چکیده¬ از میان زباله¬های الکترونیکی، صفحه¬های مدار چاپی تلفن همراه و رایانه به دلیل حجم بالای تولید و محتوای غنی از فلزهای بسیار سمی و گاه ارزشمند، به عنوان نمونه¬ها¬ی مورد بررسی این پژوهش انتخاب شدند. برای بررسی اثر فروشویی زیستی در بازیابی فلزهای طلا، مس و نیکل از این دو نمونه از کشت خالص باکتری اسیدوتیوباسیلوس فرواکسیدانس و باسیلوس مگاتریوم استفاده شد. از آن¬جا که هر فلزی که امکان بازیابی با سیانید داشته باشد، به ویژه فلز مس، بازدارنده بازیابی طلا است؛ ابتدا استخراج فلزهای مس و نیکل مورد بررسی قرار گرفت. مرحله خوسازی باکتری اسیدوتیوباسیلوس فرواکسیدانس به هر دو نمونه از غلظت 1 گرم بر لیتر چگالی توده آغاز شد و در غلظت 20 گرم بر لیتر به انجام رسید. برای بهینه ساختن بازیابی هم¬زمان دو فلز مس و نیکل با استفاده از روش سطح پاسخ چهار عامل ph، غلظت اولیه یون فریک، چگالی توده و اندازه ذره انتخاب شدند. در شرایط بهینه پیشنهادی مدل، مس و نیکل برای هر دو نمونه به طور کامل استخراج شدند. فروشویی زیستی هم¬زمان طلا و مس از صفحه¬های مدار چاپی با استفاده از باکتری باسیلوس مگاتریوم مورد مطالعه قرار گرفت. برای بهینه ساختن بازیابی طلا و مس از صفحه¬های مدار چاپی تلفن همراه سه عامل ph، چگالی توده و غلظت گلایسین بهینه شدند. در شرایط بهینه، طلا و مس به ترتیب 6/3 و 45/71 درصد استخراج شد. کاهش اندازه ذره از میانگین 93 میکرومتر به میانگین 19 میکرومتر در شرایط بهینه منجر به بازیابی 35/3 و 22/85 درصد طلا و مس شد. هم¬چنین اثر حذف عنصر مس بر بازیابی طلا در صفحه¬های مدار چاپی تلفن همراه بررسی شد. برای این منظور از رسوب به جای مانده از آزمایش بررسی عملکرد باکتری اسیدوتیوباسیلوس فرواکسیدانس بر صفحه مدار چاپی تلفن همراه استفاده شد. انجام آزمایش بر این رسوب با استفاده از باکتری باسیلوس مگاتریوم منجر به استخراج 18/2 درصد طلا شد. برای بهینه ساختن بازیابی طلا و مس از صفحه¬های مدار چاپی رایانه چهار عامل ph آغازین، غلظت گلایسین، چگالی توده و اندازه ذره بهینه شدند. در شرایط بهینه 81/36 و 26/13 درصد از طلا و مس به ترتیب استخراج شد. هم¬چون گذشته برای بررسی اثر حذف عنصر مس از رسوب به جای مانده از آزمایش بررسی تأثیر عملکرد باکتری اسیدوتیوباسیلوس فرواکسیدانس بر همین نمونه استفاده شد. انجام آزمایش بر روی رسوب با استفاده از باکتری باسیلوس مگاتریوم در شرایط بهینه منجر به افزایش بازدهی طلا تا 8/63 درصد شد. واژه¬های کلیدی: فروشویی زیستی، زباله¬های الکترونیکی، روش سطح پاسخ، اسیدوتیوباسیلوس فرواکسیدانس، باسیلوس مگاتریوم