نشانه شناسی،دانش عمومی مطالعه نشانه ها، در سالهایمیانی دهه 60 در سد? بیستم بر پایه نظریات فردینان دو سوسور، زبان شناس سوئیسی، پدید آمد. پس از آن بزرگانی چون پیرس، بارت، اکو، متز و... آن را توسعه بخشیدند و امروزه یکی از شاخه های مهم در رشته های مختلف از جمله هنر است، قابل ذکر است که نشانه شناسی در ایران یک موضوع نو و تقریبا تازه است که هنوز در بسیاری از زمینه ها جای کار و تحقیق و بررسی دارد. بر اساس اصول نشانه شناسی،هر متن ساختاری متشکل از نشانه هاست از جمله نشانه شناسی ساختار -گرا،فرهنگی و .... نشانه شناسی یکی از روش های تحلیل متن است و وظیفه نشانه شناس، تحلیل و بیرون کشیدن دلالت های درون متن و توضیح و بست آن برای هرچه بهتر درک کردن متن است. همچنین اسطوره شناسی که در زمره تبار شناسی فرهنگ یک ملت قرار می گیرد، در کنار نشانه شناسی منجر به تحلیل بهتر متن و همینطور تأویل های متنی می گردد. در این بین نماد و نماد شناسی حالتی بینا بینی دارد به طوری که پیرس در تقسیم بندی خود صراحتا نماد را در دسته بندی نشانه ای خود قرار داده است. در این پژوهش کوشش شده تا فیلمنامه های انتخاب شده از آثار بهرام بیضایی، فیلمساز، کارگردان و نمایشنامه نویس معاصر، از دریچه ی نشانه شناسی،اسطوره و نماد مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا درک بهتر و دقیق تری نسبت به آن ها حاصل شود و برای رسیدن به این مهم،بنیان تحقیق بر استخراج نشانه های تصویری،کلامی،متنی و فرهنگی بوده است چرا که بیضایی از محدود کارگردانان بزرگ ایران شناس است که دانشی عمیق نسبت به ریشه های اسطوره _ای این مرز و بوم باستانی دارد و برای خلق آثار بی نظیرش این ریشه ها را در قالبی نشانه شناختی با زیبایی خاص مولفه های سبکی اش به جامعه ی مخاطبان خود عرضه کرده است. همچنین برای درک و فهم موجز تر آثار او از نشانه های تصویری وکلامی برای فهم لایه های درونی متن نیز کمک گرفته شده است. گفتنی است بیضایی در مقام یک کارگردان مولف همواره کوشیده است از بیان صریح برای القای اندیشه های خود دوری جوید و از نشانه،اسطوره و نماد در سطوح متفاوت و متعدد برای نزدیک شدن به یک بیان هنریِ ناب بهره جوید. همین رویکرد وی را در عِداد کارگردانان صاحب سبکی قرار می دهد که با چیدمانی وسواس آمیز و گاه نمایشی بر آن است تا از همه عناصر بصری موجود در فیلم برای انتقال دغدغه ها، اندیشه ها وآگاهی بخشی هنرمندانه و غیر مستقیم استفاده کند.

