به منظور بررسی تاثیر نانواکسید آهن بر عملکرد، ترکیبات و کیفیت تغذیه¬ای در سیب¬زمینی رقم آگریا در اردبیل آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک¬های کامل تصادفی (rcbd) با سه تکرار در سال 1391در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. فاکتور اول شامل کود نانواکسید آهن در سطوح 0، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد و فاکتور دوم شامل مراحل محلول¬پاشی (زمان گلدهی، زمان شروع غده¬بندی و زمان پرشدن غده) می¬باشد. 3 کرت شاهد بدون محلول¬پاشی و 3 کرت محلول¬پاشی شده با اکسید آهن معمولی (عرف زارع که معادل 2 درصد است) در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل عوامل مورد بررسی بر شاخص کلروفیل برگ، آهن جذب شده غده در هکتار، وزن متوسط غده، ph، میزان نشاسته غده، میزان نیترات غده، درصد پروتئین غده، عملکرد پروتئین غده در هکتار، نیتروژن جذب شده کل غده و میزان آهن جذب شده غده معنی¬دار بود. اثر اصلی این عوامل نیز بر تمام صفات مورد بررسی به جز وزن مخصوص و درصد ماده خشک غده، تعداد غده در بوته، تعداد استولون، قطر ساقه و میزان فسفر جذب شده غده در هکتار معنی¬دار بود. نتایج مقایسه میانگین اثرات اصلی نشان داد که بیشترین مقادیر عملکرد تک بوته، عملکرد در هکتار، عملکرد قابل فروش، عملکرد نشاسته در هکتار، میزان متیونین پروتئین غده، میزان پتاسیم و کلسیم جذب شده غده در هکتار در غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن و همچنین در محلول¬پاشی در زمان پرشدن غده حاصل شد. بلندترین بوته در غلظت 1 درصد نانو اکسید آهن و هم¬چنین محلول¬پاشی در زمان شروع غده¬بندی مشاهده گردید. بیشترین میزان لیزین پروتئین غده در غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن، بیشترین میزان آهن برگ در تیمار شاهد با مصرف کود آهن معمولی و بیشترین میزان سدیم و فسفر غده در تیمار شاهد بدون مصرف کود آهن حاصل گردید. بیشترین میزان کلسیم غده در اثر تیمار با نانو اکسید آهن و بیشترین پتاسیم غده با محلول¬پاشی در زمان پر شدن غده بدست آمد. مقایسه میانگین اثر متقابل غلظت نانو اکسید آهن× مراحل محلول¬پاشی نشان داد که بیشترین وزن متوسط، آهن، نشاسته و عملکرد پروتئین غده و هم¬چنین آهن جذب شده غده در هکتار و کلروفیل برگ در ترکیب تیماری غلظت 2 درصد نانو اکسید آهن با محلول¬پاشی در زمان پرشدن غده حاصل شد. ترکیبات تیماری غلظت¬های 5/1 و 2 درصد نانو اکسید با محلول¬پاشی در زمان پر شدن غده بیشترین درصد پروتئین و نیتروژن کل غده را به خود اختصاص دادند. بیشترین ph غده با تیمار با نانو اکسید آهن و محلول¬پاشی در زمان پر شدن غده و بیشترین میزان نیترات غده نیز در تیمار شاهد بدون مصرف کود آهن بدست آمد.

