نام پژوهشگر: کیوان دواتگران

بررسی ارتباط عوامل اجتماعی و جمعیت شناختی با بیماری های شایع در کارکنان سالمند صدا وسیمای مرکز تهران در سال 1389
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی 1390
  زهرا روشنی   احمد علی اکبری کامرانی

چکیده : مقدمه :سالمندی یک روند زیست طبیعی و مرحله مهمی از مراحل گوناگون زندگی انسان است. در سراسر جهان آمارهای گسترده نشان می دهد که نسبت افراد سالمند به شدت در حال افزایش است . به نحوی که پیش بینی می شود در سال 2050 بیش از 20 درصد جمعیت جهان را سالمندان تشکیل خواهند داد که اکثریت آنان در کشورهای در حال توسعه خواهند بود . با افزایش جمعیت سالمندان ، شیوع برخی اختلالات در این گروه جمعیتی بیشتر می شود . همچنین ، رخداد برخی از بیماریها در مشاغل خاصی زیادتر است . در این مطالعه مقطعی ، شیوع بیماریهای شایع در سالمندان مراجعه کننده به کلنیک صدا وسیما در سال 1389 با توجه به عوامل دموگرافیک مورد بررسی قرار گرفته است . روش کار : مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی می باشد که بر روی 152 سالمند (بدون اختلالات شناختی) که به کلینیک صدا وسیمای مرکز تهران مراجعه نموده بودند انجام شد . در این پژوهش از پرسشنامه پژوهشگر ساخته که در دو بخش تنظیم شده بود ، (یک بخش اطلاعات دمو گرافیک و بخش دیگر سابقه ابتلای بیماریها ) استفاده شد . سپس بیماران توسط پزشک ویزیت شده و جهت تکمیل اطلاعات مربوط به سابقه بیماری ، از پرونده های پزشکی موجود در بایگانی کلینیک استفاده شد . یافته های حاصل توسط نرم افزار spss16 با استفاده از روشهای آماری تی تست و کای دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . یافته ها : براساس نتایج تحقیق ، شایع ترین بیماریها استو آرتریت (46 درصد) ، پرفشاری خون (36 درصد) بیماریهای قلبی (5/35 درصد) و دیابت (21درصد) بودند . در این مطالعه بین بیماریهای استوآرتریت ، پرفشاری خون و بیماریهای قلبی با سن ( p=0.001) ، bmi (p=0.000) ، میزان تحصیلات (p=0.000) ، میزان درآمد p=0.000)) و فعالیت ورزشی (p=0.01) تفاوت آماری معنی دار مشاهده گردید . اگرچه که بین شیوع بیماریهای قلبی و دیابت با جنس (p=0.17) ، میزان مراجعه به پزشک عمومی p=0.61)) و میزان رضایت از زندگی p=0.07)) تفاوت آماری معنی دار وجود نداشت . بحث و نتیجه گیری : بیماری استوآرتریت ، بیماریهای قلبی ، پرفشاری خون و دیابت از شایع ترین بیماریهای دوران سالمندی در کارکنان سازمان صدا وسیما می باشند . یافته ها نشان داد که بین این بیماریها و برخی متغیرهای نشان دهنده وضعیت سلامت در این مطالعه مانند سن ، میزان تحصیلات ، فعالیت ورزشی و bmi ارتباط مثبت وجود دارد. بنابراین با تأکید بر ضرورت تدوین سیاست های اصولی برای شناخت ریشه ایی بیماریها ، با اجرای برنامه هایی مانند تغییر در شیوه زندگی ، انجام تمرینات ورزشی منظم و مداوم ، تغییر عادات غذایی و معاینات منظم دوره ای می توان بیماریهای فوق را شناسائی نمود و از ناتوانی سالمند جلوگیری به عمل آورد.

