به منظور مطالعه اثرات تلقیح دو نوع قارچ میکوریزا بر گیاه شبدر برسیم در خاک های مختلف، آزمایشی به صورت گلدانی در دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی 1392، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اول، قارچ میکوریزا شامل عدم تلقیح خاک با میکوریزا، تلقیح خاک با میکوریزا گلوموس موسه-آ و تلقیح خاک با میکوریزا گلوموس اینترارادیسز، و فاکتور دوم، انواع مختلف خاک شامل خاک زراعی، خاک شور و خاک جنگلی بود. در این آزمایش صفات مورفولوژیکی (سطح برگ، ارتفاع گیاه و قطر ساقه)، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، طول کل ریشه، طول کلونیزاسیون و درصد کلونیزاسیون ریشه، غلظت فسفر اندام هوایی و تنفس میکروبی خاک مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از این آزمایش، سطوح میکوریزایی و سطوح مختلف خاک سبب افزایش صفات مورفولوژیکی شبدر گردید. تأثیر سطوح مختلف میکوریزایی بر وزن خشک قسمت هوایی، وزن خشک ریشه، طول کل ریشه، طول ریشه کلونیزشده و غلظت فسفر در اندام هوایی در سطح آماری یک درصد اختلاف معنی داری نشان دادند. در سطوح مختلف خاک، تمامی صفات مورد بررسی به غیر از طول کل ریشه در سطح آماری یک درصد اختلاف معنی داری داشتند. مقایسه میانگین اثرات متقابل خاک و میکوریزا برای صفت وزن خشک ریشه نشان داد که تیمار خاک زراعی با گلوموس اینترارادیسز با 87/1 گرم در گلدان، دارای بیشترین میانگین صفت مذکور بود و تیمار خاک شور بدون میکوریزا (شاهد) با 63/0 گرم در گلدان، کمترین میانگین را به خود اختصاص داد. همچنین طول کل ریشه در تیمار خاک زراعی با گلوموس اینترارادیسز با 89/132 متر در گلدان، بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده و تیمار خاک شور بدون میکوریزا (شاهد) با 99/62 متر در گلدان، کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است. بنابراین براساس نتایج به دست آمده به نظر می رسد که کاربرد تلقیح قارچ های میکوریزا در خاک زراعی در افزایش وزن خشک ریشه و طول کل ریشه نقش موثر و بسزایی دارد.