چکیده در اواخر دوره ایلخانی یعنی زمانی که حکام آل مظفر بر نواحی مختلف ایران حکومت می کردند، شهر یزد نیز تحت حکومت خاندان آل مظفر اداره می گردید و به علت آرامش نسبی حاکم بر آن آثار بی نظیری در سطح شهر یزد قابل شناسایی است به طوریکه وجود ویژگی های خاص در معماری و تزئینات بناهای دوره ی آل مظفر در یزد، موجب ایجاد سبکی محلی به نام سبک مظفری شده است. از معروف ترین بناهای قرن هشتم شهر یزد «مدرسه رکنیه» یا «بقعه سید رکن الدین» و «مدرسه شمسیه» یا «بقعه سید شمس الدین» می باشند. تزئینات این دو بنا از منحصرترین تزئینات بناهای دوران آل مظفر شهر یزد و سایر بناهای ایلخانی ایران میباشد. در واقع این دو بنا از شاخصه های معماری آن دوره محسوب می شوند. از جمله تزئینات وابسته به معماری آن دوران می توان به گچبریهای زیبا و دیوارنگاری هایی با نقوش هندسی، گیاهی و کتیبه های آیات قرآنی اشاره کرد که در دو بقعه مذکور نیز در حد شکوهمندی از آنها استفاده شده است. در این پژوهش به بررسی تزئینات معماری دوره ی آل مظفر به ویژه در این دو بقعه پرداخته شده است. روش کلی تحقیق، روش مقایسه ای تطبیقی است. آنچه که از این پژوهش منتج می شود این است که به تطبیق تزئینات این دو بقعه با یکدیگر و نیز با سایر هنرهای رایج آن دوره می پردازد؛ همچنین به نقوش اماکن مزبور که در دسته های گیاهی، هندسی و کتیبه ها قرار می گیرند توجه شده و برای دریافت نتیجه تطبیق و جنبه های اشتراک و افتراق آنها جداولی شامل تطبیق نقوش دو بقعه مذکور با یکدیگر، رنگ ها و محل اجرای آنها ارائه شده است. کلید واژه ها: آل مظفر، ایلخانی، بقعه، سید رکن الدین، سید شمس الدین.

دوران قاجاریه عصر گسترش نقاشی دیواری و تزیینات معماری در خانه ها به عنوان یکی از عمده ترین راهبردهای شکل دادن به فضای معمارانه است.در شهر یزد نیز بواسطه تحولات اجتماعی و اقتصادی و گسترش تجارت طبقه ای از افراد متمول تحت تأثیر ارتباط با غرب تزیینات را در خانه های خود مورد استفاده قرار می دادند. خانه تاریخی ملک التجار به عنوان یکی از نفیس ترین خانه های یزد در این عصر در قلب بافت تاریخی و تجاری شهرحدود یکصد و چهل سال پیش در بازار پنجعلی و در دربندی به همین نام ساخته شده است.فضای داخلی این خانه پوشیده از تزیینات گچبری، آیینه کاری و نقاشی های گل و مرغ روی گچ است. این پژوهش با هدف بیان ویژگی های نقوش تزیینی وارتباط آن با فضای معماری وبررسی تشابهات در طراحی ،ترکیب بندی ،رنگبندی با بهره گیری از روش توصیفی –تحلیلی ومطالعه میدانی وکتابخانه ای به تجزیه وتحلیل کیفی تزیینات داخل خانه پرداخته شده است. نتایج حاکی ازاین است،دگردیسی بافت اجتماعی وشکل گیری طبقه تجار که به نوعی تغییر در ساختار زیبایی شناسی می انجامد.دلایل پیدایش این هنرها گرایش به هنر غربی بوده وخانه ملک التجار به شیوه نقاشی مکتب شیراز انجام شده هر یک از تزیینات به گونه ای هماهنگ در کنار یکدیگر قرار گرفتند.فضاهای وحدت یافته وموزون ،رعایت تناسبات ،تعادل وتقارن وبهره گیری از چیدمان درست در تزیینات خانه شرایطی را مهیا کرده است که زیبایی به این خانه راه یابد.

