نام پژوهشگر: معصومه گنجی
معصومه گنجی مریم شهبازی
به منظور ارزیابی پاسخ صفات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و زراعی نه اکوتیپ منتخب جو اسپانتانئوم در مرحله گلدهی در شرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت بلوک خرد شده بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی بانک ژن گیاهی ملی ایران واقع در کرج در سال 91-1390 تحت شلتر اجرا گردید. تنش خشکی در 3 سطح، آبیاری نرمال یا شاهد و دو سطح تنش، آبیاری در حد استقرار گیاه (6-4 برگی) و قطع آبیاری در مرحله گلدهی (زمانی که 50% گیاهان به گل رفته باشند) تا انتهای فصل اعمال گردید. اکوتیپ های مورد بررسی در این آزمایش شامل نه اکوتیپ جو وحشی اسپانتانئوم به نام های 434،374،312،310،220، 1089،1007،971،555 بودند. به منظور بررسی تغییرات در صفات فیزیولوژی و بیوشیمیایی، نمونه¬برداری در تیمار قطع آبیاری از گلدهی در (بیست روز پس از اعمال تنش) انجام شد. نتایج نشان داد که اثر تنش بر ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول پنالتی¬میت، طول سنبله، تعداد سنبلچه، وزن صد دانه، عملکرد دانه، محتوی نسبی آب برگ، تنظیم اسمزی، هدایت روزنه¬ای، میزان سبزینگی، دمای کانوپی، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز، پروتئین، مالون دی آلدئید، قند محلول کل و پرولین و اثر متقابل تنش و اکوتیپ نیز بر روی تعداد سنبلچه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه، محتوای نسبی برگ، تنظیم اسمزی، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز، پروتئین، مالون دی آلدئید و پرولین در سطح آماری معنی دار بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اکوتیپ های 6،5 و 4 به صورت معنی¬داری دارای عملکرد دانه، محتوای نسبی آب برگ، میزان سبزینگی، فعالیت آنزیم¬های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز بالاتر و میزان مالون¬دی آلدئید، هدایت روزنه¬ای و دمای کانوپی پائین تر و همچنین پتانسیل اسمزی پایین¬تر (منفی¬تر) بودند. از اینرو این اکوتیپ ها به عنوان اکوتیپ های متحمل شناخته شدند. در این بررسی میزان پرولین و آنزیم های آنتی اکسیدانی با گذشت زمان پس از قطع آبیاری در اکوتیپ های مورد بررسی روند افزایشی داشت ولی این افزایش در اکوتیپ های یادشده چشمگیرتر بود. که به نظر می رسد به واسطه برخورداری از بیشترین مقدار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و تجمع بالای اسمولیت ها (پرولین) و رطوبت نسبی برگ بالا از لحاظ عملکرد دانه برتر بود.