کلیدواژه¬ها: ساسانیان، آل بویه، فارس، خلیج فارس، راه های فارس، تجارت فارس چکیده ایالت فارس در تقسیمات اداری ایران در دوره ساسانیان و همچنین در قرون نخستین اسلامی یکی از مهم ترین ایالت های پس کرانه ای خلیج فارس محسوب می شد که نقشی مهم وتأثیر گذار در تحولات سیاسی و اقتصادی در منطقه داشت.ایالت فارس از طریق یک شبکه جاده ای وسیع به خلیج فارس منتهی می گردید. بنادری که در حاشیه خلیج فارس قرارداشتند، از طریق همین جاده ها با مراکز تجاری واقتصادی ایالت فارس مرتبط می گردیدند و از همین راه با شهرها ومراکز دیگر در داخل ایران متصل می شدند.اقداماتی که ساسانیان و بعدها در دوران آل بویه وعضدالدوله در ایالت فارس انجام شد همه در راستای تامین امنیت جاده های تجاری این ایالت مهم بود. گسترش و توسعه شهرسازی درایالت فارس وساختن سدها وپل ها توسط ساسانیان واقدامات عضدالدوله دیلمی در تأمین امنیت جاده های پس کرانه ای خلیج فارس، اهمیت فارس و راه های تجاری آن را به عنوان شاهراه ارتباطی راه های کاروان رو در شرق وغرب در دوره ای از تاریخ ساسانیان تا پایان آل بویه مشخص می نماید.