شهرستان میبد در استان یزد، و در فلات مرکزی و محدوده ی اقلیم گرم و خشکِ ایران واقع شده و به سبب آب و هوای خشک و شاخصه های طبیعی منطقه، دارای ویژگی های خاص ّ فرهنگی و هنری بوده است. از جمله هنرهای این منطقه که زبانزد خاص و عام است هنر سفالگری و زیلوبافی می باشد. این دو هنر به دلیل اهمیت اقتصادی قابل توجه و قدمتی که داشته، یکی از عرصه های نمود ذوقی و هنری مردم شهرستان میبد بوده است تا آنجایی که نگاره های بکار رفته بر آن مبیّن فکر و اندیشه و شرایط فرهنگی و اجتماعی اهالی این خطّه بوده است . این نوشتار برآن است تا با هدف شناخت و معرفی و تطبیق نقوش بکاررفته در هنرهای مذکور، با توجه به این نکته که می توان هنر سفالگری و زیلوبافی را ـ با پیشینه ای کهن ـ برجسته ترین هنر مردمان میبد دانست به پاسخگویی این سوالات برآید، که آیا می توان مشابهتی بین نقوش زیلو و سفال این منطقه یافت؟ تأثیر و تأثرات دو هنر زیلوبافی و سفالگری بر روی یکدیگر به چه میزان بوده است؟ روش تحقیق این پژوهش از نظر هدف و از نظر روش مطالعاتی در زمره تحقیقات تاریخی، توصیفی و تطبیقی بوده است. روند پژوهش با استناد به مستنداتِ کتابخانه ای و تحقیقات میدانی، موید این مطلب بوده است که نقوش بکار رفته در هنر سفالگری و زیلوبافی در شهرستان میبد به دلیل هماهنگی با شرایط اقلیمی و اهداف والای بانیان آنها، دارای وجوه مشترک بسیاری است و در تزیینات هر دو استفاده از نقوش مشترک دیده شده است.

در این رساله به تاریخچه پوستر، سینما، دفاع مقدس و بررسی سیر تحول پوسترهای سینمایی نگاهی کلی داشته و به تجزیه و بیان تصویری پوسترهای سینمای جنگ ابراهیم حاتمی کیا پرداخته است. هدف از این رساله بررسی و تحلیل کیفیت پوسترهای سینمای دفاع مقدس برگرفته از آثار سینمایی ابراهیم حاتمی کیا، با استفاده از عناصر بصری بود. مطالب این رساله با استفاده از منابع کتابخانه ای، مقالات، مجلات و سایت های اینترنتی گردآوری شد. با بررسی های صورت گرفته بر روی این منابع دریافتیم که پوستر به عنوان وسیله ای ارتباطی با توجه به کارکرد اجتماعی دارای ارزش های فرهنگی و هنری فراوانی می باشد که با بررسی این ارزش ها می توان بخشی از فرهنگ و هنر جامعه را مورد بررسی قرار داد. در پوسترهای حاتمی کیا ما شاهد استفاده ی بیش از حد از عکس و کم رنگ شدن نوشتار هستیم و هنرمندان طراح تنها با ایجاد ترکیب بندی های مناسب و بدون توجه به موضوع، آثارشان را خلق می کردند. هنرمندان به اجرای تکنیک هایی روی آوردند که عناوین خوانایی ممکن و لازم را داشته باشند تا بتوانند ارتباط کافی را با مخاطب برقرار کنند. در نهایت می توان گفت در موج جدید توجه بیشتر طراحان به فرم است تا نوشته.

