نام پژوهشگر: شیدا خسروی
رامین حسین زاده جواد سوسنی
بررسی ساختار از مهم ترین ابزارها در مدیریت پایدار جنگل است. به منظور بررسی سه ویژگی تنوع موقعیت مکانی، تنوع گونه ای و تنوع ابعاد گونه های چوبی در جنگل های سامان عرفی پرک خرم آباد، شاخص های مختلفی از جمله شاخص های مبتنی بر نزدیک ترین همسایه مورد استفاده قرار گرفتند. بدین منظور با استفاده از طرح منظم تصادفی تعداد 85 قطعه نمونه ی دایره ای شکل 12 آری در منطقه برداشت و اطلاعات جمعآوری شده مورد آنالیز قرار گرفتند. در بررسی موقعیت مکانی، میانگین شاخص های کلارک-اوانز و زاویه یکنواخت به ترتیب 935/0 و 449/0 محاسبه شد که بیانگر موقعیت مکانی تصادفی درختان در جنگل و چیدمان منظم آن ها در گروه های ساختاری می باشد. از نظر تنوع گونه ای شاخص سیمپسون با میانگین 195/0 بیانگر تنوع کم گونه های چوبی در جنگل های مورد مطالعه است. غنا و یکنواختی گونه ای به ترتیب با استفاده از شاخص های مارگالف و اسمیت-ویلسون 334/0 و 278/0 محاسبه شد، که حاکی از ضعیف بودن این جنگل ها از نظر غنا و یکنواختی گونه های چوبی است. آمیختگی گونه ها نیز بر اساس شاخص آمیختگی با میانگین 181/0، بسیار ناچیز است. در بررسی تنوع ابعاد، میانگین شاخص های چیرگی تاج پوشش و تمایز تاج پوشش به ترتیب 449/0 و 519/0 به دست آمد که نشان می دهد نیمی از درختان همسایه دارای تاج بزرگ تر و نیمی دیگر دارای تاج کوچک تر از درختان مرجع بوده و به طور کلی درختان همسایه از نظر تاج پوشش دارای اختلاف آشکاری با یکدیگر هستند. بر اساس شاخص اهمیت نسبی مشخص شد که گونه های بلوط، کیکم، زالزالک و گلابی وحشی دارای بیش ترین و گونه های شیرخشت، بادام کوهی و بید دارای کم ترین اهمیت نسبی هستند. هم چنین در این تحقیق مشخص شد که درجه یا درصد تاج پوشش این جنگل ها، برابر 98/34 است که از نظر انبوهی، تنک تلقی می شوند. بنابراین می توان استنباط کرد که جنگل های مورد مطالعه از لحاظ ساختاری وضعیت نامطلوبی دارند. از این رو لزوم برنامه ریزی و اتخاذ تصمیمات صحیح مدیریتی با تأکید بر حفاظت و حمایت این اکوسیستم های ارزشمند بیش از پیش احساس می گردد.
مسعود اسفندیاری کامران عادلی
تنوع زیاد محصولات به همراه افزایش رقبا، لزوم شناخت دقیق بازار و ارتباط نزدیک با مشتری را روشن می سازد. این موضوع در خصوص فرآورده های چوبی که با طیف وسیعی از مصرف کنندگان با سلیقه ها و ترجیحات متفاوت روبرو هستند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا این بررسی قصد دارد تا ساختار تقاضا برای چوب در میان گروه های درآمدی شهرستان دورود را تحلیل و عوامل موثر بر آن را شناسایی نماید. ابتدا با استفاده از عامل محل سکونت، مناطق مختلف شهر در چهار گروه درآمدی طبقه بندی شدند. سپس پرسش نامه ها توزیع و تکمیل شدند. عوامل موثر بر انتخاب فرآورده های چوبی شناسایی و سپس اهمیت هر یک از عوامل مذکور با کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی تعیین شد. رتبه بندی شاخص ها نشان داد که شاخص اقتصادی در تمام گروه های درآمدی تأثیرگذارترین شاخص است. سرانه درآمد ماهیانه 362/14هزار تومان و سرانه مصرف چوب 0/185 متر مکعب برآورد گردید. نتایج نشان داد که اختلاف مصرف چوب در میان گروه های درآمدی در سطح 5 درصد معنی دار می باشد. در چارک های اول و دوم کالاهای ضروری درصد بالایی از مجموع کالاهای چوبی را تشکیل داده است در حالی که در چارک های سوم و چهارم کالاهای لوکس دارای بالاترین فراوانی هستند. همچنین مقایسه ارزش فرآورده های چوبی در چارک های مختلف نشان داد که سرانه این ارزش در چارک اول 3440، در چارک دوم 809، در چارک سوم 405 و در چارک چهارم 454 هزار تومان است. کشش های درآمدی به دست آمده برای چارک های دوم تا چهارم مثبت و برای چارک اول منفی بود که این امر مبین این مطلب است که با افزایش درآمد در چارک های دوم تا چهارم، تقاضا برای چوب افزایش و در چارک اول کاهش می یابد.کشش درآمدی برای تمام چارک ها کم تر از واحد است. به عبارت دیگر چنان چه درآمد یک درصد تغییر نماید، تقاضای چوب کم تر از یک درصد تغییر خواهد کرد. نتایج این بررسی ضمن کمک به درک بهتر بازار مصرف خانگی چوب با توجه به ترجیحات مصرف کنندگان، تغییرات ساختار تقاضای چوب را در طول زمان پیش بینی و برنامه ریزی متناسب با آن را برای آینده ارائه می نماید.
امیر مدبری کامبیز ابراری واجاری
تعیین روند تغییرات ساختار جنگل های زاگرس در اثر پدیده ی زوال، با توجه به گستردگی و شدت این پدیده در دو استان ایلام و لرستان، منطقه زرآبین به مساحت 1538 هکتار واقع در استان ایلام و منطقه شوراب به مساحت 541 هکتار واقع در استان لرستان انتخاب شدند. سپس از هر منطقه 32 هکتار با توجه به اهداف پژوهش انتخاب و با استفاده از آماربرداری صددرصد متغییرهای مورد نظر برداشت شدند. آمار قبل از قطع شامل مشخصاتی از جمله نوع گونه، فاصله و آزیموت هر درخت نسبت به نقطه ای مشخص، مساحت تاج و قطر برابر سینه است. سپس در سال 1392 (بعد از قطع) درختان سالم آماربرداری و ثبت شدند (قطع توسط اداره ی منابع طبیعی شهرستان خرم آباد و ایلام انجام شد). در این پژوهش کلیه ی محاسبات توسط نرم افزارهای (crancod 1/3) و (easy fit 5/5) برمبنای مجموعه ای از شاخص های مبتنی بر نزدیک ترین همسایه صورت پذیرفت.