اثرات آللوپاتیک غلظت¬های مختلف (0 (شاهد)، 5، 5/7، 10، 15 و 20 درصد) عصاره آبی تلخه بر ویژگی¬های جوانه¬زنی و رشدی گیاهان زراعی گندم و عدس و علف¬های هرز سیلن و بی تی راخ به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در شرایط آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه در سال 93-1392 مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده¬ها آزمایشگاهی نشان داد که درصد جوانه¬زنی، طول ساقه¬چه¬، طول ریشه¬چه و وزن کل گیاه¬چه چهار گیاه مورد بررسی تحت تاثیر غلظت¬ عصاره تلخه، گونه گیاهی و اثرات متقابل آن¬ها قرار گرفتند. با افزایش غلظت عصاره تا 20درصد، درصد جوانه¬زنی، طول ساقه¬چه، طول ریشه¬چه و وزن کل گیاه¬چه به ترتیب 62%، 95% 92% و 94% نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. با افرایش غلظت عصاره تا 20 درصد، بیشترین کاهش در چهار صفت مورد مطالعه در عدس (100% کاهش)، مشاهده شد. نتایج تجریه واریانس داده¬ها گلخانه¬ای نیز نشان دهنده تاثیر معنی¬دار غلظت عصاره تلخه، گونه گیاهی و اثرات متقابل آن¬ها بر طول ساقه¬چه، طول ریشه¬چه و وزن کل گیاه¬چه گندم، عدس، سیلن و بی¬تی¬راخ بود. طول ساقه¬چه، طول ریشه¬چه و وزن کل گیاه¬چه با افزایش غلظت عصاره تا 20 درصد به ترتیب 34، 68 و 70 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. بیش¬ترین کاهش در طول ساقه¬چه، طول ریشه¬چه و وزن کل گیاه¬چه به ترتیب در عدس (83%)، بی تی راخ (6/79%) و سیلن (89%) مشاهده شد. مقایسه میانگین داده¬ها نشان داد که کمترین میزان کاهش در صفات طول ساقه¬چه، طول ریشه-چه و وزن گیاه¬چه به ترتیب به میزان 57، 42 و 37 درصد در گندم در غلظت 20% عصاره مشاهده شد. با توجه به نتایج تجزیه واریانس، وزن خشک گندم، سیلن و بی¬تی¬راخ و تراکم سیلن و بی¬تی¬راخ تحت تاثیر غلظت¬های مختلف عصاره آبی تلخه، نوع گیاه و اثرات متقابل آن¬ها قرار نگرفت. همچنین تاثیر غلظت های عصاره روی ارتفاع گندم، سیلن و بی¬تی¬راخ و تراکم سیلن معنی دار بود. کمترین و بیشترین میزان کاهش ارتفاع به ترتیب در گندم (26%) و سیلن (42%) مشاهده شد. در کشت عدس وزن خشک عدس، سیلن و بی¬تی راخ تحت تاثیر غلظت¬های مختلف به طور معنی¬داری کاهش یافت. بیشترین و کمترین میزان کاهش وزن خشک به ترتیب در سیلن (55%) و بی¬تی¬راخ (48%) مشاهده شد. تراکم و ارتفاع عدس، سیلن و بی¬تی¬راخ تحت تاثیر عصاره آبی تلخه قرار نگرفت. طبق نتایج بدست آمده عملکرد نهایی عدس و گندم تحت تاثیر عصاره آبی تلخه قرار نگرفت.

با افزایش پیوسته جمعیت دنیا، نیاز به مواد غذایی روز به روز با سرعت شگرفی در حال افزایش است. با وجود پیشرفت های قابل توجه در سه دهه اخیر، مصرف سالانه مواد غذایی در حدود 20% افزایش یافته است و بر اساس برآوردهای موجود تا 25 سال آینده باید مقدار تولید محصولات غذایی در کشورهای در حال توسعه 70% بیشتر از تولید فعلی آن هاباشد (کامکار و مهدوی دامغانی، 1387) تا بتواند همگام با جمعیت رو به رشد حرکت و جواب گوی نیازهای آنها باشد.امروزه بیش از یک سوم مردم دنیا از گرسنگی رنج می برند و یا شدیداً دچار سوء تغذیه هستند. دانشمندان پیش بینی کرده اند که در سال 2030 میلادی جمعیت کره زمین به 10 میلیارد نفر می رسد. اکنون این سوال پیش می آید که برای تهیه و تأمین مواد غذایی برای چنین جمعیتی چه باید کرد و چه چاره ای اندیشید (دانشور، 1382). سیب زمینی یکی از محصولات استراتژیک بوده و در زمان جنگ و قحطی با تأمین مواد غذایی مورد نیاز، جان میلیون ها نفر از انسان ها را از خطر مرگ نجات داده است و در این گونه شرایط اهمیت خود را در سالیان گذشته نشان داده است (حسین زاده، 1384). این محصول اهمیت ویژه ای برای کشورهای در حال توسعه به دلیل بالا بودن پتانسیل در واحد سطح و در واحد زمان داشته و ارزش غذایی بیشتری در جهت حفظ و نگهداری جمعیت در حال افزایش روز افزون و دارای سوء تغذیه و گرسنه جهان دارد. بعد از شیر، اولین محصولی است که می تواند غذای کامل محسوب گردد، این گیاه سرشار از کربوهیدرات و ویتامین ث است و در بین محصولات غذایی بیشترین میزان پروتئین را دارد، میزان اسید آمینه های موجود در آن با توجه به نیاز انسان مطلوب می باشد و این گیاه یکی از پرتولیدترین محصولات است که (رضایی و سلطانی، 1380). سیب زمینی یکی از مهمترین گیاهان زراعی در جهان (فیرنی و ویلمیتزر، 2001) و در ایران (فائو، 2008) بوده واز نظر اهمیت غذایی و تولید بعد از گندم و برنج قرار دارد.کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی به شمار می آید (بگ و تورنر، 1986). سیب زمینی به کمبود رطوبت خاک بسیار حساس می باشد. این مورد به دلیل سیستم ریشه ای محدود و کم عمق آن می باشد، زیرا تقریبا" 85 درصد از طول ریشه این گیاه در لایه 30 سانتی بالای سطح خاک قرار دارد (آندرز و همکاران، 2005). بنابراین انجام آبیاری به منظور تولید عملکرد مطلوب همواره مورد نیاز است با این وجود، مطالعات نشان داده است که تحمل به خشکی در کلیه ارقام سیب زمینی یکسان نیست و تحمل به خشکی آنها باید در هر منطقه مورد بررسی قرار گیرد (جفریز، 1993). ارزیابی تنش هایی که احتمال محدود کنندگی آن ها در تولید محصولات زراعی بیشتر است،ازمهمترین مواردی است که باید در برنامه ریزی برای آینده مورد توجه قرار گیرد. به طوری که امروزه در دنیا بهبود مقاومت یا تحمل تنش های زیستی و غیرزیستی یکی از اهداف اصلی اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی گیاهی به شمار می رود. اما به لحاظ پیچیده و پلی ژنیک بودن واکنش گیاه به تنش، برنامه های به نژادی جهت افزایش تحمل به تنش های محیطی در مقایسه با سایر برنامه های به نژادی موفق نبوده است. بنابراین درک و شناخت صفات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و بیوشیمیایی که تحمل گیاه را به تنش افزایش می دهند و نحوه وراثت این صفات الزامی است تا بتوان ارقام خاص مناطق مختلف را به وجود آورد. مطالعات جدی پیرامون شرایط نامساعد محیطی و عکس العمل گیاهان نسبت به آنها از سال 1941 در دنیا شروع شده است و از اواسط دهه 1970 علوم نوین زیستی در کشورهای صنعتی به طور همزمان چنان در مسیرهای متعددی پیشرفت کرده است که سخن از انقلاب ژن به میان می آید. توجه امروز بشر به بیوتکنولوژی بیشتر به علت توانایی متخصصان فن به دستورزی ژنتیکی و مهندسی ژنتیک است که دانشمندان را قادر ساخته است در کمترین زمان ممکن، بهترین خصوصیات موردنظر خود را در گیاهان پدید آورند (رانالی و همکاران، 1994). براساس آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی سطح زیرکشت سیب زمینی در ایران حدود 149 هزار هکتار بوده که 54/98 درصد آن به صورت آبی و 46/1 درصد آن دیم بوده است. میزان تولید سیب زمینی کشور در سال 1390 حدود 9/4 میلیون تن بوده که حدود 99 درصد آن از اراضی آبی و بقیه از اراضی دیم حاصل شده است. متوسط عملکرد سیب زمینی آبی کشور حدود 27 تن در هکتار گزارش شده است (فائو، 2008). این مقدار با متوسط عملکرد کشورهای اروپایی اختلاف قابل توجهی دارد که این امر ناشی از مسائل به زراعی، آگروتکنیکی، عدم تامین بذر گواهی شده و عدم سازگاری ارقام وارداتی با کلیماهای مختلف می باشد. ضمن این که مسایل مربوط به بهداشت مزرعه، مدیریت عوامل خسارت زا ( آفات و بیماری ها و علف های هرز ) نیز در این مقوله قابل بحث می باشند (پژوهنده، 1380). دشت اردبیل با وسعت حدود 85 هزار هکتار، سرزمین حاصل خیز و بالقوه ای است که در شمال ایران واقع شده و جز اراضی حاصل از رسوبات رودخانه ای حوضه آبریز دریای خزر به شمار می رود. با توجه به برداشت های بی رویه آب از چاه های کشاورزی و تغییرات اقلیمی در سال های اخیر که منجر به تغییر پراکنش بارندگی، تغییر دبی رودخانه ها و آب دهی چاه ها شده، آب های زیر زمینی دشت اردبیل به طرز سریعی افت نموده است (در بعضی مناطق تا حدود 20 متر و یا بیشتر). بدین ترتیب حدود 40 هزار هکتار از اراضی دشت با تنش آبی شدیدی روبرو است و هر ساله به وسعت اراضی مواجه با بحران کمبود آب افزوده می شود. محصول استراتژیک سیب زمینی با مساحت زیرکشت حدود 23 هزار هکتار و تولید 800 هزار تن سیب زمینی در منطقه اردبیل، مقام دوم را در ایران به خود اختصاص داده است. از طرفی آب موجود باید برای بهبود هر چه بیشتر کمیت و کیفیت عملکرد غده سیب زمینی به کار رود. با توجه به جدید بودن کلون ها و پاره ای از مشخصات (عملکرد بیشتر و سیستم ریشه ای عمیق) احتمال تفاوت در کلون های مورد بررسی وجود دارد. لذا جهت اظهار نظر دقیق تر نیاز به بررسی میزان تحمل آنها به کم آبی می باشد. ضمنا با توجه به میزان افت عملکرد ارقام تحت تنش، جایگزینی ارقام با کلون های امیدبخش متحمل به کم آبی از نظر اقتصادی مهم می باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی میزان تحمل ارقام و کلون های امیدبخش سیب زمینی به تنش کم آبی در منطقه اردبیل بود.

