در این پژوهش تاثیر خوشه های کسب وکار، به عنوان یکی از مدل های توسعه بنگاه های کوچک و متوسط، بر توسعه کارفرینی اجتماعی بررسی شده است. روش تحقیق به صورت تلفیقی از روش کیفی و کمی است؛ ابتدا با مطالعه کتابخانه ای و انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با خبرگان و صاحب نظران, عوامل و شاخص های مهم شناسایی شده اند, سپس شاخص ها و زیر شاخص های به دست آمده به نظرسنجی خبرگان و کارشناسان در قالب ماتریس های مقایسات زوجی گذاشته شده و با انجام محاسبات مطابق تکنیک فرایند تحلیل سلسه مراتبی (ahp), میزان اهمیت و اولویت شاخص ها و زیر شاخص ها، تعیین شده است. بر اساس نتایج این پژوهش مهمترین عامل موثر، «سرمایه اجتماعی شکل گرفته در خوشه کسب و کار» است که دارای بیشترین نقش در جهت توسعه کارآفرینی اجتماعی و ایجاد بنگاه های اجتماع محور می باشد و به دنبال آن, عوامل ذیل به ترتیب از اهمیت و اولویت برخوردار هستند. «مسئولیت اجتماعی بنگاه های موجود در خوشه کسب و کار (csr)»، «رویکرد کاهش فقر، اشتغالزایی و توسعه محلی و منطقه ای خوشه کسب و کار»، «پایداری و مزیت های خاص اقتصادی در خوشه کسب و کار»، «توسعه اقتصادی متناسب با بافت فرهنگی و اجتماعی منطقه» و «جامعه هدف، بازیگران و ذینفعان خوشه کسب و کار»