نام پژوهشگر: محمدتقی اجیه

گزینش، گونه شناسی و تحلیل روایات تفسیری آیات 261 تا 286 سوره بقره
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات 1392
  ندا روح الامین   شهاب الدین ذوفقاری

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در شأن معجزه جاوید اسلام و عترت مطهرشان فرمودند: «من در میان شما دو چیز گرانبها را به یادگار می گذارم، کتاب خدا و عترت و اهل بیتم، اگر به این دو تمسک جویید هرگز گمراه نمی شوید». علیرغم اینکه بر اساس این روایت تفسیر روایی اصیل ترین روش تفسیری قرآن کریم بوده و هیچ یک از دیگر روشهای تفسیری از آن بی نیاز نمی باشد و خوشبختانه سرمایه عظیمی از روایات مأثور از اهل بیت علیهم السلام به دست ما رسیده، ولی متأسفانه تاکنون چنان که باید در زمینه تفسیر قرآن مورد بهره برداری قرار نگرفته است. لذا در این تحقیق با جمع آوری، انتخاب، گونه شناسی و تحلیل روایات تفسیری ذیل آیات 261 تا 286 سوره بقره در مورد هریک از آیات روایات تفسیری که در تفاسیر و سایر کتب روایی در مورد آیه و یا فرازهای مختلف آن آمده را جمع بندی کرده و سپس به گونه شناسی پرداخته شده است و آن گاه پیام های هدایتی و تربیتی که از روایت برداشت شده را نوشته و در قسمت شرح روایت و دلالت های آن به بیان علت آوردن روایت ذیل آیه پرداخته شده است. از جمله نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان به این نکته اشاره نمود که روایات تفسیری اهل بیت علیهم السلام گونه های مختلف آیات را در بر دارد بدین صورت که برخی از آنها به شرح بیشتر آیه پرداخته و بعضی به بیان مصداق و یا بطن آیه پرداخته و یا در قالب دعا به فهم بهتر آیه کمک کرده اند. در این بین بعضی از گونه های روایی از جمله روایات مربوط به شرح و دلالت تطبیقی بیشتر در کتب روایی یافت می شود و گونه هایی مانند دلالت بطنی در بین آنها به ندرت دیده می شود. ضمناً در نتیجه این پژوهش این نکته نیز به دست آمده که در مجموعه های روایی، روایات فراوانی می توان یافت که ناظر به شرح و بیان فرازهای مختلف آیات بوده اما در هیچ یک از تفسیرهای روایی وغیر روایی از آنها استفاده نشده است.