عدس به دل?ل محتوای پروتئ?ن وکربوه?درات ?ک محصول پروتئ?ن? و پر کالری است که به عنوان مکمل عال? برای رژِ?م غذای دانه غ?ت م?باشد. در سالهای اخ?ر استفاده از رژ?م غذا?? گوشت قرمز که منجر به چرب? اشباع و کلسترول و اخت??ت قلبـ? و عروقـ? شـده اسـت اهم?ت پژوهش و تحق?ق در خصوص حبوبات با نگرش جنبههای ک?ف? آن جزء ضرورت و چالشهای جامعه ما به شـمار مـ? رود. لـذا ا?ـن پژوهش به منظور بررس? جذب و تخص?ص و کارآ?? مصرف ن?تروژن بر روی عملکرد پروتئ?ن دانه عدس بـه صـورت فارکتور?ـل در قالـب بلوکهای کامل تصادف? در ا?ستگاه تحق?قات کشاورزی و منابع طب?ع? استان اردب?ل در سال زراع? 1392 اجرا شد. فـاکتور اول آزمـا?ش شامل 3 رقم عدس (رقم محل?، ک?م?ا، ill4400) فاکتور دوم سه سطح کود ن?تروژن (بدون مصرف کود، کود ن?تروژن 50ک?لوگرم، کود ن?تروژن100 ک?لوگرم درهکتار) با سه تکرار انجام گرد?د. با توجه به نتا?ج آزما?ش از لحاظ صفات فنـو لـوژ?ک?، صـفت رسـ?دگ? در رقـم ill4400 با120/11تعداد روز پس از کاشت باسا?ر ت?مارها معن?دار نشان داد. ازصفات مورفولوژ?ک? ارتفاع بوته و تعدادشاخه فرع?، رقم ill4400 با توجه به تعدادروز ب?شتر رس?دگ?، ارتفاع و تعدادشاخه فرع? ب?شتر در جا?گاه برتر قرارگرفـت. ژنوت?ـپ هـای مـورد بررسـ? درتعداد غ?ف پر غ?ر معن?دار ول? در اثر ساده رقم، در صفت درصد غ?ف پوک دارای اخت?ف معن?دار و رقم ill4400 با83 /65درصـد غ?ف پوک نسبت به غ?ف پر دارای ب?شتر?ن غ?ف پوک را نشان داد. رقم ill4400 با مصرف 50ک?لوگرم کودن?تروژن ب?شتـر?ن وزن صد دانه به دستآمد . با افزا?ش مصرف کود ن?تروژن عملکرد دانه ن?ز افزا?ش، اما ب?شتر?ن عملکرد دانه با مصرف 50ک?لوگرم در هکتار بـه دست آمدهاست، کمتر?ن عملکرد دانه در ت?مار بدون مصرف کود مشاهده شد. مصرف 50ک?لوگرم ن?تـروژن در هکتـار، شـاخص برداشـت، درصد ن?تروژن دانه، م?زان ن?تروژن جذب شده دانه، درصد ن?تروژن اندامهای هوا??، مقدار ن?تروژن بقا?ـا ء، درصـد و عملکـرد پـروتئ?ن در هکتار، شاخص برداشت ن?تروژن را با اخت?ف معن?دار افزا?ش داده است.ب?شتر?ن درصد پروتئ?ن با مصرف 50ک?لوگرم ن?تروژن در رقمهای محل? و ill4400 به دستآمده. ب?شتر?ن عملکرد برتری دانه در سطح کودی 50ک?لوگرم و بـا?تر?ن برتـری پـروتئ?ن در رقـم محلـ? مشاهد شد، اما ه?چ ?ک از ت?مارها در صفت برتری ژنوت?پ معن?دار نشد. باتوجه به نتا?ج آزما?ش م?زان اس?د آم?نه ل?ز?ن در رقم محل? با اخت?ف معن?دار در رتبه برتر ول? از نظر مصرف ن?تروژن از روند خاص? تبع?ت نکردهاست. در کارآ?? زراعـ? مصـرف و کـارآ?? بـاز ?افـت ظاهری رقم ill4400 با مصرف 50ک?لوگرم ن?تروژن در هکتار با اخت?ف معن?دار عملکرد برتری نشان داد. بنابرا?ن مصرف 50ک?لـو گرم کود ن?تروژن جهت حصول عملکرد بهتر پروتئ?ن و توز?ع ، تخصص و جذب ن?تروژن در شرا?ط مشابه با ا?ن آزما?ش قابل توص?ه م?باشدمصرف مقدار 50ک?لوگرم کود ن?تروژن به عنوان کود آغازگر برای تول?د محصول با عملکرد پروتئ?