نام پژوهشگر: اکبر تقی یان اقدم
اکبر تقی یان اقدم رضا هاشمی
یکی از مهم ترین مشکلاتی که جهان امروزی با آن مواجه شده است مشکل کمبود آب در اکثر نقاط جهان است. به نظر اکثر کارشناسان در صورت عدم رعایت صرفه جویی و بهره وری آب اکثر مردم دنیا با مشکل کم آبی مواجه خواهند شد. اکثر جنگ های آینده نیز بر سر آب به وجود خواهد آمد؛ بنابراین باید راهکارهایی برای بهره وری بیشتر از آب بخصوص در بخش کشاورزی که بیش از ?? درصد منابع آبی را مصرف می کند باید اتخاذ نمود. به منظور تحقیق درباره روش های آبیاری مناسب برای استفاده بهینه از آب و روش های کم آبیاری مطالعه ای در سال زراعی ???? در مزرعه تحقیقات دانشکده کشاورزی بیرجند بر روی ذرت شیرین که دارای دوره رشد کوتاه مدت (?? تا ??) هست انجام شد. این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ? تیمار با ? تکرار انجام شد، که تیمارها عبارت اند از:?-آبیاری تمامی جویچه ها با دور آبیاری ? روزه (تیمار شاهد) ?-آبیاری جویچه ای یک درمیان متناوب 3-آبیاری جویچه ای یک درمیان ثابت 4-آبیاری تمامی جویچه ها با دور آبیاری ?? روزه. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رژیم های آبیاری بر عملکرد دانه، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، کارایی مصرف آب، عملکرد بلال، طول بلال، تعداد برگ، طول قسمت تلقیح نشده، میزان پروتئین دانه، برگ، ساقه و غیره در سطح (0.01p<) معنی دار شد. مقایسه میانگین نشان داد که تیمار شاهد با عملکردی معادل (????) کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه و تیمار آبیاری جویچه ای یک درمیان متناوب با عملکرد (????) کیلوگرم در هکتار و تنها با 5/6 در صد کاهش عملکرد و با ?? درصد صرفه جویی در مصرف آب، تیمار آبیاری جویچه ای یک درمیان ثابت نیز با عملکرد (????) کیلوگرم در هکتار و تیمار با دور آبیاری ?? روزه با عملکرد (????) کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد را دارا هست. همچنین مقایسه میانگین درباره عملکرد بیولوژیک نیز همین نتیجه را به دست آورد. همچنین درباره شاخص برداشت که از مهم ترین پارامترهای ارزیابی عملکرد هست، تیمار آبیاری جویچه ای یک درمیان متناوب با 02/50 درصد و تیمار شاهد با ?? درصد در یک رده آماری قرار گرفتند. در مورد عملکرد علوفه نیز تیمار آبیاری جویچه ای یک درمیان متناوب و ثابت با عملکرد (5280،5338 کیلوگرم در هکتار) و تنها با کاهش 8 و 10 درصدی و باصرفه جویی 50 و 60 درصدی در صرفه جویی در مصرف آب، بهترین عملکرد را نشان دادند. به نظر می رسد که آبیاری جویچه ای یک درمیان و ثابت می توانند با افزایش راندمان آبیاری و صرفه جویی که در مصرف آب به وجود می آورند به عنوان بهترین شیوه آبیاری مدنظر کشاورزان قرار گیرند. همچنین این شیوه های آبیاری به علت کاربردی بودن و عملیاتی شدن آسان برای کشاورزی و تقریباً بدون هزینه های اضافی برای کشاورز می تواند یک راهکار مناسب برای صرفه جویی در مصرف آب به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک که منابع آبی و میزان عملکرد تقریباً پائین است به کاربرده شود.