نام پژوهشگر: عاطفه غیاث
عاطفه غیاث شهلا بختیاری
چکیده سیاست¬های پولی از مهم¬ترین و بحث انگیزترین، حوزه¬های سیاست¬های اقتصادی است که جامعه مورد بحث پژوهش، از آن، جهت کنترل متغییرهایی نظیر نرخ بهره، انباشت سرمایه(کنز)، منابع تامین سرمایه¬ی مالی و حفظ ارزش پول داخلی بهره می¬گرفتند. تدابیر و عملکرد حاکمان اموی و عباسی به عنوان مقامات پولی ممالک اسلامی، فاصله سال ¬های 65 تا 193هجری برای کنترل حفظ ارزش پول¬های فلزی، اعطای تسهیلات و تعامل با بخش خصوصی قابل تامل است. اسلام نیز قوانین و آموزه های ویژه ای برای برخی از متغییرهای سیاست پولی وضع کرده است. از سوی دیگر، در جامعه ای که حاکمان و قشر وسیعی از مردم، مدعی عامل به اسلام می ¬باشند، عمل به موازین تعیین شده از سوی قرآن و پیامبر(ص) بسیار حائز اهمیت می باشد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نظامات و سیاست ¬های پولی حکومت¬های اسلامی از عهد عبدالملک ¬بن ¬مروان تا پایان عهد هارون الرشید پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد، نظام پولی حکومت¬های اسلامی، پس از اصلاحات پولی عبدالملک ¬بن ¬مروان تا پایان حکومت هارون ¬الرشید بر پایه پول داخلی و مبتنی بر نظام سه فلزی طلا، نقره و مس و پول¬های اعتباری چک و سفته بوده است. سیاست¬های پولی حکومت اسلامی در دوره زمانی مورد نظر نیز دو وجه داشت. نخست سیاست¬ هایی که مبتنی بر عملکرد حاکمان ممالک اسلامی بود، نظیر عرضه انحصاری پول، کنترل و حفظ ارزش پول های فلزی و تعامل با بخش خصوصی. وجه دیگر، سیاست هایی نظیر تحریم ربا و کنز و تشویق به قرض الحسنه و عقود مشارکتی نظیر مضاربه، مزارعه و مساقات برای تامین سرمایه مالی؛ برای جریان سالم ثروت که توسط اسلام پیشنهاد می شود. برخی از روایات نشان می دهد اگرچه قرض الحسنه و عقود مشارکتی در این دوره وجود داشت، همزمان ربا نیز متداول بوده است.