نام پژوهشگر: هوشنگ محمدی افشار

سبک شناسی رمان دفاع مقدس (بر اساس رمان های سفر به گرای 270 درجه اثر احمد دهقان، شطرنج با ماشین قیامت اثر حبیب احمدزاده و بیوتن اثر رضا امیرخانی)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده ادبیات 1392
  عسکر هوشیار   محمدرضا صرفی

سبک شناسی، از جمله علوم جدیدی است که اوّلین بار به شکل کنونی آن، توسط استاد محمّدتقی بهار و با تألیف کتاب سه جلدی «تاریخ تطوّر نثر فارسی» یا «سبک شناسی»،در ایران رایج گردید. رمان های حوزه ی دفاع مقدّس، از جمله گونه های ادبی مهم در روزگار ما هستند که شناخت سبک آنها، می تواند راه گشای مولّفان این گونه آثار و نویسندگان جوان باشد. این پژوهش با سبک شناسی سه رمان مشهور دفاع مقدّس به نام های سفر به گرای 270 درجه، شطرنج با ماشین قیامت و بیوتن، در پنج لایه ی آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک در پی ارائه شناختی نوین از ادبیّات داستانی دفاع مقدّس، به علاقه مندان این گونه ی ادبی است. شیوه ی انجام این پژوهش بر مبنای مراجعه به کتب سبک شناسی و آثار مربوط به رمان های دفاع مقدّس و بر اساس روش کتابخانه ای است. حاصل یافته های این پژوهش در مورد رمان سفر به گرای 270 درجه چنین است که این رمان از چیدمان واژگان نشان دار و محاوره ای بهره گرفته و توضیحات آن کاملاً حسّی است. رمان گره گشایی مناسبی ندارد و زاویه ی دید رمان، اوّل شخص مفرد می باشد. نویسنده از متغیّر های جغرافیایی، تاریخی، سنّی، طبقاتی و ایدئولوژیک به خوبی استفاده کرده است. رمان شطرنج با ماشین قیامت، دارای جملاتی ساده و گاه مرکّب است و گفتگوها در آن اکثراً طولانی است. در آغاز این رمان ازصنعت براعت استهلال استفاده شده و نام شخصیّت ها به صورت ایدئولوژیک و نمادین به کار برده شده است. رمان بیوتن دارای چیدمان واژگان طبیعی و توضیحات آن گاه حسّی و گاهی انتزاعی است. در این رمان، به دلیل محل وقوع آن - آمریکا- به وفور از واژگان انگلیسی استفاده شده و دارای سه گونه زاویه ی دید است. برخی از واژگان در این رمان نوساخته اند و نویسنده نتیجه گیری پایانی را بر عهده ی خواننده می گذارد.

بازتاب نامه نگاری دوره میانه زبان های ایرانی در شاهنامه فردوسی براساس بررسی متن پهلوی آئین نامه نویسی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - پژوهشکده ادبیات 1393
  فاطمه صباغ پور   معصومه باقری حسن کیاده

نامه و نامه¬نگاری با اسلوب و شیوه¬های خاص خود از دیرباز در ایران پیش از اسلام، رواج داشته و در دوره پس از اسلام نیز با الگو برداری از دوره پیشین، به کار خود ادامه داده است. اکثر نامه¬های بازمانده پیش از اسلام از میان رفته¬اند و تنها ترجمه برخی از آن¬ها در کتاب¬های مورخان و نویسندگان عرب زبان، به دست ما رسیده ¬است. بررسی نامه¬های دوره میانه زبان¬های ایرانی نشان می¬دهد نامه¬های بازمانده دارای ساختار مشترکی هستند: ستایش خداوند، مقدّمه¬ای با مضمون ستایش گیرنده نامه، ذکر نام نویسنده و گیرنده نامه به همراه القاب آنان، متن اصلی نامه و در نهایت موخره نامه متناسب با متن اصلی که غالباً دعا برای مخاطب نامه را در بر می¬گیرد. مهم¬ترین اثری که در دوره اسلامی تحت تأثیر ادبیّات و شیوه نگارش پیش از اسلام قرار گرفته است، شاهنامه فردوسی می¬باشد. با بررسی نامه¬نگاری در شاهنامه فردوسی می¬توان دریافت، ارکان ذکر شده در آثار بازمانده از دوره میانه، در شاهنامه فردوسی نیز وجود دارند. فردوسی در آغاز اکثر نامه¬های خویش ابیاتی را به ستایش خداوند اختصاص می¬دهد و پس از ذکر نام نویسنده و گیرنده نامه، مقدّمه¬ای متناسب با متن اصلی نامه می¬آورد و سپس متن اصلی نامه را ذکر می¬کند و در نهایت نامه خویش را با موخره¬ای با مضمون دعا بر گیرنده نامه به پایان می¬رساند. این ارکان در تمام نامه¬های دوره میانه و شاهنامه فردوسی، ثابت نیستند و تنها رکنی که در تمام نامه¬ها آمده است، متن اصلی نامه است. کلید واژگان: دبیری ، آئین نامه¬نویسی، نامه، زبان-های ایرانی میانه، شاهنامه فردوسی.