چکیده قارچها موجوداتی هتروتروف هستند که به عنوان عوامل بیولوژی تجزیه کننده در بسیاری مواد از جمله ، کتابها شناخته شده اند. اسپورهای قارچی در همه جا وجود دارند و می توانند از مواد مختلف برای رشد و نمو استفاده کنند. این اسپورها حتی در فضاهای بسته و محدود داخل ساختمانها حضور داشته و بعد از آنکه بر روی کتابها و اجسام قرار گرفتند ، تحت شرایط دما و رطوبت نسبی مناسب ، شروع به تندش نموده و سپس با کمک متابولیت ها و آنزیم های مختلف باعث تغییرات فیزیکی و شیمیایی و ایجاد لکه های قهوه ای رنگ بر روی کتابها وکاغذها میشوند و به تدریج سبب فرسودگی و تخریب کتابها می گردند . تخریب ناشی از قارچها یکی از شایعترین آفات کتابخانه ای محسوب می شود. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از بزرگترین کتابخانه های خاورمیانه و مخزن میراث فرهنگی، علمی و تاریخی ایران می باشد که دارای تعداد زیادی کتابهای قدیمی نادر و نسخ خطی نفیس است. به منظور حفاظت از این میراث ارزشمند بجامانده ازدانشمندان، اندیشمندان و متفکران بزرگ که در طول قرنها شکل گرفته و به نسل امروز رسیده است ، نخست بایستی به خطراتی که این آثار را تهدید می کنند ، آگاهی داشت. بنابراین شناسایی گونه های مختلف قارچی جهت کنترل و حفاظت بسیار ضروری است. هدف از این پروژه ، بررسی و شناسایی قارچهای آلوده کننده کتابها در این کتابخانه می باشد. برای انجام این پروژه پس از مطالعات و جمع آوری منابع و مقالات، طی پنج نوبت با استفاده از روش سواب استریل از کتابها و نسخه های خطی در بخش های مختلف کتابخانه نمونه برداری صورت گرفت. نمونه ها بر روی محیط های کشت mea، pda و sda کشت داده شدند. پس از انجام روش های خالص سازی و رنگ آمیزی نمونه ها، با استفاده از کلیدهای معتبر و براساس صفات مورفولوژی، شناسایی قارچها صورت گرفت. نتایج حاصل از بررسی صفات، در نهایت منجر به شناسایی 13 گونه قارچ میکروسکوپی در این کتابخانه گردید. این تعداد شامل گونه هایی از قارچهای ناقص ( دئوترومیست ها ) و زیگومیست ها بود که متعلق به 2 راسته، 3 خانواده، 10 جنس و 13 گونه می باشند. بررسی ها نشان داد که از میان گونه های شناسایی شده، تا بحال از هیچ یک از کتابخانه های ایران معرفی نشده و تنها برخی از آنها و فقط در حد جنس معرفی شده اند.

چکیده: باتوجه به اینکه در جنگل های شمال ایران گونه های باارزش گیاهی مثل راش, بلوط, افرا, زبان گنجشک, گردو, صنوبرو... وجود دارند . متاسفانه یکی از عوامل تخریب و پوسیدگی آنها رشد قارچهای تجزیه کننده چوب بر روی بدنه آنهاست و قارچهای polyporales عمدتا چوب رست و تجزیه کننده چوب هستند لذا شناسایی این قارچها دراین جنگل از اهمیت خاص برخوردار است. در این تحقیق هشت قارچ پلی پور در جنگل عباس آباد شناسایی شدند که عبارتند از : trametes hirsuta , ganoderma lucidum , trichaptum biforme , phelinus torulosus , trametes gibbosa, ganoderma applanatum , trametes versicolor و fomes fomentarius و قدرت حشره کشی آنها برروی مگس سرکه و سوسک آرد مورد بررسی قرار گرفته شد. این قارچ ها پس از تهیه خشک شده و عصاره اتانولی- آبی آنها تهیه شد و به دو روش گوارشی و استنشاقی بر روی لارو و حشره بالغ مگس سرکه وسوسک آرد تاثیر داده شدند و در لارو مگس سرکه تیمارگوارشی با عصاره قارچ با غلظت 05/0 درصد در موردtrametes hirsuta, ganoderma lucidum, 55% مرگ ومیر مشاهده شد. و مگس سرکه بالغ در تیمار گوارشی با trametes versicolor 60% مرگ ومیر داشته است. در تیمارگوارشی سوسک آرد (لارو) trametes hirsuta 35% مرگ ومیر مشاهده شد. در تیمار تنفسی در لارو سوسک آرد و ganoderma applanatum 25% مرگ ومیر مشاهده شد. در تیمار تنفسی مگس سرکه (لارو) با , g. l 70% مرگ ومیر مشاهده شد و در مگس سرکه بالغ تا 100% مرگ ومیر با t. b , g. l مشاهده شد.

