ریزازدیادی در سطح وسیع یا درحد تجاری علیرغم دارا بودن مزایای فراوان نسبت به روش های کلاسیک تکثیر با مشکلات متعددی از جمله هزینه های بالای تولید همراه است. کاربرد بیوراکتورهای گیاهی در ریزازدیادی گیاهان می تواند این هزینه ها را کاهش داده و از نظر اقتصادی آن را توجیه پذیر نماید. هدف از اجرای این پروژه تکثیر نیشکر در مینی بیوراکتور تناوبی و بررسی تاثیر سیکل های تغذیه بر شاخص های ریزازدیادی گیاه نیشکر می باشد. این آزمایش به صورت طرح کاملا تصادفی با اعمال تیمار سیکل های تغذیه ای (یکبار، سه بار و شش بار تغذیه در شبانه روز) در سه تکرار انجام شد. در این پروژه ابتدا اثر غلظت های مختلف محیط کشت ms (1، 1/2، 1/4) و دو نوع محیط کشت جامد و مایع بر شاخصهای ریزازدیادی در سه رقم نیشکر(cp48، cp57 و cp69) مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که بیشترین افزایش شاخصهای ریزازدیادی و رشد از قبیل: تعداد جوانه های جانبی، وزن تر و وزن خشک و طول ساقه مربوط به غلظت کامل محیط کشت ms و محیط مایع و رقم cp48 می باشد. اثر تیمارهای هورمونی bap (1، 2 و 3) میلی گرم بر لیتر و naa (2/0 میلی گرم بر لیتر) بر شاخص های ریزازدیادی رقم cp48 در محیط کشت ms جامد و مایع در شرایط درون شیشه نیز مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که که بیشترین میزان شاخصهای ریزازدیادی رقم cp48 در محیط کشت ms مایع حاوی 3 میلی گرم بر لیتر bap و 2/0 میلی گرم بر لیتر naa به دست می آید. همچنین گیاهچه های حاصل از کشت جوانه های جانبی و انتهایی نیشکر رقم cp48 در شرایط درون شیشه ای با محیط غذایی پایه ms حاوی 3 میلی گرم بر لیتر bap و2/0 میلی گرم بر لیتر naa به صورت مایع برای تکثیر در بیوراکتور مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که تعداد جوانه، وزن تر، وزن خشک و همچنین میزان کلروفیل گیاه در مینی بیوراکتور تناوبی با سیکل تغذیه سه بار در شبانه روز نسبت به دو سیکل دیگر بیشتر می باشد، ولی بیشترین ارتفاع گیاهچه ها در سیکل تغذیه شش بار در شبانه روز مشاهده شد. بطور کلی در روش سیکل تغذیه در بیوراکتور هرچه تعداد دفعات تغذیه در شبانه روز کمتر باشد، گیاهچه های حاصل به اتوتروفی نزدیک تر شده و در نتیجه سرعت سازگاری آنها با شرایط طبیعی نیز افزایش می یابد. تاثیر نانواکسید روی نیز در دو محیط کشت جامد و مایع بر شاخصهای ریزازدیادی و میزان کلروفیل رقم cp48 بررسی گردید و نتایج حاصل از آن نشان داد که بیشترین افزایش شاخصهای ریزازدیادی رقم cp48 مربوط به غلظت ppb 100 نانواکسید روی و محیط مایع می باشد. تاثیر نانواکسید روی بر شاخصهای ریزازدیادی رقم cp48 در مینی بیوراکتور تناوبی نشان داد که نانواکسید روی باعث کاهش شاخصهای ریزازدیادی گیاه نیشکر رقم cp48 می شود. به طور کلی غوطه ور شدن گیاه نیشکر در مینی بیوراکتور تناوبی باعث جذب بیشتر نانواکسید روی به درون گیاه و سمیت برای گیاه می-شود. بنابراین به نظر می رسد که استفاده از بیوراکتور تناوبی با سیکل تغذیه ای سه بار در شبانه روز و تیمار هورمونی (3mg/l bap)/(0.2mg/l naa) برای تکثیر نیشکر در شرایط درون شیشه مناسب می باشد.

