نام پژوهشگر: سامر نظری

مطالعه و گونه شناسی سفال های اشکانی بدست آمده از کاوش های قلعه یزدگرد و دشت سر پل ذهاب
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی و تاریخی 1392
  سامر نظری   ناصر نوروززاده چگینی

محوطه های باستان شناختی بسیار اندکی مربوط به دوره ی اشکانی در غرب ایران کاوش شده، بنابراین مجموعه ی سفالی با تاریخ گذاری مطمئن اشکانی در این ناحیه معرفی نشده است. به همین دلیل شناسایی محوطه های اشکانی غرب ایران مشکل است. بدین ترتیب مجموعه سفال تاریخ گذاری شده ی دقیق از این دوره برای درک دوره ی اشکانی این منطقه لازم است. یکی از مهمترین محوطه های اشکانی غرب ایران که اخیراً کاوش شده قلعه یزدگرد است. مجموعه ی قلعه یزدگرد با وسعت حدود چهل کیلومتر مربع در غرب استان کرمانشاه قرار دارد. هدف این پایان نامه پرداختن به این مسأله و معرفی سفال اشکانی غرب ایران براساس سفال های به دست آمده از کاوشهای این محوطه است. با توجه به موقعیت استراتژیکی خاص این مجموعه که مشرف برمسیر موسوم به جاده ابریشم است شناخت و معرفی یافته های فرهنگی آن می تواند ما را در درک بهتر وضعیت فرهنگی این حوزه و غرب زاگرس مرکزی یاری دهد. براساس کاوش های انجام گرفته و سفال به دست آمده از این کاوشها، به همراه دیگر یافته¬ها از جمله سکه، به نظر می رسد این محوطه مربوط به اواخر دوره ی اشکانی است. از گونه های سفالی بدست آمده می توان به گونه های لعابدار، منقوش، کلینکی و ساده اشاره کرد. شکل بیشتر این سفال ها را انواع کاسه ها، تغار ها، کوزه ها، خمره ها و دیگ ها تشکیل می دهد. مطالعه سفالهای به دست آمده از کاوش نشان می دهد که بیشتر سفال های محوطه در محل ساخته شده اند ولی شماری از سفال ها نیز احتمالاً مربوط به دیگر نقاط و نشان دهنده ی ارتباط فرهنگی و تجاری بین این محوطه با محوطه های همزمان خود است. برای مثال گونه لعاب دار اشکانی قلعه یزدگرد شباهت زیادی با گونه لعابدار محوطه های خوزستان و جنوب بین النهرین دارد. سفال کلینکی و منقوش آن نیز مشابه سفال غرب و شمال غرب ایران است. گونه ی ساده نیز شباهت هایی با سفال مناطق غرب، شمال غرب ایران و تا حدی بین النهرین دارد.