از ویژگی های شهر یزد معماری خاص کویری آن است. بافت معماری یزد از نظر فرمها، رنگها، سایه روشن گنجینه ای عظیم از عناصر تجسمی می باشد و این نیز از نگاه نقاشان و هنرمندان تجسمی پنهان نمانده است. در حوزه هنرهای تجسمی تعداد زیادی از نقاشان از این ویژگی ها تأثیر گرفته اند و آنها را با توجه به دیدگاههای جدید و رویکردی مدرن در هنر معاصر وارد آثار نقاشی خود کرده اند. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل بازنمود بافت سنتی معماری یزد در آثار نقاشان معاصر بپردازد. این پژوهش با رویکردی تحلیلی و با بهره گیری از شیوه کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی می باشد. طیف های مختلفی از نقاشان با رویکردهای متفاوت با توجه به این بافت معماری آثاری را خلق کرده اند. هدف پژوهش حاضر آن است که به معرفی برخی از این نقاشان پرداخته و با بررسی عناصر تجسمی به شناخت ویژگی های زیبایی شناسانه در آثارشان بپردازد، بافتی سنتی با قابلیت های ویژه که هر نقاش بنا به احساس خود و نگاهی نو به بیانی تازه از آن پرداخته است. در پژوهش حاضر به بررسی 5 اثر از 7 هنرمند که در آثارشان از این ویژگی ها بهره جسته اند پرداخته شده است و کارها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. در این آثار هنرمند سعی کرده است با حذف جزییات و استفاده از محدودترین فرمها به محتوایی درخور تعمق دست یابد. آنچه مشخص است این است که هنرمند در پی ایجاد نظم و تعادل در اثر خویش بوده است و در پی نمایان ساختن فضایی است که از عالم مادی و جسمانی فراتر رفته و اصالت معنوی را بیانگر باشد که می تواند در دل این بافت و مصالح بدان رسید. در این آثار هنرمند گاه با استفاده ی مستقیم و گاه بوسیله رنگ و مواد بر روی سطح بوم خود این جلوه های خاص کویری را بوجود آورده است. مهمترین اتفاق در این آثار دوری گزینی از بازنمایی طبیعت و بیان جدید نقاش می باشد که معماری سنتی و کویری یزد را در آثارش به نمایش گذاشته است. این نقاشان با تاکید بر فرم و رنگ ناب و استفاده از مواد و مصالح به تعادل بصری در اثرشان دست پیدا کرده اند و با دستیابی به فرم ناب و هندسی و بافت خاص این معماری درونی ترین و خالص ترین مفاهیم را بیان کرده است.

چکیده: هر جامعه ای در آغاز در برابر عناصر جدید فرهنگی، پایداری و مقاومت نشان می دهد و این سرآغاز کنش و واکنش میان مد و فرهنگ پایدار جامعه است. اما آن چه به این تقابل دامن می زند بهره برداری نظام سرمایه داری از مد و تمایلات نوگرایانه انسان ها بدون توجه به بنیان های فرهنگی جامعه است که در نتیجه ی آن فرهنگ ، ایدئولوژی و سبک های زندگی افراد دستخوش تغییر قرار می گیرد. از برجسته ترین عناصر فرهنگی جامعه ایران می توان پوشاک را نام برد که در طی اعصار وجهه نمادین و گاه سیاسی به خود گرفته و در معرض تحولات اجتماعی تغییرات بسیاری یافته است. پایان نامه حاضر، تحقیقی روندپژوهانه از سه دهه تغییرات پوشش بانوان در خارج از منزل است که به نشانه شناسی مد و پوشش در هر دوره پرداخته است؛ طی این سه دهه چهار تلقی از مدگرایی و چهار الگوی حجاب مطرح شد و نتایج حاکی از آن است که دوره اول مصادف با پیروزی انقلاب اسلامی مد خاصی وجود نداشته و الگوی پوشش نیز چادر، به عنوان حجاب مبارز مطرح بوده است، در دوره دوم با آغاز جنگ تحمیلی نوعی مدگریزی در جامعه به وجود می آید و چادر به پوشش و حجاب مذهبی تبدیل می گردد، با پایان جنگ تحمیلی و آغاز دوره سازندگی و گسترش رسانه های ارتباطی مد ستیزی در جامعه به وجود می آید و چادر به پوشش و حجاب سنتی تبدیل می گردد. در دوره بعد همزمان با دوره اصلاحات مدگرایی در جامعه آغاز می گردد و نوع پوشش و حجاب به یک ارزش تبدیل می شود و در دوره اصول گرایی با وجود تأسیس نهادهایی جهت سازماندهی مد و لباس آشفتگی در ایجاد یک مد منسجم به وجود می آید و حجاب زیبایی شناختی به عنوان نمادی از سبک زندگی در جامعه مطرح می شود. برای دانشجویان رشته های طراحی مد و لباس همچنین دانشجویان مطالعات هنر شناخت سیر تطور مفهوم مد در جامعه ایران ضروری است تا بتوانند به سنتزی از مفهوم طراحی لباس ایرانی و اسلامی دست یابند.

