درمیان کیفیت های متعدد قلمروهای عمومی، یکی از مهم ترین آنها،کیفیت خاطره انگیزی فضاست که مشتمل بر چهار مرحله شکل گیری، ثبت، تداعی و انتقال می باشد. نقش این قلمروها در دو مرحله اول نسبت به سایر مراحل از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این میان بازارها از جمله مکان هایی هستند که در شکل گرفتن خاطره جمعی و در پی آن هویت جمعی موثرند، در این مکان هاست که فرد تعاملات اجتماعی را تجربه می کند، فضا را احساس و به ادراک محیط نائل می آید؛ نتیجه اینگونه فعالیت ها و رفتارها، شکل گیری و ثبت خاطرات جمعی خواهد بود. در این پزوهش کاربردی- توسعه ای- کیفی، برای گردآوری داده ها از مطالعات اسنادی و مطالعات میدانی استفاده گردیده همچنین از ابزار پرسشنامه و مشاهده بهره گرفته شده است. در روند پژوهش با درنظرگرفتن خاطره جمعی به عنوان مفهوم ابعاد مختلف تاثیرگزار بر شکل گیری و ثبت آن شناسایی گردید که شامل ابعاد اجتماعی، مکانی، زمانی و احساسی بود. برای این ابعاد، مولفه و در نهایت برای مولفه ها، شاخص هایی شناسایی شد. از دیگر یافته های تحقیق مراحل مختلف شکل گیری و ثبت خاطره جمعی بود که مشخص شد این مراحل نسبت به هم همپوشانی دارند و شروع یک مرحله الزاما در نقطه پایانی مرحله قبل نمی باشد. برمبنای چارچوب نظری استخراج شده، قابلیت بازار خان یزد برای شکل گیری و ثبت خاطره جمعی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید علی رغم تصور این قابلیت را داشته و در حال حاضر نیز از آن بهره مند است؛ به همین دلیل در انتها بر اساس چارچوب مذکور بازطراحی اجزاء بازار که دارای تشخص و ویژگی خاص در اذهان شهروندان بودند، در جهت تقویت این قابلیت ارائه گردید و برنامه هایی برای حفظ این قابلیت بیان شد.