چکیده مقدمه: یکی از عوامل روان شناختی که در بررسی های مختلف به عنوان عامل سهیم در ارتکاب جرم معرفی شده است افسردگی، اضطراب و عزت نفس پائین است. عزت نفس یک مولفه ی نگرشی و ارزیابی کننده از خود است، در واقع یک قضاوت عاطفی در مورد خودپنداره است که شامل احساس ارزش و پذیرش می شود و عزت نفس پائین عاملی برای بروز افسردگی و اضطراب است. روش کار و ابزار سنجش:این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی گروه درمانی معنوی ـ مذهبی و واقعیت درمانی گروهی بر افزایش عزت نفس و کاهش افسردگی و اضطراب زندانیان انجام پذیرفت، پژوهش از نوع شبه تجربی به صورت پیش آزمون ـ پس آزمون در دو گروه انجام گرفت، جامعه آماری زندانیان واحد مشاوره 6 زندان مرکزی مشهد و نمونه آماری در دسترس برای هر گروه 15 نفر به صورت گمارش تصادفی انتخاب گردید، پس از پیش آزمون هر کدام از گروه ها در معرض گروه درمانی که برای آنها در نظر گرفته شده بود، قرار گرفتند. و برای سنجش از تست افسردگی بک، اضطراب اشپیل برگر و عزت نفس کوپر اسمیت استفاده گردید. یافته ها: نتایج با استفاده از نرم افزار spss-19و با روش آماری تحلیل کوواریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که بیانگر تفاوت معنادار گروه درمانی معنوی ـ مذهبی در مقایسه با واقعیت درمانی گروهی است. نتیجه گیری: براساس آنچه از این تحقیق به دست آمد، نتیجه می گیریم که درمان گروهی معنوی ـ مذهبی به طور معناداری اثر بیشتری بر افزایش عزت نفس و کاهش افسردگی و اضطراب زندانیان نسبت به واقعیت درمانی گروهی دارد.