همسوی با روندهای جهانی و بویژه تجربه کشورهای در حال توسعه در طی چند دهه گذشته، چالشهای رو به تزاید و مسایل دامنه دار در ابعاد متفاوت محیطی، اجتماعی (و فرهنگی) و اقتصادی که در برخی موارد می تواند تبلوری از ناپایداری فضایی به معنای تام آن باشد، منجر به بروزآثار سوء در سطح محلی، منطقه ای، ملی و به ویژه شهرها شده است؛ از این روی برای بهبود فرایند و مسیر توسعه، ضرورت باز آفرینی در حوزه ی اندیشه و عمل توسعه روستایی با تاکید بر رهیافت "توسعه پایدار روستایی" فراهم شده است. برای پیشرفت در مسیر توسعه پایدار روستایی، اولین گام تدوین گزارش "ارزیابی پایداری" بشمار می آید که در قالب آن نظام فضایی سکونت و فعالیت روستایی با اتکال بر ابزار شاخص های پایداری مورد ارزیابی همه سو نگر واقع می شود؛ بدین اعتبار، برای همسویی با ضرورت نیل به توسعه پایدار، تلاش شده است تا با اتخاذ روش شناسی تحلیلی( کمی و همبستگی) در قالب ناحیه منتخب سربند به عنوان یکی از بخشهای تابعه شهرستان شازند و در 30 روستای نمونه که بر اساس روش تصادفی طبقه ای توزیع شده اند، بستر مناسب برای "ارزیابی پایداری فضایی" در حوزه های روستایی فراهم شود. در راستای موقعیت مساله ای و اهداف پژوهش، در ابتدا مبانی مفهومی- نظری توسعه پایدار روستایی و چارچوب مفهومی-راهبردی ارزیابی شاخصهای پایداری طرح و سپس با مروری بر ادبیات، فرایند مقتضی برای طراحی و ارزیابی شاخص های پایداری تعریف و عملیاتی شده است؛ در نهایت مجموعه ای از شاخص های پایداری(73 شاخص) درسه حوزه ی محیطی، اجتماعی و اقتصادی مبتنی بر رویکرد ارزیابی پایداری و مدل معیارهای سیستمی، درابتدا نرمال وپس از وزن دارشدن(با استفاده از تکنیک a.h.p) مبتنی بر مدل تاپسیس(topsis) در معرض اندازه گیری واقع شد ه اند. نتایج در خصوص فرضیه اول ضمن تایید بر اساس آزمون همبستگی پیرسون، نشانگر وجود ارتباط معنادار میان شاخص ترکیبی پایداری فضایی با معیار های پایداری سیستم است و در خصوص فرضیه دوم نیز ضمن تایید بر اساس آزمون تحلیل واریانس(anova) گویای تفاوت معنادار میان توزیع امتیاز شاخص های ترکیبی پایداری محیطی، اجتماعی و اقتصادی بر حسب ابعاد فضایی موقعیت، اندازه و فاصله در گستره بخش سربند است. در نهایت و در پایان، بر اساس منطق تحلیلی و سیستمی اتخاذ شده، اولویت حوزه های سیستمی برای توسعه پایدار ناحیه سربند ارایه شده است