شوری خاک و آب یکی از عوامل کاهش دهنده¬ی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در ایران می¬باشد. شوری رشد و ترکیب متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. salvia viridis و salvia spinosa دو گونه گیاهی علفی و معطر متعلق به جنس مریم گلی از تیرهء نعناعیان (lamiaceae) است. از مواد موثرهء گیاهان جنس مریم گلی در صنایع غذایی، دارو سازی، آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. با توجه به اینکه سطح تحمل شوری در این دو گونه و چگونگی اثر شوری بر متابولیت های ثانویه در این گیاهان تاکنون بررسی نشده است اثر شوری برشاخص های رشد و میزان اسانس این دو گونه از جنس مریم گلی انجام گردید. دانه رست های حاصل از دو گونه فوق در شرایط کشت هیدروپونیک تحت تنش شوری در غلظت های صفر(شاهد)، 20، 40، 60 و 80 میلی مولار (nacl) قرار گرفتند. چهار هفته پس از رشد، شاخص-های رشدی مانند وزن تر ، وزن خشک، طول ساقه و ریشه و همچنین میزان عناصر سدیم و پتاسیم، میزان پرولین، قندهای محلول، پروتئین، فعالیت آنزیم کاتالاز و رنگیزه¬های فتوسنتزی (کلروفیل و کاروتنوئیدها ), ترکیبات تشکیل دهنده اسانس نیز مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش سطوح شوری طول ساقه، وزن خشک و تر ریشه و ساقه در هر دو گونه کاهش یافت. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس نیز در viridis دستخوش تغییرات زیادی گردید. همچنین با افزایش سطوح شوری در هر دو گونه میزان سدیم افزایش و میزان پتاسیم کاهش معنی داری پیدا کرد. در ترکیبات اسانس گونه(s.viridis) ترکیباتی نظیر آلفا توجن، آلفا کوپائن، جرماکرن دی کاهش پیدا کرده و برعکس ترکیباتی نظیر آلفا پینن، بتا پینن و لینالول تحت تنش شوری در مقایسه با شاهد افزایش یافته است. بنابراین می توان چنین نتیجه گیری کرد که گونه s. viridis نسبت به تنش شوری بسیار حساس بوده و شوری بالاتر از 20 میلی مولار اثرات کاهشی شدیدی بر رشد آن دارد و اما s. spinosa کمی حساسیت کمتری داشته و با افزایش تولید پرولین، قندهای محلول و جلوگیری از کاهش میزان پتاسیم در شرایط تنش کمی در شرایط تنش شوری مقاومت می کند.

کمبود آب یکی از تنش هایی است که بر رشد و تولید محصولات اثر محدود کننده ای دارد. یکی از راه-های مقابله با خشکی، استفاده از پرایمینگ بذر با غلظت های بهینه هورمون های رشد گیاهی است. سالیسیلیک اسید یک سیگنال مولکولی مهم در گیاهان در پاسخ به تنش های محیطی است و موجب تحمل گیاهان در شرایط تنش زا نظیر خشکی می شود. به منظور بررسی اثرات غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید بر برخی ویژگی های فیزیولوژیک و مورفولوژیک گیاه گوجه فرنگی، رقم ریوگراند، تحت شرایط کمبود آب آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. 6 سطح سالیسیلیک اسید (شامل بذر تیمار نشده یا شاهد، صفر یا هیدروپرایم، 500، 1000، 1500 و 2000 میکرومولار سالیسیلیک اسید) و سه سطح تنش کمبود آب شامل نگهداری آب در خاک در حد ظرفیت زراعی، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی گلدان ها، تیمارهای به کار رفته در این پژوهش بودند. نتایج نشان داد که پرایمینگ بذرها با سالیسیلیک اسید، سرعت سبز، درصد سبز و شاخص سبز شدن، ارتفاع گیاه، سطح برگ، محتوای نسبی آب، شاخص محتوای کلروفیل، مساحت روزنه، تعداد گل ها، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ و اندام هوایی، میزان عناصر غذایی (شاملp، k، ca، fe، zn و cu) در اندام هوایی را در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد. کاربرد غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید خصوصیات کیفی میوه (شامل ph، brix و ec) را به طور معنی-داری کاهش داد. در میان غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید سطوح صفر (هیدروپرایم) و 500 میکرومولار سالیسیلیک اسید نسبت به سایر سطوح تأثیر بهتری در صفات اندازه گیری شده نشان دادند و موجب کاهش اثرات منفی ناشی از تنش خشکی گردیدند. غلظت های بالاتر از 500 میکرومولار سالیسیلیک اسید سبب کاهش اثر مفید این هورمون شدند. بنابراین پرایمینگ بذرها با غلظت های مناسب سالیسیلیک اسید می تواند به عنوان راهکاری مناسب جهت افزایش پارامترهای رشد و بهبود کیفیت میوه گوجه فرنگی، تحت تنش کمبود آب مورد استفاده قرار گیرد. کلمات کلیدی: تنش خشکی، پیش تیمار، عملکرد، کیفیت میوه، گوجه فرنگی.

کمبود آ ب یکی از مهمترین عوامل غیر زنده محدود کننده عملکرد گیاهان محسوب می شود که اثر نامطلوبی بر رشد و تولید گیاهان دارویی نیز دارد . در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر تنش کم آبی بر دو توده گیاه دارویی ترخون ، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در شرایط اتاق رشد و به صورت کشت گلدانی انجام شد. تیمارهای آبیاری جهت اعمال تنش عبارت بودند از: شاهد ( 49 درصد ظرفیت زراعی)، 1 t : 9 ? درصد ظرفیت زراعی و 2 t : 99 درصد ظرفیت زراعی). چهار هفته پس از اعمال تنش شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد ک ه، تنش کم آبی تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشته و میانگین داده های صفات ی مانند ، وزن تر و وزن خشک ، سطح برگ، محتوای نسبی آب برگ و طول ساقه در مقایسه با تیمار شاهد در هر دو توده ورامین و اصفهان کاهش نشان دادند. کمترین مقادیر میانگین صفات مربوط به تیمار 2 t بود . بررسی داده های بیوشیمیایی نیز نشان داد که میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز، میزان پرولین، قندهای محلول و فعالیت ویژه آنزیم پراک سیداز در طی تنش افزایش یافته است. در حالیکه میزان فعالیت آنزیم کاتالاز، میزان رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a ، کلروفیل b و کاروتنوئیدها)، مقدار پروتئین های محلول و فعالیت ویژه آنزیم کاتالاز کاهش یافت