ن با? در هکتار به همراه تول?د دانه حداکثر حاصل شدهاست . با مصرف مقدار 50ک?لوگرم کود ن?تروژن در ارقام مورد مطالعه حداکثر کارآ?? زراع? مصرف و کارآ?? باز?افت ظاهری ن?تروژن بدستآمده. ب?شتر?ن درصد ن?تروژن در دانه، درصد ن?تروژن در اندام هوا??، کل ن?تروژن جذب شده گ?اه در رقمill4400 با سطوح کودی 50ک?لوگرم در هکتار تول?د شده که نشان دهنده قدرت جذب ن?تروژن درا?ن رقم م?باشد.درمجموع به نظر م?رسد که رقم ill4400 از نظر داشتن صفات برتری کم? و ک?ف? نسبت به سا?ر ارقام مورد بررس? مطلوب برتر?ن نت?جه را نشان دادهاست .

ماریتیغال یا خارمریم گیاهی است یک یا دوساله از خانواده کاسنی که در درمان بیماری های قلبی عروقی، کبدی، کیسه صفرا، دیابت و چربی خون موثر است. مجموعه مواد موثره این گیاه به سیلیمارین معروف است که به صورت ماده زرد رنگی در دانه های آن ذخیره می شود. تنش های محیطی از جمله گرما، خشکی و شوری سبب تغییراتی در عملکرد کمی، کیفی و خاصیت دارویی گیاهان دارویی می شود. کاربرد مواد تنظیم کننده گیاهی را می توان به عنوان یکی راهکارهای حفظ عملکرد و حتی افزایش ترکیبات موثره این گیاهان تحت شرایط تنش دانست. از مهمترین تنظیم کننده-های رشد گیاهی می توان به اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک اشاره نمود. از اینرو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر این دو هورمون بر خصوصیات کمی گیاه دارویی ماریتیغال تحت شرایط تنش گرمای طبیعی استان بوشهر طراحی و اجرا گردید. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل هورمون سالیسیلیک اسید در 5 سطح ( 0، 5/12، 25، 50 و 100 میلی گرم بر لیتر) و جاسمونیک اسید در سه سطح (0، 1 و 2 میلی گرم بر لیتر) بود. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع گیاه، قطر گل، تعداد شاخه جانبی، تعداد دانه در گل، وزن هزار دانه، عملکرد دانه ، درصد روغن دانه و بازده عصاره تام بود. نتایج حاصله نشان داد که اثر شرایط محیطی بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح آماری یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل شرایط محیطی در هورمون سالسیلیک اسید و اثر متقابل شرایط محیطی در هورمون جاسمونیک اسید وهمچنین اثرات متقابل سه گانه برای شرایط محیطی در هر دو هومون سالسیلیک اسید و جاسمونیک اسید برای صفات تعداد دانه در گل، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، درصد روغن دانه و بازده عصاره تام معنی دار بود.در مجموع با توجه به نتایج حاصله بنظر می رسد کاربرد هورمون های سالسیلیک اسید و جاسمونیک اسید می تواند سبب بهبود خصوصیات کمی وکیفی مورد اندازه گیری گیاه دارویی ماریتیغال تحت شرایط تنش گرما گردد اما استعمال این دو هورمون باید متناسب با نیاز گیاه بوده زیرا غلظت های بیش از آن به دلیل تداخل در سایر امور مرتبط با تولید صفات کمی سبب کاهش عملکرد و کاهش کارایی روش می گردد.