بررسی وضعیت مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی در سالمندان ایرانی طی سال های 1385 الی 1387
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی 1390
  محمدرضا قدیرزاده ارانی   رضا فدای وطن

مقدمه: توسعه جوامع با افزایش امید به زندگی همراه است که در نتیجه موجب افزایش جمعیت سالمندان می شود. شمار جمعیت سالمندان در 50 سال گذشته سه برابر شده و پیش بینی می شود در 50 سال آینده نیز سه برابر شود. تصادفات رانندگی یکی از مهم ترین حوادث غیر عمدی در جهان محسوب می شود. سالمندان و کودکان دو گروه عمده آسیب پذیر در حوادث رانندگی هستند؛ بطوری که نرخ مرگ و میر برای تمام درجات آسیب های ناشی از تصادف از تقریبا 1 درصد در گروه سنی کمتر از 20 ساله به تقریبا 11 درصد در گروه سنی بیش از 70 افزایش می یابد. هر چند تصادفات رانندگی دومین علت مرگ در همه گروه های سنی و اولین علت در گروه سنی جوان را شامل می شود؛ نتایج بررسی های وزارت بهداشت در زمینه سلا مت سالمندان نشان می دهد که 20 درصد افراد سالمند، یک بار در سال در شهرها دچار حوادث ترافیکی می شوند. سالمندان همچنان یکی از گروه های پر خطر در زمینه حوادث ترافیکی می باشند که می بایست در برنامه ریزی های دستگاه های ذیربط به سلامت و ایمنی این گروه سنی بیشتر مورد توجه گیرد. روش شناسی تحقیق این تحقیق از نوع مطالعات ‍cross sectional توصیفی تحلیلی می باشد. باتوجه به اینکه کلیه مرگ و میرهای ناشی از تصادفات رانندگی و حوادث ترافیکی چه در محل تصادف، مسیر انتقال به بیمارستان، داخل بیمارستان و حتی تا یکماه بعد از تصادف (که ناشی از صدمات ناشی از تصادف باشد) به مراکز پزشکی قانونی ارجاع می شود در نتیجه آمار جمع آوری شده از مراکز پزشکی قانونی در برگیرنده کلیه مرگ و میرهای ناشی از تصادفات در کشور می باشد. در ابتدا اطلاعات جمع آوری شده از مراکز پزشکی قانونی کلیه شهرستان های کشور در فاصله سال های 1385 الی 1387 کنترل و سپس وارد نرم افزار آماری spss گردید و تحلیل های لازم صورت گرفت. نتایج در مجموع تعداد 12029 مرگ به دنبال تصادفات رانندگی در افراد بالای 60 سال در سال های 1385 الی 1387 در ایران رخ داده است که از این میان 2/36درصد در سال 1385 ، 31درصد در سال 1386 و 9/32درصد در سـال 1387 رخ داده است .به طور متوسط در هر سال 65درصد مرگ و میر در سنین old - young (60 تا 74 سال)، 5/34درصد در سنین old (75 تا 90 سال) و حدود 5/0درصد در سنین old- old (افراد بالای 90 سال) رخ داده است. به طور متوسط در هر سال 24 الی27درصد مرگ و میر در جنس مونث و 72 الی 75درصد مرگ ها در جنس مذکر ، 65-64درصد مرگ و میر در افراد بی سواد و و 36-35درصد مرگ ها در افراد با سواد رخ داده است. همچنین 2/19درصد متوفیان را راننده، 9/56درصد را عابرین و 2/23درصد را سرنشینان تشکیل می دهند. همچنین در این مدت به طور متوسط در هر سال 46درصد مرگ و میر در حوادث درون شهری ، 3/46درصد مرگ و میر در حوادث برون شهری و 8/6درصد مرگ و میرها در جاده های روستایی رخ داده است. بحث و نتیجه گیری براساس پیش بینی who در سال 2012، حوادث ترافیکی جان 3/1 میلیون نفر را می گیرد که 90درصد این آمار در کشورهای با درآمد پایین و متوسط خواهد بود. بر طبق این گزارش نیمی از مرگ و میرهای جاده ای بین موتور سواران، دوچرخه سواران و عابرین پیاده رخ می دهد. میزان حوادث جاده ای در ایران تقریباً 20 برابر بیشتر از سایر نقاط دنیاست. بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی کشور در سالهای 1385 تا 1387 به ترتیب 27567، 22918 و 23362 مورد مرگ بر اثر حوادث رانندگی ثبت شده است که با توجه به مطالعه حاضر به ترتیب در این سالها 8/15درصد ، 2/16درصد و 9/16درصد موارد مرگ و میر حوادث رانندگی در افراد بالای 60 سال رخ داده است که روند رو به رشدی را نشان می دهد. براساس نتایج این مطالعه میزان مرگ و میر در سالهای 1385 تا 1387در گروه سنی old و old- oldبا شیب ملایمی افزایش یافته و در گروه young-old کاهش یافته است. این بررسی نشان داد که برخلاف بررسی صورت گرفته 5 ساله در سازمان پزشکی قانونی کشور (1389 – 1385) اکثر مرگ و میرها در گروه عابران پیاده بوده است در حالیکه در جمعیت عمومی، اکثریت مرگ و میرها در راننده ها می باشد، همچنین در بررسی 5 ساله اکثر مرگ و میرها در محل تصادف بوده است در حالیکه در این بررسی اکثر مرگ و میرها در گروه سالمندان در زمان بستری در بیمارستان بوده است که این مقایسه نشان دهنده لزوم توجه به سالمندان عابر و همچنین بخش های تروما در بیمارستان های کشورمان می باشد. بر اساس نتایج مطالعه فراوانی نسبی مرگ و میر سالمندان طی سه سال مطالعه در جاده های برون شهری کاهش یافته اما در جاده های درون شهری افزایش پیدا کرده است. کلمات کلیدی: مرگ و میر سالمندان، تصادفات، علت فوت

