گفتمان مبارزه ی مسلحانه در میان بخشی از فعالان سیاسی عصر پهلوی دوم پدید آمد و در دهه ی 1350، حکومت پهلوی را با چالش مواجه ساخت. مبارزه ی مسلحانه اساساً برخاسته از ماهیت سرکوب گرانه ی حکومت پهلوی دوم پس از کودتای 28 مرداد 1332 بود. پس از کودتا، امکان هرگونه فعالیت سیاسی قانونی از میان رفت و راه برای توسل به شیوه های خشونت آمیز و زیرزمینی مبارزه ی سیاسی هموار شد. نخستین نشانه های اعتقاد به مبارزه ی مسلحانه در سال های پایانی دهه ی 1340 به وجود آمد و چند گروه مخفی با رویه ی مسلحانه تشکیل شد. در اوایل دهه ی 1350، اندیشه ی مبارزه ی مسلحانه گسترش بیش تری یافت و در دو سازمان مجاهدین خلق ایران و چریک های فدایی خلق ایران متبلور شد. گفتمان مبارزه ی مسلحانه از اواخر سال های دهه ی 1340، تقریباً در آستانه ی نخستین اقدام مسلحانه در بهمن 1349 در سیاهکل، صورت بندی نظری شد. این تکاپوهای نظری در دهه ی 1350 نیز ادامه پیدا کرد. امیرپرویز پویان، مسعود احمدزاده، بیژن جزنی و مصطفی شعاعیان چهار نظریه ی اصلی را در باب مبارزه ی مسلحانه تدوین کرده اند. هر یک از این نظریه ها ویژگی های خاصی دارند و از دیدگاه متفاوتی به مبارزه ی مسلحانه می پردازند. در این پایان نامه، می کوشیم که هریک از این چهار نظریه و ویژگی آ ن ها را بررسی کنیم.