نام پژوهشگر: احمد رئوفیان
احمد رئوفیان کاظم سید امامی
چینه شناسی و رسوب شناسی ردیف¬های رسوبی ژوراسیک میانی-بالائی در رشته کوه¬های بینالود و زیای آمونیتی آن برای اولین بار مورد بررسی دقیق قرار گرفته و با ردیف¬های رسوبی هم زمان در حوضه¬های رسوبی البرز و کپه داغ مقایسه شده است. .بدین منظور پنج برش چینه شناسی از سازند دلیچای در رشته کوه¬های بینالود شامل برش¬های فریزی (با ستبرای 540 متر)، قرونه (با ستبرای 5/710 متر)، دهنه اجاق (با ستبرای 544 متر)، چهار برج (با ستبرای 5/634 متر) و ناویا (با سبرای 1062 متر) و سه برش چینه شناسی از سازند دلیچای در البرز شرقی شامل برش¬های تالو (با ستبرای 5/170 متر)، تپال (با ستبرای 256 متر) و پری خان (با ستبرای 324 متر) انتخاب و مطالعات بر روی آن¬ها متمرکز شده است. سازند دلیچای در رشته کوه¬های بینالود شامل توالی ستبری از مارن، شیل، سنگ آهک و سنگ آهک¬های مارنی بوده و در برش¬های مختلف، در طی زمان¬های کالووین تا آکسفوردین طبقات توربیدایتی ستبری در بین آن¬ها مشاهده می¬شود. در این منطقه سازند دلیچای به صورت ناهمساز بر روی سازند سیلیسی آواری شمشک قرار گرفته است. در بخش فوقانی نیز سازند دلیچای به صورت پیوسته، هم شیب و تدریجی به سازند آهکی لار ختم می¬شود. شواهد عملکرد رویداد زمین ساختی سیمرین میانی که به صورت خشکی زائی در این منطقه عمل کرده است به صورت افق نازکی از خاک قدیمه در قاعده¬ی سازند دلیچای دیده می¬شود. مطالعه زیای آمونیتی بر روی نمونه های پیدا شده در رشته کوه¬های بینالود منجر به شناسائی 3 زیر راسته، 6 روخانواده، 14 خانواده، 18 زیر خانواده، 48 جنس، 43 زیر جنس و 138گونه گردیده است. با توجه به مطالعه¬ی زیای آمونیتی موجود، سن بخش قاعده¬ای سازند دلیچای در زون ساختاری بینالود در تمامی برش¬های مطالعه شده یکسان بوده و از باژوسین پسین آغاز می¬شود. سن بخش فوقانی آن در همه برش¬ها یکسان نبوده و در برش¬های فریزی، چهار برج و دهنه اجاق تا آکسفوردین پیشین ادامه یافته است، در حالی که در برش قرونه سن آن تا کیمرجین پیشین رسیده و در برش ناویا تا تیتونین پیشین ادامه پیدا می¬کند. بر اساس رخساره¬های شناسائی شده و مطالعات صحرائی انجام پذیرفته، محیط رسوبگذاری سازند دلیچای در رشته کوه¬های بینالود در بر گیرنده¬ی محیط کم عمق ساحلی تا عمیق دریائی است که در قالب ساختار تکتونیکی هورست و گرابن تشکیل شده¬اند. با استفاده از ایزوتوپ¬های کربن و اکسیژن، دمای آب دریا در زمان تشکیل سنگ¬های آهکی این سازند در حدود 23 درجه سانتی¬گراد، حداقل دمای دیاژنتیکی که این سازند را تحت تاثیر قرار داده است 52 درجه¬ی سانتی گراد و اندیس z برای تمامی سنگ آهک¬های مورد مطالعه بیشتر از 120 محاسبه شده است که نشان دهنده¬ی شرایط شوری نرمال آب دریا می¬باشد. با توجه شباهت¬های زیست چینه¬ای و سنگ چینه¬ای بین ردیف¬های رسوبی ژوراسیک میانی - بالائی بینالود و البرز شرقی و شباهت¬ کمتر بین این ردیف¬ها و زون کپه داغ، به نظر می¬رسد استفاده از اسامی سازندهای البرز شرقی (دلیچای و لار) مناسب تر از استفاده از اسامی سازندهای کپه داغ (چمن بید و مزدوران) برای این ردیف¬ها در زون ساختاری بینالود باشد.