معادل سـازی بین فرهنگی پرسشنامه(life satisfaction index for third age (lsita) و ارزیابی ویژگی های روان سنجی نسـخه ی فــارسی آن در سـالمندان ایرانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی - پژوهشکده علوم بهزیستی 1392
  منیژه مقدم   رضا فدای وطن

چکیده: هدف : هدف این مطالعه، ترجمه و معادل سـازی بین فرهنگی پرسشنامه ی رضایتمندی از زندگی در دوره ی سوم عمر ( lsita)و ارزیابی ویژگی های روان سنجی نسـخه فــارسی آن در سـالمندان ایرانی بود. روش بررسی : پس از ترجمه پرسشنامه بر اساس پروتکل iqola، پرسشنامه توسط 245 سالمند ساکن تهران(107 زن و 135 مرد ) که از نظر شناختی سالم بودند،تکمیل شد. 50 نفر از شرکت کنندگان، به منظور ارزیابی تکرارپذیری آزمون ـ بازآزمون، دو تا چهار هفته بعد، مجددا پرسشنامه را تکمیل کردند. تکرار پذیری توسط intraclass correlation coefficient (icc) و ثبات درونی توسط آلفای کرون باخ، و روایی سازه توسط نرم افزار آماری amos ، به وسیله ی تحلیل عاملی و ارزیابی نیکویی برازش ، مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها : iccبرای خرده مقیاس میل ورغبت در برابر بی تفاوتی، 78/0، برای خرده مقیاس ثبات قدم،71/0، برای اهداف، 75/0 ، برای خلق 83/0 ، برای خودانگاره 6/0بود. آلفای کرون باخ برای خرده مقیاس های مذکور، به ترتیب عبارت بود از 73/0، 65/0، 74/0، 82/0و 43/0. ضرایب رگرسیونی برای همه خرده مقیاس ها معنی دار و عبارت بود از 83/0 برای خرده مقیاس ثبات قدم، 88/0 برای خلق، 75/0 برای اهداف، 83/0 برای میل و رغبت، و 64/0 برای خرده مقیاس خود انگاره بود. شاخص های نیکویی برازش gfi ، cfi و tli و کای اسکوئر به ترتیب عبارت بودند از: 93/0 ،95/ 0،89/0و (001/0 > p) 84/42=. c² نتیجه : نسخه ی فارسی پرسشنامه رضایتمندی از زندگی در دوره ی سوم عمر (lsita) ، از همخوانی درونی، تکرار پذیری در دفعات آزمون و اعتبار سازه ی مطلوبی جهت سنجش رضایتمندی از زندگی، در سالمندان ایرانی برخوردار است. واژگان کلیدی : رضایتمندی از زندگی، سالمند، lsita

بررسی کیفیت زندگی و فعالیت روزمره جانبازان از یک چشم نابینای میا نسال و سالمند
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی - پژوهشکده علوم بهزیستی 1382
  جواد مینویی فر   رضا فدای وطن