متخصصان معتقدند نیروی انسانی هوشمند و خلاق، شرط اساسی پیشرفت جامعه و دستیابی به بهره وری پایدار می باشد. به همین جهت پرورش خلاقیت، مدت هاست در دستور کار نظام های آموزشی قرار گرفته است. پژوهش حاضر شبه تجربی به روش پیش آزمون و پس آزمون و با هدف بررسی تاثیر موسیقی درمانی برخلاقیت 29 دانش آموزان کلاس ششم دبستان با معلولیت جسمی حرکتی مشغول به تحصیل در مدارس استثنایی دولتی دخترانه شهر تهران انجام گرفت. ابتدا اهداف و روش پژوهش به واحد های پژوهش و معلمین آنها ارائه گردید و سپس اطلاعات جمعیت شناسی کلیه نمونه ها و نتایچ آزمون خلاقیت تورنس در فرم اطلاعاتی وارد شد. مداخله شامل پخش موسیقی کلاسیک (براساس انتخاب نشر توسعه فرهنگ و روانشناسی تهران و با تایید وزارت ارشاد) در کلاس نقاشی، هنر و ورزش در مراکز تحت بررسی برای مدت یک ماه؛ هر هفته دو جلسه 30 دقیقه ای بود. مجددا بعد از آن آزمون خلاقیت تورنس از افراد مورد نظر کسب گردید و نتایج اثر موسیقی درمانی بر خلاقیت دانش آموزان معلول جسمی در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شد. نتایج امتیازبندی میزان خلاقیت براساس نرم آزمون تورنس بیانگر آن بود که قبل از مداخله، 12 دانش آموز (4/41%) خلاقیت بسیار کم، 12 دانش آموز (4/41%) خلاقیت کم، 4 دانش آموز (8/13%) خلاقیت متوسط و یک نفر (4/3%) خلاقیت بسیار زیاد داشتند. بعد از موسیقی درمانی، 2 دانش آموز (9/6%) خلاقیت بسیار کم، 15 دانش آموز (7/51%) خلاقیت کم، 5 دانش آموز (2/17%) خلاقیت متوسط، 6 دانش آموز (7/20%) خلاقیت زیاد و یک نفر (4/3%) خلاقیت بسیار زیاد داشتند. گوش دادن به موسیقی کلاسیک در ایجاد تمرکز موثر است و تمرکز مداوم بر هدف های یادگیری دانش آموزان و تمرکز بر آموزش، برخلاقیت دانش آموزان تاثیر دارد.

همانطور که در طرح موضوع این پایان نامه سخن به میان رفت شناخت حق اصلی ترین هدف جهان شناسی مقدسی است که به واسطه آن عارف ( هنرمند ) در اثر خود آن را جلوه ساز کرده . در مفاهیم فرهنگی و هنری عرفانی ما سلوک به عالم خیال یکی از جنبه هایی است که در آثار هنری از جمله نگارگری و فرش همواره راه گشای این جهان شناسی والا و مهم بوده و سیرت و سیمای هنر ایرانی اسلامی را ساخته و پرداخته است و آن را به عنوان عنصری کاربردی به کار برده است . هنرمند طراح به واسطه رمز و نماد و به کار بردن نقوشی با زبان تأویل همیشه بر این عالم مثالین تاکید کرده و صحنه بوم یا فرش را بصورت نمونه ای کوچک از این عالم نشان داده . . هنرمند با وام گرفتن از تعابیر و اصطلاحات عرفانی و تفکر فلسفی همچون سالکانی در مسیر سیر و سلوک عرفانی به سمت وحدت وجودی و یگانگی در کثرت پیش می رفتند این امر باز در طرح های به کار رفته در فرش به صورت لچک و ترنج و اسپیرال های مدور نمایان گشته . ورود به عالم خیال و شهود در آن به امری مهم مبدل شده که آثار بدست آمده از احوال هنرمندان را با آنکه موضوعیت خاص و واحدی دارند باز از هم متمایز ساخته و این مهم امر خلاق و ایجاد خلاقیت است که به ابداع و نبوغ هنرمند منجر گشته . در این بین پرسش هایی مطرح شد که در کل واسطه عالم خیال را بر هنر از دیدگاه عرفانی و الزاماً واژ ه خیال و مبنای بررسی مفهوم آن در جایگاه خلاقیت و طرح در امر طراحی فرش و انتخاب آن به عنوان عنصر برای تزئین توانسته ببیان کند .

