از جمله موضوعات اساسی و مهم در مسئولیت مدنی ناشی از اظهارات خلاف واقع، شناخت قلمرو و مبانی مسئولیت می باشد. قلمرو و دامنه شمول مسئولیت ناشی از اظهارات خلاف واقع بسیار وسیع است و بطور کلی، جز در مواردی که شرایط ایجاد مسئولیت قراردادی جمع است و مسئولیت به دلیل تخلف از تعهدهای قراردادی ایجاد می شود، در سایر موارد قواعد مسئولیت قهری حاکم است. نگارنده، مبانی حقوقی، اخلاقی و فقهی ذیل را برای مسئولیت ناشی از اظهارات خلاف واقع، پیشنهاد می نماید: 1- تعهد به ارایه اطلاعات؛ 2- نقض شرط و یا تضمین؛ 3- تکلیف به صداقت و بیان واقعیت؛ 4- قاعده لاضرر؛ و 5- قاعده غرور. در تحقیق حاضر، «اظهار خلاف واقع» به عنوان اولین و اساسی ترین رکن مسئولیت مدنی ناشی از اظهارات خلاف واقع، مورد مداقه قرار گرفته است. برای تحقق یک اظهار خلاف واقع، در ابتدا وجود دو شرط لازم است. این شرایط عبارتند از: 1- تحقق یک اظهار؛ و 2- خلاف واقع بودن آن. تحقق یک اظهار و خلاف واقع بودن آن، به تنهایی موجب ضمان آور بودن اظهار خلاف واقع نمی گردد، بلکه وجود شرایط دیگری نیز برای قابل تعقیب بودن اظهار خلاف واقع ضرورت دارند. این شرایط عبارتند از: الف- مخاطب اظهار خلاف واقع باید فردی که فریب خورده و گمراه شده است، باشد؛ ب- فریب و ترغیب مخاطب در اثر اظهار خلاف واقع؛ ج- اعتماد و اتکاء مخاطب بر اظهار خلاف واقع؛ د- موجه و معقول بودن اعتماد و اتکاء مخاطب؛ و ه- موثر و اساسی بودن اظهار خلاف واقع. موارد فوق الذکر، ابتدایی ترین و پایه ای ترین مباحث مطرح در خصوص اظهار خلاف واقع و مسئولیت مدنی ناشی از آن می باشند و هدف این تحقیق، هموار کردن زمینه تحقیق در خصوص موضوع تحقیق و سایر مباحث مطرح مربوطه برای علاقمندان می باشد.