نام پژوهشگر: فریبرز ظروفی
فریبرز ظروفی ابوالفضل سجادی
در سالهای اخیر اهمیت و نقش وانادیم در آنزیمهای مختلف در گیاهان و ارگانیزم های حیوانی تا حدودی روشن شده و کمپلکس های این یون فلزی با لیگاندهای بیولوژیک طبیعی نظیر آمینواسیدها، برای روشن تر شدن نقش آن به شدت مورد توجه قرار گرفته و از نظر تعیین ثابت پایداری آنها در phهای مختلف و تشخیص جایگاه های تشکیل کمپلکس و تعیین ساختمان آنها مطالعات زیادی انجام شده و انجام می شود. در این کار تحقیقاتی ثابت پایداری کمپلکس های دی اکسو وانادیوم (v) با آسپارژین و آسپارتیک اسید در محدوده وسیعی از ph (10/5 تا 1/5) در قدرت یونی ثابت 0/15 مول بر لیتر سدیم پرکلرات و دمای ثابت 25 درجه سانتیگراد تعیین شده است . برای مطالعه کمپلکس های مورد نظر از روش اسپکتروفتومتری در ناحیه uv و در یک سیکل بسته استفاده شده است . در این سیستم، محلول از ظرف واکنش که الکترودهای ph متر در آن قرار دارند بوسیله یک پمپ به سل اسپکتروفتومتر و بالعکس جریان می یابد. به این ترتیب جذب و ph محلول به طور همزمان قابل اندازه گیری است . نمایش تغییرات جذب قرائت شده بر حسب ph دو جهش در مقدار جذب از خود نشان می دهد که نشانگر تشکیل دو گونه کمپلکس برای هر یک از دو لیگاند می باشد. در این راستا ثابت پروتونه شدن لیگاندها به روش تیتراسیون پتانسیومتری در شرایط مشابه از نظر قدرت یونی و دما نیز انجام گردیده است . با توجه به ثابت های پروتونه شدن، گونه های غالب هر لیگاند برای تشکیل کمپلکس مشخص شده اند. برای محاسبه ثابت پایداری از معادله کلی af(ph) با فرض پایداری بالای گونه های کمپلکس تشکیل شده استفادئه گردیده است ، که a نماینده مقدار جذب می باشد. به این منظور با نوشتن روابط ریاضی لازم و حل آنها ارتباط نهایی کمیت ها را با یکدیگر روشن نموده ایم. محاسبات نشان داده است که دی اکسو وانادیوم (v) با هر یک از لیگاندهای آسپارژین و آسپارتیک اسید دو گونه کمپلکس با نسبت مولی لیگاند به فلز 1:1 و 2:1 تشکیل می دهد و ثابت پایداری هر یک با توجه به برنامه کامپیوتری مناسب تعیین و در نهایت با یکدیگر مقایسه می شوند. ثابت های محاسبه شده در هر دو مورد عبارتند از 2/9x109 و 3/69x1014 برای کمپلکس های آسپارژین و 3/20x1011 و 1/25x109 برای کمپلکس های آسپارتیک اسید.