مقدمه: نابینایی از یک چشم، گرچه در ظاهر خللی در توانایی های قرد ایجاد نمی کند ولی به دلیل کاهش ژرفای دید و محدودیت میدان دید موجب افت عملکرد و کیفیت زندگی این افراد می شود که در سالمندان این افت آشکارتر و عمیق تر است. نکته مهم تر این که این افراد در معرض خطر نابینایی چشم سالم بوده و این امر موجب محدودیت در برخی از فعالیت ها و به تبع آن افت بیشتر عملکرد و کیفیت زندگی ایشان می شود. هدف: بررسی و مقایسه ی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و فعالیت روزمره جانبازان از یک چشم نابینا در دو گروه میانسال و سالمند. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مقطعی ـ تحلیلی بوده که بر روی ???? نفر از جانبازان از یک چشم نابینای بالای ??سال صورت گرفت. نمونه گیری به صورت سرشماری بود. ابزارهای بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، فعالیت روزمره به ترتیب عبارت بودند از: پرسشنامه ی دموگرافیک و نسخه ی فارسی sf36، ابزار بارتل، ابزار لوتون ـ بوردی. داده ها به نرم افزار spss16 وارد و تحلیل های آماری انجام شد. یافته ها: یافته دال بر افت بعد فیزیکی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و هم چنین کاهش سطح عملکرد در بین جانبازان یک چشم نابینا سالمند در مقایسه در گروه مشابه میان سال بود. بحث و نتیجه گیری: دراین مطالعه مشخص گردید که در گروه بالای ?? سال در مقایسه با گروه ??-?? سال، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بعد فیزیکی افت می نماید. هم چنین در فعالیت های روزمره در بیشتر جنبه ها کاهش سطح عملکرد را شاهد بودیم. بنابر این می توان با برنامه ریزی مناسب ضمن پایش کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و هم چنین سطح عملکرد در گروه جانبازان یک چشم نابینا میانسال سعی در پیشگیری از افت توانایی های ایشان نمود. در کنار این کار می توان سعی در ارتقا کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و هم چنین سطح عملکرد جانبازان یک چشم نابینا سالمند داشت.

بررسی اثربخشی خدمات مراقبت روزانه مرکز جامع توانبخشی کهریزک کرج بر فعالیتهای روزمره زندگی سالمندان مراجعه کننده به مرکز در سال 1389
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی - پژوهشکده علوم بهزیستی 1392
  محسن رحیمی   رباب صحاف