آللوپاتی ریزجلبک های سبز نسبت به ماکروفیت ها مطالعات کم تری را به خود اختصاص داده است. scenedesmus از ریزجلبک های سبز رایج در زیستگاه های آب شیرین است و معمولاً به فرم کلنی های 4 سلولی یافت می شود. پس از جمع آوری نمونه ها و تشخیص گونه های scenedesmus، گونه هایی از آن که بیش ترین فراوانی را داشتند مورد مطالعه قرار گرفتند. در مجموع 9 گونه scenedesmus از زیستگاه های آب شیرین حومه ی مشهد تشخیص و نام گذاری شد و 1 گونه نیاز به بررسی های بیش تری برای شناسایی دارد. از میان گونه های شناسایی شده، 5 گونه گزارش جدیدی برای فلور جلبکی ایران محسوب می شوند. به منظور بررسی اثرات آللوپاتی دو گونه ی scenedesmus acutus meyen و (turpin) de brébisson scenedesmus quadricauda بر 4 جلبک سبز تک سلولی از کشت همراه این جلبک ها تحت شرایط کنترل شده ی آزمایشگاهی استفاده شد. شمارش سلول ها توسط لام هموسیتومتر و آنالیز آماری داده ها با روش آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون توکی انجام شد. نتایج نشان داد که دو گونه ی s. acutus meyen و s. quadricauda (turpin) de brébisson رشد گونه های chlorella vulgaris beyerinck، chlorella sp.، oocystis solitaria wittrock و chlamydomonas sp. را به شدت مهار می کنند. بنابراین، نتیجه می گیریم که حساسیت جلبک های سبز تک سلولی به گونه های scenedesmus می تواند ترکیب و فراوانی آن ها را در جوامع آب شیرین تحت تأثیر قرار دهد.

جلبک ها تولیدکننده های اولیه موادآلی در محیط های آبی اند که حلقه اولیه و اصلی زنجیره های غذایی را تشکیل می دهند. به عنوان مهمترین گروه جلبک ها می توان جلبک های سبز را نام برد که بیشترین تعداد جنس و گونه، به همراه بالاترین پراکنش جهانی را دارا می باشند (guiry and guiry, 2014). قدمت شناخت و استفاده از جلبک ها به2000 سال پیش می رسد. شناسایی جلبکها به صورت علمی ظاهرا از اواسط قرن هجدهم شروع شد. در سال 1754 میلادی "لینه" نام متداول ولی غیررسمی جلبک را ابداع نمود (bold et al., 1985). امروزه در کشورهای پیشرفته بیشتر جنبه های کاربردی جلبک ها مطالعه می شود و فهرست های گونه ای موجود در رابطه با تغییرات عوامل محیطی و آلودگی ها مورد ارزیابی قرارمی گیرند. مطالعات اولیه قابل توجه در زمینه فلور جلبکی ایران در سالهای 1338 تا 1340 توسط l?ffler انجام شد (l?ffler, 1959 &1961). بر اساس مطالعات اخیر، فهرست سیستماتیک جلبکی احتمال وجود 1304 گونه و 1559 فراگونه یا زیرگونه جلبک را در ایران نشان می دهد (zarei -darki, 2009). در محیط های آبی مختلف، فراوانی و تنوع هر یک از جوامع جلبکی و نقش آنها متفاوت است. در محیط های دریایی و آب های شیرین ساکن مانند دریاچه ها و برکه ها اهمیت فیتوپلانکتون ها بیشتر است. گر چه تعداد قطعی آن ها مشخص نیست لیکن در مجلات علمی