نام پژوهشگر: ماجده حائری

بررسی اخلاق شهریاری و فضیلت سیاسی در نهج البلاغه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم اداری و اقتصاد 1393
  ماجده حائری   محمدعلی تقوی

یکی از مباحثی که در زمینه سیاست مطرح می¬شود، رابطه آن با اخلاق است. به طور کلی چهار نوع رابطه را میان اخلاق و سیاست می¬توان متصور شد: جدایی اخلاق و سیاست، یگانگی اخلاق و سیاست، تبعیت اخلاق از سیاست و اخلاق دو سطحی. اگر بپذیریم که میان اخلاق و سیاست رابطه وجود دارد، باید مشخص شود این رابطه در چه حوزه¬هایی از سیاست مطرح است. این حوزه¬ها را بر حسب کارگزار می¬توان به دو دسته تقسیم کرد: «اخلاق شهروندی» و «اخلاق شهریاری»، که «فضیلت سیاسی» متضمن هر دوی این مفاهیم می¬باشد. در این پژوهش مفهوم فضیلت سیاسی در نهج البلاغه بررسی می¬شود. پس از بیان مباحث نظری در زمینه رابطه اخلاق و سیاست و مفاهیم پژوهش، با بازخوانی نهج البلاغه، دیدگاه امام علی (ع) در زمینه این دو مفهوم تبیین می¬گردد. سوال اصلی پژوهش عبارت است از این که: «نهج البلاغه امام علی (ع) مبیّن چه دیدگاهی درباره اخلاق شهریاری و فضیلت سیاسی است؟» فرضیه پژوهش نیز این گونه مطرح شده است که: «از منظر نهج البلاغه، 1. چون اعمال سیاستمداران معطوف به مصلحت عمومی و متضمّن مسئولیت در قبال جمع است، ضوابط اخلاقی حاکم بر آن با ضوابط اخلاق فردی مردم عادی تا حدی متفاوت است؛ 2. از آن جا که دولت باید هدفی اخلاقی داشته باشد و سعادت جمعی را تامین کند، حضور سیاسی متعهدانه، چه در مقام سیاستمدار و چه در مقام شهروند، ضرورت دارد.» کلید واژه¬ها: اخلاق، اخلاق شهریاری، سیاست، فضیلت سیاسی، نهج البلاغه