نام پژوهشگر: بهرام زهزاد
مرتضی یزدان پناهی بهرام کیابی
از خردادماه 78 تا تیرماه 79 در نواحی شمال غربی شاهرود، شاهرود و بسطام و هم چنین منطق حفاظت شده خارتوران، خوش ییلاق و تپال مطالعه ای در مورد تنوع فون مار مولکهای شاهرود صورت پذیرفت . مناطق مورد مطالعه به 5 زیستگاه تقسیم گردید. در 16 ایستگاه تعیین شده جمعا 332 نمونه جمع آوری شد. براساس خصوصیات مورفومتریک ، مورفومتریک و مریستیک 9 جنس و 15 گونه مربوط به 4 خانواده scincidae، lacertiedae، agemide، gekkonidae شناسایی شدند. agemidae، lacertidae دارای بیشترین تنوع فراوانی و جنس eremias دارای بیشترین تنوع گونه ای بودند. دو شکلی جنسی با استفاده از آنالیزواریانس تک متغیره و kruskal-wallis در گونه های e.intermedia, epersica, ph.scutellatus. l.caucasia و m.watsonana, l.defilippii مشاهده شد. مطالعه مقدماتی عادات غذایی در 5 گونه صورت گرفت و نتایج نشان داد که l.caucasia دارای رژیم گیاهخواری و گوشتخواری t.agilis عمدتا حشره خوار بود ولی از گیاهان نیز تغذیه می کرد و گونه های m.watsonana, l.defippii, ph. scutellatus عمدتا حشره خوار بودند. بعلاوه مورچه غذای اصلی در تمامی 5 گونه مطالعه شده بود. در گونه های m.watsonana, ph.scutellatus, l.defilippii, l.caucasia عادات غذایی بین نمونه های نر و ماده و در گونه های ph.scutellatus, l.defiloppii, l.caucasia عادات غذایی بین بالغین و نابالغین متفاوت بود. رژیم غذایی در دو گونه l.defilipii, l.caucasia که در محیط غنی تری زندگی می کنند نسبت به گونه های m.watsonana, ph.scutellatus, t.agilis از طیف وسیع تری برخوردار بود. بررسی وضعیت تولید مثل گونه های l.defilippii, l.caucasia نشان می دهد که l.caucasia یکبار و l.defilippii دوبار در طی بهار و تابستان زاد و ولد نمودند.
پریسا کوباز مسعود شیدایی
گونه های جو دوسر از گیاهان مهم مرتعی ایران است و در میان غلات ، پنجمین غله زراعی است که در بسیاری از کشورها برای تهیه نان مورد استفاده وسیعی قرار می گیرد. avena در ایران دارای 7 گونه است و مطالعه بیوسیستماتیکی گونه های وحشی avena در ایران به منظور تعیین ارتباطات بین گونه ای و نشان دادن قرابت های گونه ها و همچنین شناسایی هر نوع واگرایی در میان جمعیت ها صورت گرفته است . برای دستیابی به این اهداف اختصاصات ریخت شناسی، الکتروفورزی و همچنین رفتار کروموزوم ها در میوز با باکارگیری تجزیه های آماری چند متغیره انجام شده است .
سهیلا شفیعی بهرام حسن زاده کیابی
با توجه به تنوع اقلیم و نواحی اکولوژیک استان کرمان، جمع آوری و شناسایی گونه های سوسمار در دو ناحیه پناهگاه حیات وحش خبروروچون و کویر سیرجان در طی بهار و تابستان و پائیز 76 صورت گرفت . تعداد 438 نمونه از 15 گونه سوسمار متعلق به 5 خانواده جمع آوری شد. نتایج نشان می دهد که خانواده های آگامیده و لاسرتیده بیشترین فراوانی را دارا می باشند. سه گونه laudakia nupta nupta، trapelus agilis و mesalina wataonana به عنوان گونه های بارز و غالب منطقه محسوب می شوند و از دامنه توزیع وسیعتری نسبت به گونه های دیگر برخوردار می باشند گونه l.n.nupta صخره زی بوده و دو گونه دیگر در دشتها و دره ها و مخروط افکنه ها و در خاکهای شنی رسی و سنگ ریزی و یا سنگلاخی واقع می شوند از جمله نتایج این پژوهش گزارش پنج گونه ablepharus pannonicus، mabuys aurata، eumeces schneidrii princeps، ophiomorus persicus، tropiocolotes helenae برای اولین بار از استان کرمان است . و دریافت جدید o.persicus دومین گزارش از ایران می باشد و با قرار گرفتن محل جدید در ایران مرکزی بنابراین، اینگونه دیگر اندمیک کوههای زاگرس (استان فارس) محسوب نمی شود و دارای توزیع وسیعتری در ایران می باشد. بررسی عادات غذایی نشان داد که l.n.nupta دارای رژیم حشره خواری و گیاهخواری هر دو بود. t.agilis عمدتا حشره خوار بوده ولی از گیاهان نیز تغذیه می کردند و m.watsonana عمدتا حشره خوار بود. نتایج نشان داد که t.agilis دامنه تغذیه وسیعتری نسبت به دو گونه دیگر داشت . برای هر سه گونه مورچه ها بعنوان مهمترین نوع شکار و شکار اصلی محسوب شدند. سپس راست بالان بیشترین نسبت تغذیه را تشکیل دادند. تغذیه از موریانه ها در m.watsonana و تغذیه از مهره داران دیگر (مارمولکهای کوچک) در t.agilis مشاهده شد. بررسی وضعیت تولید مثلی (در بهار و تابستان) گونه های بارز و غالب جمع آوری شده در طی این پژوهش نشان داد که احتمالا l.n.nupta دو بار و t.agilis سه بار و m.watsonana یک بار در طی بهار و تابستان زاد و ولد می کنند. کوچکترین نمونه از گونه l.n.nupta در مرداد ماه با svl57/1 میلی متر، از گونه t.agilis با svl29/18 میلیمتر و در تیر ماه، از گونه m.watsonana اوایل تیر ماه با svl19/84 میلی متر جمع آوری شدند.
