چکیده در این تحقیق فاکتورهایی موثر بر بیان پروتئین هورمون رشد انسانی در فضای پری پلاسمی 5 سویه باکتری e. coli با پروموتورها و ساختارهای متفاوت ژنتیکی مورد ارزیابی قرار گرفت. انتخاب یک سویه برتر از بین 5 سویه مذکور بر اساس سه فاکتور: سرعت رشد، پایداری پلاسمید و میزان بیان انجام شد. سویه برگزیده در آزمایشات بهینه سازی جهت بیشینه سازی رشد و تولید هورمون رشد انسانی در فلاسک و کشت ناپیوسته در بیوراکتور استفاده شد. برای غربال فاکتورهای موثر در بیان پری پلاسمی هورمون رشد انسانی از طراحی آماری آزمایشات استفاده شد. فاکتور های با اهمیت شامل دمای تخمیر، غلظت iptg به عنوان القا کننده، زمان پس از القا و od کشت در لحظه القا بودند. داده های حاصل از تاثیر فاکتور های مختلف با استفاده از یک طرح آزمایشی کسری از فاکتویل در دو سطح مورد ارزیابی قرار گرفت. کلیه متغیر های آزمایشی از لحاظ آماری معنادار تشخیص داده شدند. زمان پس از القا به عنوان مهمترین فاکتور در تولید پری پلاسمی هورمون رشد انسانی شناخته شد. انتخاب محیط مناسب بر اساس قابلیت بافر کنندگی محیط کشت، سرعت رشد ویزه و کیفیت ظاهری محیط کشت از لحاظ تشکیل رسوب صورت گرفت. در استفاده از گلوکز به عنوان منبع کربن مکانیسم محرومیت القا کننده در سویه شناسایی شد. با جایگزینی گلیسرول به عنوان منبع کربن این محدودیت بر طرف شد. در ارزیابی سویه در کشت ناپیوسته با استفاده بیوراکتور bioflo3000 استراتژی القا تعیین شد و با استفاده از نتایج قبلی بهره دهی حجمی معادل با mgl-1 68 حاصل شد.