نام پژوهشگر: احسان قانع
احسان قانع اسماعیل لندی
رشد جمعیت و محدودیت منابع آب ما را وادار کرده تا به دنبال روش هایی برای افزایش عملکرد محصول باشیم. از طرفی، خاک هایی که مشکل شوری دارند، تهدید جدی برای کشاورزی پایدار می باشند. بنابراین، با استفاده از روش کشت مناسب می توان علاوه بر صرفه جویی در آب مصرفی، اثرات مضر شوری را نیز کاهش داد. این مطالعه با هدف بهبود روش کشت گندم برای دست یابی به عملکرد و کارآیی مصرف آب بهتر انجام شد. برای این منظور آزمایش صحرایی در فصل زراعی 85-86 در ایستگاه تحقیقات رودشت وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان انجام گرفت. مطالعه در قالب طرح آماری بلوک کامل تصادفی با آرایش کرت های دو بار خرد شده در سه تکرار (بلوک) برای کشت گندم به مرحله اجرا در آمد. تیمارها شامل سه کیفیت آب آبیاری با شوری های 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر به عنوان کرت های اصلی، سه روش کشت شامل کشت های جوی و پشته با آبیاری شیاری با فاصله شیار تا شیار 60 و 80 سانتی متر و کشت مسطح مرسوم به عنوان کرت های فرعی و دو عمق آب آبیاری شامل عمق آب آبیاری 9/0 و 1/1 برابر تبخیر- تعرق گندم به عنوان کرت های فرعی- فرعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری و کاهش عمق آب آبیاری، شوری خاک و نسبت جذبی سدیم افزایش معنی داری در سطح احتمال 1% داشتند. افزایش شوری آب آبیاری باعث کاهش معنی دار اجزای عملکرد گندم در سطح احتمال 1% گردید، به طوری که این کاهش در روش کشت جوی و پشته در مقایسه با روش کشت مسطح کمتر بود. روش کشت جوی و پشته، شوری خاک سطحی و نسبت جذبی سدیم کمتری در مقایسه با کشت مسطح داشت، در نتیجه اجزای عملکرد (وزن هزار دانه، طول خوشه و شاخص برداشت) در این روش کمترین کاهش را داشتند. کلروفیل برگ و پروتیین دانه ی گندم در روش کشت جوی و پشته به طور معنی دار بیشتر از کشت مسطح بودند، که به ترتیب باعث افزایش وزن هزار دانه و کیفیت دانه ی گندم شدند. در آب آبیاری با شوری های 8 و 12 دسی زیمنس بر متر، کشت جوی و پشته ی 60 سانتی متری با وجود مصرف آب آبیاری کمتر، عملکرد دانه بالاتری در مقایسه با کشت مسطح داشت، در نتیجه کارآیی مصرف آب به ترتیب 9/14 و 4/18 درصد افزایش نشان داد. با توجه به آب مصرفی کم و عملکرد و کارآیی مصرف آب بالا در روش کشت جوی و پشته ی 60 سانتی متری، می توان نتیجه گرفت که این روش کشت، روش مناسبی برای دست یابی به کشاورزی پایدار در مناطقی که با مشکل شوری خاک و کمبود آب مواجه هستند، می باشد.
احسان قانع مریم نوابیان
پوشش دور زهکشی با هدف کاهش ورود خاک فرسایش یافته به درون زهکش و همچنین افزایش هدایت هیدرولیکی اطراف زهکش، نقش مهمی در عملکرد زهکش زیرزمینی دارد. در این پژوهش رفتارهای پوشش مصنوعی ژئوتکستایل در اندازه ضخامت های نازک (n و ns) و ضخیم (v و vs) و همچنین تلفیقی از این دو ضخامت با پنج سانتیمتر پوسته برنج در اطراف آن به عنوان پوشش مرکب (rn، rns، rv و rvs) (حرف s نماینده نوع کیفیت آب شور است.) بررسی شد. برای این منظور لوله های دارای پوشش های مصنوعی درون مخزن 220 لیتری در عمق یکسان جایگذاری شده و با خاک با بافت سیلتی لوم پر شدند. در آزمایش جریان طولانی مدت به بررسی رفتار فنی (کل مواد جامد معلق و دبی) و شیمیایی (هدایت الکتریکی، اسیدیته، آهن کل و نسبت جذبی سدیم) مواد پوششی دور زهکش ها پرداخته شد. آزمایش شدت جریان طولانی مدت در دو کیفیت آبی (7/0 و 9/1 دسی زیمنس بر متر) و دو ارتفاع آب در سطح خاک (10 سانتی متر به مدت 1000 ساعت و پنج سانتی متر برای 500 ساعت) انجام شد. به منظور درک بهتر رفتار شیمیایی پوشش ها (ژئوتکستایل و پوسته برنج)، آزمایش جذب سطحی به روش ناپیوسته به ازای دو گرم پوشش در 100 میلیلیتر آب با اسیدیته، دما، زمان و شوری های مختلف انجام شد. نتایج پژوهش در بررسی جداگانه تیمارهای شور و غیر شور حاکی از آن بود که تیمارهای v و rns از لحاظ کیفی کم ترین آلایندگی زیست محیطی (شوریهای به ترتیب 84/0 و 59/2 دسیزیمنس بر متر) و مناسب ترین میزان دبی خروجی به میزان 65/0 و 28/1 لیتر بر ساعت را در بین تیمارها را داشتند. در کل مدت آزمایش متوسط دبی و میانگین غلظت آهن کل تیمارهای شور به ترتیب تقریباً دو برابر و یک چهارم تیمارهای غیر شور بود. اسیدیته تیمارهای شور و غیر شور همگی در بازه 6 تا 8 بودند. هدایت الکتریکی و نسبت جذبی سدیم تیمارهای شور در زمان ابتدایی آزمایش روند صعودی داشتند ولی تا پایان زمان آزمایش روند نوسانی نشان دادند و این رویه در تیمارهای غیر شور تا اواسط زمان آزمایش ثابت بود اما پس از آن روند صعودی به خود گرفت. در بررسی پارامترهای موثر در نسبت جذبی سدیم مشخص شد که پوسته برنج به ترتیب یون های کلسیم، منیزیم و سدیم را جذب می کند. با افزایش دما، زمان تماس و اسیدیته، میزان جذب یون ها افزایش یافت و با افزایش شوری آب از میزان جذب یونها کاسته شد. نتایج آزمایش جذب بر روی ژئوتکستایل حاکی از عدم توانایی در جذب شوری به ازای افزایش جرم ژئوتکستایل بود.