محمود اسدی حسین شاکر
گیاه لیلکی gleditschia caspica desf. بومی منطقه هیرکانی است و در ایران از آستارا تا گرگان، در جلگه ها و میان بند انتشار یافته است . امروزه عمدتا بصورت پایه های منفرد یا بصورت جمعیتهای کوچک در حاشیه مزارع، روستاها و گاوداریها مشاهده می گردد. تراکم آن در ایستگاههای مطالعاتی 116-278 پایه در هکتار و پوشش تاجی آن 42-101 درصد اندازه گیری شد. ریشه دوانی این گیاه سطحی و زیرسطحی، کوتاه و منشعب می باشد. بطور کلی رشد رویشی اینگونه از اواسط فروردین ماه آغاز می شود و در خرداد ماه به گل می نشیند و در آبان ماه میوه های آن می رسد. گونه مذکور در مکانهایی با درصد شیب کم و جهات مختلف می روید و طبق تقسیم بندی آمبرژه در اقلیمهای خیلی مرطوب یا مرطوب با زمستانهای معتدل یا خنک گسترش دارد. بارندگی سالیانه مناطق 12/4-16/9 درجه سانتیگراد است . نتایج تجزیه خاک مشخص می سازد که گونه لیلکی بر روی خاکهای دارای بافت s-l و si-l پراکنش یافته است . این خاکها دارای نسبت c/n بالایی هستند که نشاندهنده حاصلخیزی این خاکهاست . به علت رسیدن نور کافی، در بستر رویشگاههای اینگونه، انواع گیاهان علفی رشد می کنند. این گیاه در طبیعت از طریق ریشه جوش و کنده جوش و بذر تکثیر می یابد. در مطالعه تاثیر فاکتورهای حیاتی و نقش عوامل مخرب در محدود نمودن پراکنش لیلکی مشخص شد که عوامل اصلی محدود کننده پراکنش لیلکی چرای شدید دام، بهره برداری به منظور سوخت و پایه های حصار و... و تبدیل مناطق پوششی اینگونه به شالیزار و باغهای چای و کیوی و ایجاد طرحهای جنگلکاری برای گونه های دیگر می باشند. از طرف دیگر دامداران به منظور استفاده از میوه های لیلکی برای تغذیه دام، آنرا در کنار گاوسراها مورد حمایت قرار می دهند. اگر چه گاوها در حذف دانه رستهای لیلکی نقش مخرب دارند ولی در پراکنش بذر و حذف خواب بذرها با گذر آنها از دستگاه گوارش ، نقش مثبت در زادآوری این گیاه ایفا می نمایند. بررسی پیرامون روشهای بهینه حذف خواب در بذرهای لیلکی به این نتایج منجر شد که خیساندن بذرها به مدت 5 دقیقه در آب 80c و یا شکافتن پوسته بذر و یا قرار دادن در اسید سولفوریک غلیظ می توانند درصد جوانه زنی بذرها را تا حدود زیادی افزایش دهند و مشخص شد که سرمادهی، نور، اسید جیبرلیک تاثیری در حذف خواب و افزایش جوانه زنی بذرهای این گیاه ندارند. به منظور شناخت فاکتورهای مهم تغذیه ای دام، تجزیه شیمیایی بخشهای مختلف میوه g.caspica با استفاده از روشهای آزمایشگاهی صورت پذیرفت و درصد ماده خشک ، خاکستر، پروتئین، قندهای احیاءکننده، چربی، فیبر خام، کلسیم، فسفر و نمک برای هر بخش اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که درصد قندهای احیاءکننده، فیبر خام، کلسیم و خاکستر در نیام بدون بذر (پوسته میوه) بیشتر از نیام و بذر می باشد.