هر مکتب تربیتی مبتنی به یک نظام فکری است که مبانی و اصول و فروع خود را از آن مکتب اخذ می کند. حکمت ملاصدرا که مبتنی بر قرآن و برهان و عرفان است، معدنی پاک برای اخذ مبانی و اصول و فروع تربیتی است. در اولین بخش از این رساله مبانی نهایی و منسجم ملاصدرا در حیطه های هستی شناختی و انسان شناختی و معرفت شناختی تبیین می شود. در بخش دوم از درون این مبانی، اصول تربیتی استخراج می شود. توحید، نظام تربیتی، فطرت، اختیار، رابطه ی نفس و بدن، ایمان و عمل از جمله اصول مستخرج از مبانی صدرایی می باشند که مستقیما در فروع تربیتی موثر هستند. در بخش سوم نیز به فروع تربیت صدرایی پرداخته می شود که در این فصل ضرورت، ماهیت، غایت و روش تربیت بر اساس اصول مذکور تبیین می شود. در قسمت آخر، پس از تبیین ضرورت تربیت بر اساس اصول تربیت صدرایی، به نقد تعاریف گوناگون تربیت و ارائه ی تعریف مختار پرداخته می شود. همچنین در ادامه مشخص می شود که اهداف فردی تربیت، اهداف بالذات هستند و اهداف اجتماعی، اهداف بالعرض و در راستای اهداف فردی می باشند. سرانجام تبیین می شود، اکثر روش هایی که در تربیت به کار گرفته می شود، روش هایی اعدادی در تربیت می باشند و روش های حقیقی صرفا از طریق انسان کامل که واسطه ی فیض است، فراهم می شود. لذا انسان باید به نحو کامل و دقیق روش های اعدادی را به کار گیرد تا زمینه ی تحقق روش های حقیقی فراهم آید. در پایان، به تبیین روش حقیقی پرداخته می شود و همچنین مولفه های روش های اعدادی تبیین و بعضی از روش ها اعدادی احصاء می شود.

در جهان حاضر نظریات و مکاتب مختلف سعی دارند نظریه و نحوه ی حکمرانی و مدیریت خود را جهان شمول نشان دهند. برمبنای جهان بینی اسلامی نیز، افراد و جوامع انسانی دارای مسائل و نیازهای حقیقی مشترک هستند که براساس آن مسائل و نیازها می توان صحبت از ارائه ی نظریاتی جهان شمول کرد که قابل عرضه برای تمامی جوامع انسانی و قابل استفاده در تمام عرصه های علمی مربوط است. این پژوهش ابتدائاً ضمن معرفی و نقد مکاتب مطرح در عرصه ی علوم انسانی و اجتماعی به معرفی «اعتباریات» به عنوان مبنای نظریه پردازی در این علوم پرداخته و برمبنای آن، ملاک های اعتباریات عام و جهان شمول را استخراج کرده است. سپس به معرفی نظریه ی لیبرال دموکراسی به عنوان نظریه ی حکمرانی مدعی جهان شمولی در دنیای امروز پرداخته، و مبتنی بر ملاک های ارائه شده آن را مورد نقد قرار داده است. مدعای این پایان نامه اینست که نظریه ی حکمرانی دین اسلام یا «اصل ولایت» نظریه ای جهان شمول بوده و برمبنای «اندیشه ی اجتماعی دین اسلام» و «پیش فرض های تحقق حکومت اسلامی» ارائه شده است. به منظور تحقق جهانی این نظریه نیز با استفاده از تحلیل گفتمان انجام شده در افکار و آرای امام خمینی رحمه الله بر محور سه اندیشه ی «اسلام ناب محمدی صلی الله علیه وآله وسلم دربرابر اسلام آمریکایی»، «وحدت» و «استضعاف و استکبار»، گفتمان «حکومت جهانی اسلام» به منظور طرح مدل جهان شمول «اصل ولایت» ارائه شده است. بر اساس مدل به دست آمده «اصل ولایت» در سطوح مختلف قابل تحقق است: ولایت امام معصوم علیه السلام، ولایت فقیه و ولایت حاکم عادل.