نگارگری ایرانی ریشه در اعماق تاریخ، تمدن و فرهنگ ایرانی دارد. نگارگری ایرانی در شکوفاترین دوره¬های خود، هنری در خدمت دین و مذهب و در جهت بیان اندیشه¬های مذهبی و دینی بوده است و در طی سده¬های متمادی با تکیه بر غنای تحسین برانگیز فرم و معنا توانسته است حامل پیام¬های والای روحانی برای مخاطبان باشد. در بررسی نگاره¬های بهشتیان و دوزخیان معراج نامه، حضور نشانه بهشتیان(خود) به دلیل تفاوت در جنس دال، سبب تغییر در وضعیت حضور نشانه دوزخیان(دیگری) می¬شود و به این ترتیب کارکرد نشانه معنای آن را دگرگون می¬سازد. این دگرگونی خود مدیون شکل باختگی نشانه دوزخیان(دیگری) می¬باشد که به واسطه تفاوت در چهره، پوشش، ترکیب بندی، اندام، نژاد و... عاملی برای قرار¬گیری در حاشیه می¬باشد. بدین منظور پژوهش حاضر در نظر دارد به مطالعه ساز و کارهای تشکیل تصویر فرهنگی با نگاهی به مفهوم دیگری در نگارگری ایران بپردازد. این پژوهش بر مبنای ماهیت، از نوع پژوهش¬های بنیادین کیفی است و با روش توصیفی تحلیلی انجام خواهد شد، همچنین روش کمی و آماری برای به دست آوردن نتایج حاصل از تحلیل ها به کار برده می شود. نتایج به دست آمده نشان می¬دهد که از منظر نگارگر، مفهوم «خود» و «دیگری»،از دیدگاه فردیت هنرمند و اجتماعی- فرهنگی، خود را با بهشتیان یکی و نزدیک¬تر نشان داده است و در تقابل با دوزخیان قرار دارد. در واقع هنرمند بهشتیان را «خودی» فرهنگی و دوزخیان را «دیگری» به تصویر کشیده است.

هدف از این تحقیق بررسی روابط بینامتنی دوران گشتاسپ به روایت فردوسی می باشد. به همین دلیل از نظریات مطرح در این زمینه برای تدوین چارچوب نظری استفاده شده است. چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر نظریات نسل دوم بینامتنیت، لوران ژنی و خصوصا رویکرد فرامتنیتی، ژنت و بحث او از زبرمتن ها می باشد. پژوهش حاضر از نوع، تحلیل محتوا می باشد. و برای گردآوری داده ها از رویکرد کتابخانه ای استفاده شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از این مطلب است، که فردوسی، در اثر عظیم خود از پیش متن های بسیاری استفاده کرده است. در قسمت پهلوانی شاهنامه، دوران گشتاسپ، فردوسی شاهنامه دقیقی را به عنوان زیر متن، اثر خود قرار داده است. در این پژوهش ابتدابه تعریف بینامتنیت از خاستگاه آن"سوسور، باختین، کریستوا، بارت"، پرداخته شده است. در ادامه بینامتنیت از نظرگاه نسل دوم "لوران ژنی و ژرار ژنت که بینامتنت را وارد حوزه نقد عملی کردند پرداخته می شود و در ادامه، به تجزیه و تحلیل اشعار فردوسی«از دوران گشتاسپ» و مقایسه آن با اشعار دقیقی، برای یافتن دگرگونی ها در اشعار فردوسی پرداخته شده است. در این تحقیق پنج سوال مطرح شده: 1- بسامد روابط در داستان گشتاسپ چگونه است؟ 2- روابط بینامتنی در چه زمینه هایی در داستان گشتاسپ موجود است؟ 3- روایت داستان گشتاسپ تا چه حد در روایت های خود از متن های پیشین استفاده کرده است؟ 4- داستان گشتاسپ فردوسی چه دگرگوهایی در داستان اصلی ایجاد کرده و این دگرگونی ها چه تاثیری بر معنای اصلی گذاشته است؟ 5- چه پیش متن هایی نقش اساسی در این داستان داشته اند؟ سعی شده است در این پژوهش، به سوالات پاسخ داده شود.

