عنوان تحقیق حاضر «تکامل نفس انسان در دنیا از منظر نهج البلاغه» است که در آن سعی شده است روند رشد معنوی و تکاملی انسان از منظر مولای متقیان علی بن ابیطالب(ع) با تکیه بر شروح بررسی شود . تکامل به معنای رشد ، حرکت و شکوفایی در جهت رسیدن به غایت کمالی هر چیزی است. ساختار وجودی انسان جسمانی و روحانی است . جسم انسان بنابر تکامل تکوینی از ذرّه ای پست به انسانی بی بدیل تبدیل می شود ولی تکامل اکتسابی آن چیزی است که باخواست، اراده و تلاش انسان محقّق می گردد و از آنجا که انسان موجودی است مُلکی وملکوتی _ علوی وسفلی ، روند حرکت او نیز دو قوس نزولی و صعودی دارد. باتوجه به عنوان این پژوهش ، تنها به بیان سیرصعودی و حرکت کمالی انسان از منظرامیرمومنان علی(ع) می پردازیم. ایشان علاوه بربیان نقش هدایتی انبیاء و دیگرهادیان الهی، رهنمودهای نغز بسیاری درباره ی بهترین شیوه ی زندگانی بشر ارائه می دهند. از دیدگاه علی بن ابیطالب(ع) کمال و حرکت به سوی قوس صعودی ، وکسب کمالات، حرکت وتلاش در جهت خودشناسی و خودسازی است چنانچه حضرت دراین باره فرمودند : «وَ کَفَی بالمَرءِ جَهلاً اِلّا یعرِفُ قَدرَه»(خطبه 15) در نادانی شخص همین بس که قدر خود را نشناسد. از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی است ، سیرتکاملی او در بسترجامعه صورت می پذیرد و تمام ارتباطات او متشکل از عوامل و موانع موثر درشخصیت اوست . همه این ارتباطات را می توان به چهار گروه تقسیم کرد : 1_ ارتباط انسان با خداوند 2 _ ارتباط انسان با خود 3 _ ارتباط انسان با دیگران 4 _ ارتباط انسان با طبیعت سیر انسان با شناخت و انجام وظایف و حقوقی که در هر بخش برعهده دارد، می تواند از طریق کسب هدایت و حرکت در راه صحیح الهی به تکامل واقعی نایل آید .