نام پژوهشگر: یاسمن قائمی

الگوی مدیریت مشارکت مردمی در بهسازی هسته مرکزی شهرها مطالعه موردی: گذر مروی محله عودلاجان شهر تهران
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد - دانشکده هنر و معماری 1393
  یاسمن قائمی   حسین کلانتری خلیل آباد

برای هر طرح و برنامه ای در شهرها مراحل متعددی دارد، که این مراحل شامل مطالعات توصیفی، شناخت دقیق منطقه، الویت ها و نیازهای ساکنان، ظرفیت های منطقه یا محل، نحوه و میزان مشارکت مردم و ... می باشد. حال اگر این طرح ها برای هسته مرکزی شهرها باشد حساسیت آن افزایش یافته و نحوه عمل در مورد بافت های آسیب دیده و فرسوده متفاوت خواهد بود. مطالعات و تجارب صورت گرفته در زمینه بهسازی بافت های شهری با محوریت تجدید حیات بافت های آسیب دیده در مقیاس محله و با تاکیید بر مشارکت مردم است. در این راستا، تبیین جایگاه مشارکت در طرح های احیا بافت های آسیب دیده و دست یابی به فرآیندی کاربردی در جهت بهره گیری از مشارکت مردم در فرآیند باز آفرینی، نیازمند شناخت، تحلیل و ارزیابی طرح هاست. سیر تحول رویکردهای بهسازی شهری در ایران به ویژه پس از انقلاب اسلامی، نشان دهنده طرح های متعددی است که توسط وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری ها و وزارت کشور تهیه شده است. عدم هماهنگی بین طرح های فوق، مغایرت های بیشمار با طرح های بالادست و عدم جلب مشارکت مردم در تهیه و اجرای طرح پیشنهادی، موجب ناکارایی آنها و در برخی موارد افزایش نابسامانی های بیشتر در ساختار فضایی، اجتماعی و کارکردی بافت شده است. تعیین نیازها، خواست ها و الویت بندی برنامه های شهری در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و فضایی و ... جز با مشارکت مردم میسر نیست. مدیریت شهری برای اثرگذاری مشارکت شهروندی باید الزامات آن را فراهم سازد. بنابراین بهسازی و احیای کالبد محله و تامین امکانات درخواستی از سوی ساکنان محله (استفاده از مشارکت عمومی) ضروری است و باید همه این اقدامات باهم و به صورت مکمل و با در نظر گرفتن موقعیت و مشکلات موجود انجام پذیرد و تک تک این اقدامات به تنهایی قادر به رفع مشکلات موجود نیست. با در نظر گرفتن پیشینه تاریخی محله عودلاجان و به ویژه گذر مروی می توان گفت که این محله و به ویژه این گذر اهمیت فراوانی به لحاظ تاریخی، فرهنگی، کالبدی، عملکردی و... داشته و طی گذشت زمان تغییرات و فرسودگی های زیادی به لحاظ کالبدی و عملکردی در آن به وجود آمده است. در محله عودلاجان و گذر مروی کالبد اغلب بناها فرسوده شده و نیاز به اقدامات مرمتی در آنها دیده می شود، ولی استخوان بندی محله زنده و پرتحرک است. بنابراین می توان تصور کرد که در صورت اجرای عملیات بهسازی مناسب در محله و گذر و بافت پیرامون آن بتوان در جهت حفظ هویت فرهنگی، تاریخی و تداوم خاطره های شهری (با توجه به پاسخ های داده شده به پرسش های ارائه شده به ساکنین محله که خواست بیشتر ساکنین این محله می باشد) در این محله و گذر گام موثری برداشت. در این تحقیق با در نظر گرفتن این مساله و نیز اطلاعاتی که از تحلیل پاسخ های داده شده از سوی ساکنین و کسبه این محله ( استفاده از مشارکت عمومی)، پس از به کارگیری تکنیک swot و تکنیک تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط aida و مراحل مختلف آن که در متن پژوهش به تفصیل ذکر گردیده، جهت احیای بافت محله و تداوم خاطره های شهری در این محله پرداخته شد. پس از انجام همه مراحل مذکور طرحی مورد قبول ساکنین بوده که امکانات و قابلیت های موجود (دسترسی، ایمنی و امنیت، فضای سبز عمومی، تاسیسات زیربنایی، خدمات آموزشی، بهداشتی-درمانی، تجاری، فرهنگی و...) در محله به صورت پراکنده و در اختیار تمامی ساکنین قرار دهد و در تک تک این فاکتورها نظرات و پیشنهادات ساکنین و کسبه محله و به ویژه ساکنین گذر مروی مورد توجه قرار گرفته و در صورت عملی و معقول بودن اجرا گردد.