معرفی گونه های جدید به طور مرتب صورت می گیرد. خصوصیات متنوع و شرایط گوناگون زیست در جلبک ها، آن ها را برای کاربردهای مختلف تجاری مورد هدف قرار داده است. تحقیقات بسیاری که امروزه انجام شده از اهمیت اقتصادی و کاربردی جلبک های میکروسکوپی در صنایع دارویی، غذایی، تولید انرژی و ... پرده برداشته است. هم اکنون در بسیاری از کشورهای صنعتی جلبک ها در حد بسیار وسیع کشت و تولید می شوند. (افشارزاده 1382؛ bhakuni& rawat, 2005 و hallman, 2007). ترکیب و دینامیک جوامع جلبکی تحت تأثیر برهم کنش بین اعضای این جوامع و همچنین تحت تأثیر فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی محیط است. بیشترین تأثیر جلبک ها بر یکدیگر و بر سایر ارگانیسم ها و نیز تاثیر سایر ارگانیسم ها بر جلبک ها، از طریق مواد شیمیایی و درواقع برهم کنش آللوپاتی است (irfanullah & moss, 2005). این برهم کنش ها به اثرات مفید و یا مضر ترکیبات منتشرشده توسط یک گونه بر روی گونه دیگر اشاره دارد که هم در محیط های خشکی و هم در محیط های آبی اعم از آب شیرین و شور روی می دهند. در زیستگاه های آبی تمام ارگانیسم های تولیدکننده اولیه (سیانوباکتری ها، میکرو و ماکروجلبک ها وهمچنین نهان دانگان) قادر به تولید و انتشار ترکیبات فعال آللوپاتی هستند. (hu & hung, 2008). متابولیت های آلی (آللوکمیکال های) رها شده از یک ارگانیسم می تواند رشد سایر ارگانیسم ها را تحریک یا مهار کند. این برهم کنش های آللوکمیکال یک دلیل مهم سازگاری در بسیاری از اجتماعات زیستی می باشند. ترکیبات آللوکمیکال یا به طور فعال ترشح شده یا تحت تاثیر فرایندهای تاثیرپذیر به وجودمی آیند. سلول های جلبکی، زخم در بافت های گیاهی یا پوسیدگی، اپی فیت ها و فیتوپلانکتون ها در مجاورت گیاه دهنده می توانند جز این عوامل تاثیرگذار باشند. مطالعات متعدد انجام شده از سال 1920 حاکی ازروابط رقابت آمیز بین ماکروفیتها و فیتوپلانکتون می باشند. آللوپاتی مکانیسم مهمی در تعاملات بین ماکروفیت های غوطه ور و فیتوپلانکتون ها در دریاچه های کم عمق است. گونه های فیتوپلانکتون حساسیت های مختلفی در برابر ترکیبات آللوشیمیایی از خود نشان می دهند. به عنوان مثال، سیانوباکتری ها و دیاتومه ها از جلبک های سبز حساس ترند (xiao et al., 2009). گیاه ceratophyllum demersum l. (چنگال آبی یا علف شاخی) قادر به تولید و انتشار ترکیبات آللوپاتی می باشد که باعث اثرات مهاری در برخی از گونه های سیانوباکتری سمی و در برخی گونه ها مانند گونه هایی از chlorella سسب تسهیل رشد آنها شده است (kogan & chinnova, 1972). scenedesmus های پلانکتونی عمدتاً در برکه ها و دریاچه های یوتروف یافت می شوند و به ندرت در آب های شور دیده می شوند و دارای توزیع جهانی اند. برخی ازگونه های scenedesmus مقاومت زیادی در برابر آللوکمیکال ها نشان می دهند. مطالعه