چکیده منابع فرعی نقشی اساسی در تدوین، توسعه، تحول ،تشخیص، تفسیر، نقد و حتی حل اختلافات بین المللی ایفا می نماید ؛ بطوریکه می توان گفت با توجه به سابقه تاریخی شکل گیری منابع حقوق بین الملل ، این منبع زودتر از سایر منابع شکل گرفته و در شکل گیری سایر منابع نیز نقش مهمی ایفا کرده است . در تعریف دکترین چنین گفته می شود که ؛ عبارتست از عقاید جمعی دسته ای از علمای حقوق و نه نظریات فردی آنها . بنابراین دکترین واجد یک پایگاه عقلی و منطقی نیز می باشد و آن همانا اجماع عقلای یک جامعه جهانی است . توجه به یک نکته ظریف خالی از لطف نخواهد بود و آن اینکه ؛ در شکل گیری و تحول دکترین بین المللی اندیشه های فکری و فلسفی ارائه دهندگان دکترین نیز تاثیر بسزایی داشته است . نظریات مربوط به جدایی طلبی و جانشینی دولتها ، عمدتا پس از حدوث انواع مختلف جانشینی و در پاسخ به این پرسش اساسی شکل گرفته اند که ؛ آیا بعد از جانشینی یک دولت بجای دولت دیگر مسئولیت روابط بین الملل دولت سلف به خلف منتقل می شود یا خیر ؟ جدایی هایی که در گذشته اتفاق می افتاد بی چون و چرا مشمول اصل حاکمیت موثر و یا شناسایی از سوی دولت مرکزی بودند.، اما موارد کنونی که با شناسایی از سوی کشورهای ثالث روبرو شده است بیانگر آن است که جمعی از کشورها به ظهور سدی به نام حق تعیین سرنوشت در برابر اصل کلاسیک احترام به تمامیت ارضی اعتقاد پیدا کرده اند. اینکه این کشورها در چه مواردی معتقدند چنین حقی بر چنان اصلی مقدم می شود و یا مبانی حقوق بین الملل در این خصوص چه کمکی برای ارائه راه حل می تواند بکند موضوع این رساله است. کلید واژه ها: جدایی طلبی- جانشینی کشورها- حقوق بین الملل.