نام پژوهشگر: فضل اله پاکزاد

آیین های حنابندان در بندرعباس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - اصفهان - دانشکده هنر 1393
  فاطمه بزمجو   جبار رحمانی

توجه بیشتر به مقوله شناخت و معرفی آیین های حنابندان می‏تواند هم در حفظ هویت و اصالت و هم در حفظ سنت و فرهنگی که پدید‏آورنده این آیین ها بوده‏اند تأثیر به‏سزایی داشته‏ باشد. این تحقیق توصیفی - تحلیلی با روش کتابخانه ای – میدانی و هدف توسعه ای و با عنوان "آیین های حنابندان در بندرعباس"، سعی دارد به شناسایی و معرفی آیین های حنابندان که پیوند دین، هنر و ادبیات است، به عنوان یکی از انواع آیین های اصیل ایرانی بپردازد. در پی بیان مختصر تاریخچه کاربرد حنا در جهان و ایران و کشت و تجارت این گیاه در بندرعبّاس به عنوان عنصر اصلی آیین های حنابندان، به علت و پیشینه برگزاری این آیین های مذهبی و نیمه مذهبی پرداخته، همچنین به طور خاص تفکرات رایج درباره حنا و حنابندان شامل مفاهیم اعتقادی، زیبایی، سلامتی و کارکرد آیین های سنتی حنابندان در ایام محرم، اعیاد قربان و فطر، و بارداری و زایمان و ازدواج در شهربندرعبّاس از گذشته تا امروز بررسی می شود، و روند برگزاری این آیین ها توصیف شده و در ادامه به معرفی نقوش سنتی رایج در دهه های گذشته و نقوش هندی رایج امروزی و تکنیک های حناریزی پرداخته می شود. فرقه های متعدد سنّی و شیعه و قومیت های مختلف بلوچ ، عرب و فارس و لر و غیره در این شهر در کنار هم هم زیستی مسالمت آمیز دارند. آیین های حنابندان در بین اهالی این شهر، با وجود تاثیر فرهنگ غربی و آسیب های ناشی از تغییر تفکرات و شیوه های سنتی زندگی، با وجود صدمات بسیار تا حدودی پابرجامانده است. هدف پژوهش، معرفی، بررسی و شناخت کارکردهای آیینی و فرهنگی حنابندان و عوامل انسانی در این آیین ها و نقوش و تکنیک های رایج حناریزی در شهر بندرعبّاس است. بدین منظور نقوش حنا، شیوه های اجرا و دلالت های اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی این گونه آیین ها در زندگی مردم بندرعبّاس بررسی می شود. نتایج بدست آمده از پژوهش‏های کتابخانه ای و میدانی که روند مراسم های حنابندان و نمونه‏های نقوش رایج بررسی شده، حاکی از آن است که آیین های حنابندان در بندرعبّاس هم از عقاید و تفکرات دوران باستان و هم از اعتقادات مذهبی تاثیر گرفته اند.