گونه s. obliquus نشان داد که تحت تأثیر ترکیبات گوگردی آزاد شده از chara contraria و ch. globulariقرارنمی گیرد (mulderij et al., 2003). همچنین مطالعات روی برخی گونه های این جنس نشان داده است که c. demersumرشد آن ها را تسهیل کرده است (xiao et al., 2009). در سالهای اخیر توجه بیشتری به مطالعه آللوپاتی در محیط های آبی که در مدل های اکولوژیکی ور یاضی بیان می شوند، صورت گرفته است. از جمله دلایل این توجه؛ استفاده از گیاهان آللوپات و یا ترکیبات آللوشیمیایی به منظور تجدید اکوسیستم های آبی آسیب دیده، کنترل علف های هرز و بلوم های جلبکی ، حذف موادمغذی از آب و بهبود چشم اندازهای آبی می باشد (erhard, 2006 ; nakai et al., 1999). با توجه به بررسی های انجام شده در زمینه فلور جلبکی و فراوانی گونه های جلبک سبز، و مطالعات اندکی که در زمینه فلور جلبکی ایران انجام شده است، همچنین کاربردهای ارزشمند ریزجلبک ها؛ آزمایش اول این پژوهش با هدف شناسایی گونه های کلونی سبز غیرمتحرک مشهد و حومه انجام گرفت که طی آن نمونه های آب شیرین از چندین ایستگاه جمع آوری و گونه های یافت شده در آنها، با استفاده از کلیدهای مربوطه شناسایی گردید. در آزمایش دوم این پژوهش گونه هایی از جنس scenedesmus خالص سازی شدند و با توجه به اثرات آللوپاتی ماکروفیت ها در سیستم های آبزی، اثر گیاه ceratophyllum demersum l. بر رشد گونه های scenedesmus بررسی شد.

قارچ ها به عنوان یکی از اجزای مهم زیستگاه های طبیعی، نقش حائز اهمیتی را در بقای اکوسیستم ها بر عهده دارد علاوه بر آن قارچ ها به خودی خود از جنبه های مختلفی همچون ارزش غذایی و یا ویژگی های سمی، دارویی و یا به دلیل کاربردهای صنعتی مورد توجه هستند. این مساله ضرورت مطالعه و شناسایی قارچ ها ماکروسکوپی دارویی در جنگلهای استان مازندران است. این منطقه یک ناحیه کوهستانی با پوشش های گیاهی متنوعی از درختان جنگلی است و علیرغم وجود شیب زیاد و دره های عمیق در اکثر مناطق آن زیستگاه مناسبی برای گونه های مختلف قارچ ها محسوب می گردد. برای انجام این طرح پس از مطالعات مقدماتی طی 4نوبت اردیبهشت ،خرداد ، تیر ، آبان از بخش های مختلف این جنگل ، نمونه برداری به صورت تصادفی صورت گرفت . نتایج حاصل از بررسی صفات مختلف ماکروسکوپی و میکروسکوپی , استفاده از کلیدهای شناسایی (موسر- اسمیت – ریواردن و...) نمونه ها، در نهایت منجر به شناسایی 10 نمونه آسکومیست،9 نمونه ازگاسترومسیت و مابقی متعلق به گروه های متنوعی از قارچ های تیغه ای ، منفذ دار ،ژله ای و یامرجانی بود. براساس منابع تاکسونومیکی جدید ، این گونه ها متعلق به 104 جنس ، 51 خانواده ، 14 راسته می باشد . بررسی های ما نشان داد که از میان این نمونه ها221 گونه با توجه به منابع موجود استفاده دارویی دارد. اثرات دارویی برخی از آنها در حال بررسی می باشد.