مطالعه حاضر بررسی اثر آنزیم، پروبیوتیک و پری بیوتیک بر پایه جیره های ( ذرت و کنجاله سویا) روی پارامترهای اندازه گیری شده در جوجه های گوشتی بلدرچین ژاپنی انجام شده است.این آزمایش با 480 قطعه جوجه بلدرچین یک روزه ، در طرح کاملاً تصادفی متعادل در قالب آزمایش فاکتوریل 2× 2× 2 با 8 تیمار و هر تیمار شامل 3 تکرار انجام شد . فاکتورهای اندازه گیری شده در این مطالعه شامل : وزن بدن، مصرف خوراک، ضریب تبدیل خوراک، وزن لاشه و اندامهای گوارشی، پارامترهای خونی و شمارش کلی فرم محتویات روده و قابلیت هضم ماده خشک و پروتئین. داده های آزمایش به وسیله نرم افزار sas تجزیه و تحلیل شده. نتایج نشان داده که استفاده از پروبیوتیک در مقایسه با جیره شاهد سبب بهبود عملکرد شده است و باعث افزایش قابلیت هضم ماده خشک و پروتئین شد و همچنین استفاده از پروبیوتیک بصورت معنی دار سبب افزایش وزن بدن شده است. (5%p<) پروبیوتیک قابلیت هضم پروتئین را به طور معنی داری افزایش داده(5%p<) و همچنین نتایج نشان داد که آنزیم، پروبیوتیک و پری بیوتیک بر جیره اثر معنی داری روی فاکتورهای خونی و وزن سنگدان، قلب، بورس، ایلئوم و سکوم نداشته است.

جهت تعیین ارزش تغذیه ای خرمای کامل ضایعاتی با و بدون آنزیم بر عملکرد جوجه های گوشتی از240 قطعه جوجه خروس گوشتی از سویه تجاری راس در قالب یک طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل استفاده شد. عوامل عبارت بودند از سطوح مختلف خرمای کامل ضایعاتی (صفر، 10 و20 درصد) و مولتی آنزیم ناتوزیم پلاس در دو سطح (صفر و 035/0 درصد). نتایج نشان داد که وزن بدن جوجه هایی که10 و20 درصد خرما در جیره دریافت کرده بودند تا سن 21 روزگی مشابه جوجه های جیره شاهد بود. وزن بدن جوجه هایی که از جیره دارای 10 درصد خرما تغذیه شده بودند تا سن 5 هفتگی با جوجه های تغذیه شده با جیره شاهد متفاوت نبود ولی در هفته ششم وزن بدن این جوجه ها به طور معنی داری کمتر (01/0>p) از جوجه های جیره شاهد بود. در فاصله 21 تا 42 روزگی وزن بدن جوجه هایی که با جیره دارای 20 درصد خرما تغذیه شده بودند بطور معنی داری کمتر (05/0>p) از جوجه های تغذیه شده با جیره شاهد و جیره دارای 10 درصد خرما بود. در فاصله صفر تا 21 روزگی ضریب تبدیل غذایی بدست آمده با جیره دارای 10 درصد خرما و جیره شاهد متفاوت نبود. در حالی که ضریب تبدیل غذایی بدست آمده با جیره دارای 20 درصد خرما به طور معنی داری بیشتر (01/0>p) از جیره شاهد و 10 درصد خرما بود. در فاصله 21 تا 42 روزگی و کل دوره (0 تا 42 روزگی) ضریب تبدیل غذایی بدست آمده با دو جیره دارای 10 درصد و 20 درصد خرما به طور معنی داری بیشتر (01/0>p) از جیره شاهد بود. در فاصله صفر تا 21 روزگی مصرف خوراک در همه تیمارها و در فاصله 21 تا 42 روزگی و در کل دوره (0 تا 42 روزگی) میزان مصرف خوراک جوجه های تغذیه شده با جیره دارای 10 درصد خرما و جیره شاهد دارای اختلاف معنی داری نبود در صورتی که در فاصله 21 تا 42 روزگی مصرف خوراک جوجه های تغذیه شده با جیره دارای 20 درصد خرما به طور معنی داری کمتر (01/0>p) از دو جیره دیگر بود. افزودن آنزیم سبب بهبود افزایش وزن بدن و ضریب تبدیل غذایی در کل دوره به طور معنی داری (05/0>p) گردید. اثرات متقابل فقط در فاصله 21 تا 42 روزگی بر روی ضریب تبدیل غذایی بدست آمده در جیره های دارای خرما معنی دار بود (05/0>p). اثر سطوح مختلف خرما و اثر متقابل خرما و آنزیم بر وزن سنگدان معنی داری (05/0>p) بود و وزن سنگدان جوجه هایی که از جیره های دارای خرما استفاده کرده بودند بیشتر از جوجه هایی بود که با جیره شاهد تغذیه شده بودند. همچنین وزن رانها در جوجه های تغذیه شده با جیره دارای 20 درصد خرما به طور معنی داری کمتر (05/0>p) از دو جیره دیگر بود. پارامترهای خونی ( تری گلیسیرید، گلوکز، کلسترول و کل پروتئینهای خون) در جوجه های تغذیه شده با جیره های دارای خرما و جوجه های تغذیه شده با جیره شاهد متفاوت نبود. نتایج به دست آمده نشان می دهد که می توان خرمای کامل ضایعاتی را در جیره آغازین جوجه های گوشتی به عنوان جایگزین کربوهیدراتی مناسب برای خوراکهایی همانند ذرت، گندم و جو بدون تأثیر نامناسب بر عملکرد گنجاند و استفاده از آنزیم نیز در این راستا بسیار مفید می باشد. همچنین برآورد اقتصادی نشان داد که استفاده از خرمای ضایعاتی می تواند مقرون به صرفه باشد.