واژه یا تصویر یک نماد است که متضمن چیزی در ماوراء معنای آشکار و مستقیم خود باشد. نماد دارای جنبه ای وسیع تر و ناخود آگاه است که هرگز نمی توان به طور دقیق آن را تعریف کرد. برخی نمادها براساس اصل نسبیت فرهنگی سیر تحول تاریخی خود را در ایران طی کرده و باقی مانده اند که از میان این دسته از نمادها می توان نمادهای شیعی را نام برد که هر زمان مفهوم خاصی را در قالب فرهنگ دوران ارائه نموده است. ایران از آغاز شکلگیری تشیع همواره یکی از کانون های اصلی شیعیان محسوب می شده است. نمادهای شیعی در دوره ای در محدودیت زیاد و در دوره ای آشکار بیان می شوند که همه این مسائل بستگی به سیاست و دیانت حاکمان عصر داشته که چه مذهب و چه سیاستی را در پیش گیرند. اهمیت هنرشیعی در دوران اسلامی، مطالعات بنیادین در خصوص آنها را لازم و ضروری می سازد. در این میان، آنچه که، کمتر به آن توجه شده؛ جنبه های نمادین مذهبی این آثار هنری است که در پس مضامین و موتیف های تزئینی آنها، جهان بینی حاکم بر آن دوره نمود یافته است. با توجه به موارد فوق الذکر در این پژوهش با اتکا به مطالعات کتابخانه ای سعی بر آن شده است تا با مطالعه نمادهای شیعی در آثار به جای مانده در دوران پس از اسلام در ایران، تحلیلی مناسب از زمینه اعتقادی در پس این نمادها ارائه گردد. با انجام مطالعات مشخص گردید که پس از تقسیم نمادهای شیعی در دو حوزه بصری و نوشتاری، یکی از نمادهای مهم و تأثیر گذار شیعیان در تمام ادوار اسلامی، نمادهای کتیبه ای بوده است. بر همین اساس، در این پژوهش، سعی بر آن شده است تا با بررسی جنبه های نمادین آثار شیعیان در اشیاء و ابنیه اسلامی، گامی اساسی در جهت تبیین نمادهای شیعی و جهان بینی حاکم بر آنها برداشته شود. بررسی مضامین نمادین شیعی آثار هنری به درک بهتر مفاهیم مذهبی و دینی ذهن حاکمان آن دوره و سازندگان آنان کمک شایانی خواهد کرد. شایان ذکر است که، لازمه شناخت صحیح و واقعی طرحها، نقوش و علائمی که بر روی اشیاء و ابنیه این دوران ظاهر شده اند، داشتن آگاهی از فلسفه و ایدئولوژی اسلامی؛ شناخت کافی از تاریخ زمان،ترقی فکری، عقیدتی، میزان رشد و پیشرفت علوم، فنون، صنایع و اوضاع اجتماعی محیطی است که هنرمند در آن به هنر پروری مشغول بوده است.