شیوا میرزائی محمدرضا نیشابوری
افزایش بهره¬وری آب یکی از راه¬کارهای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی می¬باشد. برای بهبود بهره¬وری مصرف آب در شبکه¬های آبیاری، تعیین دقیق نیاز آبی گیاهان و برآورد دقیق مقدار تبخیر- تعرق امری ضروری است، که به کمک آن می¬توان مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی را بهبود بخشید. برای برنامه¬ریزی گیاهان دارویی اطلاعات اندکی از ضرایب گیاهی آنها در دسترس است لذا این پژوهش به منظور تعیین تبخیر- تعرق، ضرایب گیاهی منفرد و پایه گیاه دارویی گاوزبان در منطقه کرکج تبریز با استفاده از لایسیمتر زهکش دار به قطر 5/1 و عمق 7/1 متر انجام شد. بدین منظور ابتدا تبخیر- تعرق مرجع (et0) با استفاده از مدل¬های مختلف از جمله معادله فائو پنمن مانتیث برآورد شد. تبخیر- تعرق واقعی گیاه گاوزبان (etc) با استفاده از داده های حاصل از اندازه گیری های هفتگی اجزای بیلان آب در لایسیمتر محاسبه گردید. سپس ضرایب گیاهی برای چهار مرحله رشد (ابتدایی، توسعه، میانی و انتهایی) محاسبه شد. تعیین ضریب گیاهی پایه نیازمند جداسازی تبخیر- تعرق از یکدیگر می¬باشد که این امر با بهره¬گیری از داده¬های میکرولایسیمتر واقع در لایسیمتر کشت شده انجام پذیرفت. همچنین نتایج حاصل از مدل¬های مختلف با نتایج لایسیمتر نشان داد که روش فائو پنمن مانتیث بیشترین تطابق را با داده¬های لایسمتری دارد. در این تحقیق مقادیر تبخیر- تعرق، تبخیر از سطح خاک و تعرق از گیاه مورد نظر به ترتیب 5/812، 03/192 و 5/620 میلی¬متر بدست آمد. در نهایت ضریب گیاهی منفرد برای چهار مرحله ابتدایی، توسعه، میانی و پایانی به ترتیب برابر 67/0، 97/0، 15/1 و 76/0و ضریب گیاهی پایه به ترتیب برای چهار مرحله رشد برابر 20/0، 8/0، 05/1 و 65/0 بدست آمد.فزایش بهره¬وری آب یکی از راه¬کارهای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی می¬باشد. برای بهبود بهره¬وری مصرف آب در شبکه¬های آبیاری، تعیین دقیق نیاز آبی گیاهان و برآورد دقیق مقدار تبخیر- تعرق امری ضروری است، که به کمک آن می¬توان مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی را بهبود بخشید. برای برنامه¬ریزی گیاهان دارویی اطلاعات اندکی از ضرایب گیاهی آنها در دسترس است لذا این پژوهش به منظور تعیین تبخیر- تعرق، ضرایب گیاهی منفرد و پایه گیاه دارویی گاوزبان در منطقه کرکج تبریز با استفاده از لایسیمتر زهکش دار به قطر 5/1 و عمق 7/1 متر انجام شد. بدین منظور ابتدا تبخیر- تعرق مرجع (et0) با استفاده از مدل¬های مختلف از جمله معادله فائو پنمن مانتیث برآورد شد.
