نام پژوهشگر: مینا ختایی
مینا ختایی نجم الدین مرتضوی
نسترن کوهی (rosa canina l.) گیاه دارویی- زینتی متعلق به تیره رزاسه (rosaceae)، یکی از منابع مهم ویتامین ث در میان گیاهان محسوب می¬شود. مواد موثره این گیاه سبب کاهش اسید اوریک و معالجه ناراحتی¬های ناشی از نقرس می¬گردد. رشد و عملکرد گیاهان در اکوسیستم ها، تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر نوع گونه، اقلیم منطقه و موقعیت جغرافیایی قرار دارد. فاکتورهای اقلیمی به¬ویژه عرض جغرافیایی، ارتفاع محل، درجه حرارت، شدت نور، بارندگی و خصوصیات خاک، تاثیر عمده ای بر کمیت و کیفیت مواد موثره گیاهان می¬گذارد. به منظور مطالعه تاثیر اقلیم بر صفات مورفوفیزیولوژیکی، کمیت و کیفیت مواد موثره نسترن کوهی در 4 منطقه از استان زنجان شامل ابهر، طارم، ماهنشان و زنجان که بیشترین پراکنش این گیاه را داشتند، انتخاب گردید. طی سال¬های 1391-1390، مراحل فنولوژیکی گیاهان ثبت شده و میوه¬ها و برگ¬ها برداشت شدند. در این تحقیق برخی از خصوصیات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و دارویی این گیاه مورد اندازه گیری و مقایسه قرار گرفت. صفات طول و قطر، وزن تر ، درصد ماده خشک، سطح برگ، عصاره اتری، کلروفیل، پروتئین، فیبر، ویتامین ث، راندمان استخراج عصاره، ترکیبات فنولی کل اندازه گیری شدند. نتایج وجود تفاوت معنی دار در صفات قطر، مقاومت بافت، خاکستر، میزان ویتامین ث میوه و راندمان استخراج عصاره میوه، کلروفیل و مجموع ترکیبات فنولیکی برگ مناطق مورد مطالعه را تایید نمود. حداکثر میزان راندمان استخراج عصاره میوه در منطقه زنجان، حداکثر میزان ویتامین ث میوه و ترکیبات فنولیکی برگ در منطقه ابهر بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که عوامل اقلیمی تاثیر عمده ای بر کمیت و کیفیت مواد موثره و نیز صفات مورفولوژیکی میوه و برگ¬های نسترن کوهی 4 منطقه مورد مطالعه دارد.