در این پایان نامه پس از بیان کلیات پژوهش در فصل اول که متناسب با پرسشنامه تأییدشده می باشد در فصل دوم پس از بیان مختصری درباره ی تاریخ فرش ایران، به معرفی فرش قم و یزد،بیان ویژگیهای قالی قم و یزد، به ارایه ی نمونه هایی از قالی قم و یزد پرداخته شده است. نمونه های انتخاب شده کاملا مستند می باشند و از طرحهای متنوع برخوردارند.در ادامه، مطالعه ی تطبیقی این قالیها از جهت طرح، رنگ و بافت مورد بررسی قرار گرفته و یافته ها و نتایجی در این زمینه ها به دست آمده است. قالی های یزد و قم از جهت دارکشی و شیوه ی گره زدن و ابزاربافت شباهتهایی به یکدیگر دارند؛ ولی ظرافت قالی های قم وتنوع طرح و رنگ آنها بیشتر از قالی های یزد می باشد. این وجوه شباهت و قابلیت تأثیرگذاری قالی های قم می تواند به تعامل مثبت میان این دو نوع قالی مدد رساند. به همین دلیل در فصل پایانی به رابطه ی میان این دو نوع قالی پرداخته شده است. رابطه ی تقابلی، رابطه ی تأثیری یک سویه و رابطه ی تعاملی تحول بخش، سه رابطه ی قابل تصور میان قالی های قم و یزد هستند که پس از بحث تحلیلی در این خصوص به این نتیجه رسیده ایم که رابطه ی تعاملی تحول بخش را می توان رابطه ی مثبت و قابل قبولی میان قالی های قم و یزد دانست.در پایان راهکارها و پیشنهاداتی مرتبط با موضوع ارایه شده است.

این پژوهش به بررسی سیر تحول چهره نگاری در هشت مکتب جداگانه از مغول تا صفوی می پردازد. نگارگری ایرانی در مسیر تحول خویش علاوه بر عوامل دینی ومذهبی از عوامل سیاسی زمانه خویش نیز متاثر بوده است. این پژوهش به بررسی تاثیرات منع تصویر چهره ی انسان در اسلام بر سیر تحول چهره نگاری می پردازد واینکه چگونه نگارگر ایرانی با توجه به این دستورات مذهبی ،جهانبینی و زیبایی شناسی خاص خود را می یابد.این پژوهش به عواملی که موثر بر معیارهای زیبایی در چهره های انسانی بوده است می پردازد و اینکه تلاشهای نگارگران چگونه با این محدودیت ها به نوعی سمبولیسم و چهره نگاری آرمانی منتهی شده است.موضوع بحث در این پژوهش چگونگی تاثیر و تاثر نگارگری ایران از این عوامل است و فرض نخست آن است که در هر دوره با اثر پذیری از فرهنگ مهاجم ،به تدریج چهره نگاری ها،هویت بارز و اصیل خود را باز می یابند.این پدیده بارها رخ داده و بیانگر چگونگی مواجهه هنرمندان با عوامل خارجی و تحولات اجتماعی می باشد. هنرمند نگارگر ایرانی تصویر انسان را به عنوان نمونه های آرمانی خویش از زیبایی ارائه می نماید.هر چند این چهره های زیبا گاهی هویت بیگانه می یابند ولی نمونه هایی از هویت کاملا ایرانی وجود و بروز یافته است.

