نام پژوهشگر: الهه محمدی پوستین سرائی
الهه محمدی پوستین سرائی علیرضا شهریاری
بیابان¬زایی نتیجه فرآیندهای مهمی است که دو عامل تغییرات اقلیمی و فعالیت¬های بشری جزء مهم¬ترین این فرآیندها می¬باشند. روش¬های متعددی برای برآورد شدت و تهیه نقشه بیابان¬زایی در سطح دنیا صورت گرفته که هرکدام دارای نواقص و فاکتورهای محدود به مناطق خاص می¬باشد. در این تحقیق برای برآورد شدت بیابان¬زایی از روش esas استفاده شد. روش esas به دلیل روش ویژه وزن دادن به لایه¬ها، کاربرد سامانه¬های اطلاعات جغرافیایی در تلفیق لایه¬ها و بکار گرفتن میانگین هندسی بجای میانگین حسابی در تهیه نقشه بیابان¬زایی مزایای بیشتری نسبت به روش¬های دیگر دارد. در تحقیق حاضر روش رگرسیون چند متغیره برای ارائه مدلی به¬منظور برآورد شاخص esas بکار گرفته شد. شاخص esas بعنوان متغیر وابسته و عوامل اقلیمی، پوشش¬گیاهی و ادافیکی به¬عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد و با بکارگیری روش گام به گام (stepwise) مدل¬های خطی از طریق برقراری رابطه رگرسیونی بین عوامل مذکور با شاخص بیابان-زایی esas ارائه شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل¬های آماری حاکی از آن می¬باشند که میزان بارندگی متوسط سالانه دارای بیشترین تأثیر در خطر بیابان¬زایی می¬باشد. به منظور ارزیابی مدل از معیارهای آماری مجذور میانگین مربعات خطا و ضریب کارایی نش - ساتکلیف استفاده گردید. بررسی نتایج نشان داد که مدل¬های تهیه شده در حد قابل قبولی بوده و رگرسیون گام به گام نتایج خوبی ارائه داده است. تغییرات مجذور میانگین مربعات خطا (rmse) از 22/0 تا 24/0 و مقدار ضریب کارایی نش – ساتکلیف مدل¬های تهیه شده از 0 تا 43/0 متغیر می¬باشد. پس از اعتباریابی مدل، لایه¬های رقومی عوامل مدل در محیط gis تهیه شده و با استفاده از قابلیت¬های gis، مدل¬های مذکور در سطح وسیع اجرا و نقشه پهنه¬بندی خطر بیابان¬زایی ارائه گردید.