هدف: مراکز توانبخشی روزانه تلاش می کنند تا با ارائه خدمات مراقبتی روزانه به سالمندان و بهبود توانایی های عملکردی ایشان از ورود غیرضروری آنها به مراکز اقامتی شبانه روزی جلوگیری نمایند. هدف کلی از این مطالعه، بررسی اثربخشی خدمات مراقبتی روزانه مرکز جامع توانبخشی کهریزک کرج بر "فعالیتهای روزمره زندگی" سالمندانی بود که از سال 1389 به مدت 6 ماه از خدمات مذکور استفاده کرده بودند. روش بررسی: این مطالعه از نوع پیش آزمون- پس آزمون بود که بر اساس اطلاعات موجود در پرونده های 71 نفر از سالمندان مراجعه کننده به مرکز انجام گرفت. روش نمونه گیری تمام شماری بود و از شاخص بارتل و مقیاس لاوتون به عنوان ابزارهای مطالعه استفاده شد. سپس نمرات ارزیابی های "فعالیتهای روزمره زندگی پایه" و "فعالیتهای روزمره زندگی با ابزار" آنان، پیش و پس از ارائه خدمات مراقبتی روزانه مرکز با یکدیگر مقایسه شدند.برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی، تی تست، تحلیل واریانس و تحلیل کوواریانس استفاده شد. در کلیه موارد p- value<0.05 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین نمرات ارزیابی "فعالیتهای روزمره زندگی پایه" سالمندان مورد مطالعه، پس از دریافت خدمات مراقبتی روزانه با پیش از آن، اختلاف معناداری نشان نداد (095/0=p-value) در حالی که میانگین نمرات ارزیابی "فعالیتهای روزمره زندگی با ابزار" ایشان، پس از دریافت خدمات مراقبتی روزانه با پیش از آن، اختلاف معناداری نشان داد(001/0>p-value)‍. بالا بودن نمرات ارزیابی "فعالیتهای روزمره زندگی پایه" سالمندان مورد مطالعه(70 درصد از افراد مورد بررسی از حداقل وابستگی برخوردار بوده اند و بقیه نیز تنها دارای وابستگی در سطح خفیف بوده اند)، جوانتر بودن سالمندان مورد مطالعه در مقایسه با جمعیت سالمندی کشور،مراجعه بیشتر زنان(سه برابر مردان)، استفاده محدود از وسایل کمک توانبخشی حرکتی(کمتر از ده درصد) و عدم مشاهده تفاوت معنادار در نمرات ارزیابی "فعالیتهای روزمره زندگی پایه" در گروههای سنی گوناگون از دیگر یافته ها بود. بحث و نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که خدمات مراقبتی روزانه می تواند موجب بهبود سطح "فعالیتهای روزمره زندگی" سالمندان شود. هر چند با توجه به یافته ها می توان مطرح کرد که از سویی امکان دسترسی به خدمات روزانه در سالمندان با سطح "فعالیتهای روزمره زندگی پایه" پایین تر،کمتر بوده است و از سوی دیگر علت اصلی مراجعه ایشان، استفاده از خدمات توانبخشی روانی،خدمات اجتماعی و یا بهبود اوقات فراغت بوده است. واژگان کلیدی: سالمندی؛ مرکز مراقبتی روزانه؛ خدمات مراقبتی روزانه؛ "فعالیتهای روزمره زندگی پایه"؛ "فعالیتهای روزمره زندگی با ابزار".

بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه آمادگی فعالیت فیزیکی(par-q)در افراد سالمند ایرانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی - دانشکده توانبخشی 1392
  نیتا شفا   احمد علی اکبری کامرانی

در ابتدا پرسشنامه par-qبر اساس پروتکلiqola ترجمه گردید . سپس روایی و پایایی آن بررسی شد . داده ها از نظر روایی صوری و محتوایی مورد بررسی قرار گرفتند . 100 سالمند 60 تا 70 سال ساکن شهر اصفهان در این طرح شرکت داشتند. پرسشنامه par-q توسط آنها تکمیل گردید.جهت بررسی پایایی پرسشنامه (تکرار پذیری به فاصله دو هفته ) بعد از 14 روز، 20داوطلب پرسشنامه را برای بار دوم تکمیل کردند. برای ارزیابی اعتبار سازه، ارتباط نتیجه حاصل از پرسشنامه با نظر پزشک جهت تعیین آمادگی فعالیت فیزیکی مورد بررسی قرار گرفت . آلفای کرونباخ برای سنجش همخوانی درونی وiccبرای بررسی تکرارپذیری مطلق و نسبی محاسبه گردید. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه بر اساس متخصصین و سالمندان تایید شد. ضریبهمبستگی درونی نشان دادهمخوانی درونی(321/0)در پرسشنامه 7سوالی پایین تر از سطح قابل قبول 70/0 بود که بیانگر این مطلب است که پرسشنامه دارای پایایی معناداری نمی باشد . آزمون مک نمار جهت ارزیابی پایایی همزمان نشان داد که در پرسشنامه 7 سوالی همبستگی معناداری با نظر پزشک وجود ندارد . پس از آن با حذف تک تک سوالاتی که حذفشان بیشترین تاثیر را در افزایش آلفای کرونباخداشت در نهایت پرسشنامه 4سوالی تهیه شد که همخوانی درونی آن قابل قبول بود . آزمون مک نمار نیزهمبستگی معناداری را بین پرسشنامه و نظر پزشک نشان داد . نسخه فارسی پرسش نامه par-q ویژگی های روانسنجی خوبی برای ارزیابی آمادگی فعالیت فیزیکی در سالمندان ایرانی ندارد.اما در صورت تطابق دادن این پرسشنامه با فرهنگ ایرانی و تغییر تعدادی از سوالهای پرسشنامه قابلیت استفاده در فعالیت های پژوهشی و درمانی آینده را دارد.