پرداختن به هنر نقاشی دیواری به عنوان معقوله ای از هنر که به نظر در تماس مستقیم با جامعه است و می تواند نقش زیادی در روند زندگی شهری و تاثیرگذاری بر فرهنگ داشته باشد امری ضروری می نماید. این امر منجر به شکل گیری این پژوهش در بدست دادن نگرش ساکنان شهر تهران نسبت به نقاشی های دیواری سطح شهر شد. از طریق بررسی پیشینه ی پژوهش با تکیه بر نظریه ی پیربوردیو که سرمایه فردی عامل اصلی می باشد. فرد بر حسب پایگاه اجتماعی اقصادی خود سرمایه ی اجتماعی کسب می کند از این روی دارای عادت واره های هنری خاص طبقه ی خود خواهد بود و همچنین در نتیجه فرایند تقسیم کار و تفکیک گذاری امور، جهان باز و کلان اجتماعی به میدان‏های کوچک و بسته بسیاری تقسیم شده اند که در نگرش آنان نسبت به هنر تاثیر گزار است. و نظریه ی فوکو که (تبارشناسی دانش و قدرت) و تأثیر آنها در تولید حقیقت است که نسخه هایی از فرهنگ را خلق می کند و آنها را به درجه حقیقت ارتقا می دهد. و نظریه ی روژه باستید که گروه های جنسی عاملان تغییر فرم های هنری اند، بدین معنی که هر هنری با انتقال از یکی از این گروه ها به گروه دیگر کم و بیش عمیقا دگرگون می شود.با توجه به این نظریه ها این فرضیه ها که بین پایگاه اجتماعی اقتصادی هر فرد و نگرش او نسبت به آثار هنری و نقاشی های دیواری ارتباط وجود دارد؛ بین سطح تحصیلات هر فرد و نگرش او نسبت به آثار هنری و نقاشی های دیواری ارتباط وجود دارد؛ بین شغل هر فرد و نگرش او نسبت به آثار هنری و نقاشی های دیواری ارتباط وجود دارد؛ بین رویکرد سیاسی اجتماعی هر فرد و نگرش او نسبت به آثار هنری و نقاشی های دیواری ارتباط وجود دارد و نظریه روژباستید که بین جنسیت افراد و نگرش آنان نسبت به آثار هنری و نقاشی دیواری ارتباط وجود دارد؛ طرح ریزی شد. گردآوری داده ها از طریق توزیع داده ها به وسیله ی توزیع و تکمیل پرسشنامه انجام گرفت؛ جمعیت آماری ساکنین پنج منطقه از شهر تهران شامل شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکزمی باشد. با توجه به اینکه جمعیت آماری به طور کامل در دسترس نبود و عمدتا از طریق رهگذرانی که نقاشی های دیواری را مشاهده می کردند پرسشنامه تهیه شد از این روی جمعیت آماری به صورت سهمیه ای مورد بررسی قرار گرفت. نگرش ساکنین شهر تهران از طریق پرسشنامه جمع آوری و فرضیه ها رد شدند. در نتیجه اینگونه به نظر می رسد که خستگی مردم از فضای زمخت شهر تهران با انواع آلاینده های صوتی، تصویری، هوا و غیره گرایش آنها به طبیعت و تصاویری که این فضای زمخت را اندکی تلطیف کند بسیار بالا برده است و تمایل زیادی به منظره های طبیعی دارند که می توان اینگونه برداشت نمود که وجود یک درد مشترک بین اکثریت مردم اعم از مرد و زن و طبقات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باعث شده رویکرد مشترکی بین اکثریت آنها در گرایش به نقاشی ها با رویکرد فرهنگی و نقاشی هایی از طبیعت وجود داشته باشد.