در این متن سعی شده تا به موضوعی پرداختـه شود که به گونه ای در بین زمینه های مطالعاتی در کشور کم بهره مانده است، یعنی بررسی تحلیل محتوایی تبلیغات. برای انجام این مهم لازم بود تا به پردازش تبلیغات واحدی به عنوان منبع، رجوع کرده و بررسی ها در این باره انجام شود؛ که از این حیث به بررسی تبلیغات واحد تولیدی لبنیات بینالود پرداخته شد. تا مطالعه شود، این واحد تولیدی چه اندازه در تبلیغات خود به اهدافی مانند جذب و اعتماد سازی و در کل ترغیب مخاطب، که در دنیای امروزی از اهداف اصلی تبلیغات بشمار می رود، موفق بوده است؟ و با استفاده از چه ابزاری این مهم در طول مدت ها انجام پذیرفته؟ و در ادامه این مطالب با استفاده از روش تحلیل محتوا پیام های درون متن برخی تبلیغات این واحد که به طور نمونه انتخاب شده بودند (به دلیل ازدیاد و پراکندگی)، مورد مطالعه قرارگرفت. در همین راستا به دلیل روشن شدن برخی ابهامات در رابطه با تبلیغات و کیفیت محصولات واحد تولیدی موردنظر، پرسش هایی (در قالب دو پرسش نامه) از نمونه ی آماری منتخب، انجام پذیرفت. این نمونه ی آماری که متشکل از100 نفر از مردم شهرستان نیشابور (حدود 024/0 درصد از جمعیت این شهرستان)، با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده بودند. اما در مهم ترین بخش این متن که بر اساس تحلیل محتوای پیام های تبلیغاتی استفاده شده بر 20 برچسب، انجام پذیرفته، به بیان و تحلیل محتوای عناصر نوشتاری، دیداری و هم چنین معناهای ضمنی نهفته در متن ها پرداخته می شود، که این بررسی ها نشان می دهد که علاوه بر تلاش فرستنده ی پیام در برقراری ارتباط اقناع گر با گیرنده ی پیام، نمایش افتخارات، نمایش حس طراوت و نشاط، به گونه ای استفاده ی افراطی از این عناصر، متن دچار ازدحام و شلوغی شده است.

سهراب سپهری از جمله هنرمندان برجسته¬ی ایرانی است که در ساحت¬های مختلف شعر، نقاشی، اندیشه¬ی شرق و عرفانی کار نموده و حضوری عمیق و اثر بخش در هنر این سرزمین داشته است. آن چه نام سپهری را در حیطه¬ی هنر، از دیگر هنرمندان معاصرش متمایز می¬کند، به کارگیری تفکرات عرفانی و اندیشه¬های متأثر از ذن – بودیسم و کاربرد زبانی نمادین با نگرش و تفسیر خاص او در خلق آثارش می¬باشد. از سویی دیگر، شعرها و نقاشی¬های سهراب سپهری، آکنده از نشانه¬هایی است که با رمزگشایی آن¬ها ملموس-تر و قابل فهم تر می¬شود. در همین راستا، محور اصلی این پژوهش بررسی اندیشه¬های سهراب سپهری و همچنین نشانه¬شناسی عناصر غالب در نقاشی¬های او مبتنی بر هر دو مکتب سوسوری و پیرسی می¬باشد و سعی شده است تا ضمن بیان گوشه هایی از نحوه¬ی زندگی وی و ابعاد گوناگون هنر او و مطالعه¬ی بیان نمادینی که در انتخاب رنگ¬ها، عناصر و ترکیب¬بندی نقاشی¬هایش و همچنین رابطه بین شعر و نقاشی¬های او بیان شده به نوعی نشانه¬شناسی در جهت پاسخ به سوال تحقیق نمائیم. این تحقیق از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیقی تحلیلی می¬ باشد که اطلاعات تحقیق به شیوه¬ی کتابخانه¬ای جمع¬آوری شده است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که بخش قابل توجهی از نشانه¬ها در آثار سهراب سپهری ، نماد نور ازلی و تجلی ذات جهان هستی را نشان می¬دهد به گونه¬ای که نقاش را به سمت حقیقت هستی رهنمون می¬سازد.از طرفی آثار این هنرمند باز خوانی فرهنگ وعرفان اسلامی و ازسو ی دیگر تاثیرات فرهنگ شرق دور می باشد.

1-1 . بیان مسئله با گذشت سه دهه از انقلاب اسلامی، پوستر و فیلم های سینمایی پیشرفت چشمگیری داشته اند؛ به خصوص اگر به دهه 70 نگاهی اجمالی بیندازیم می بینیم که از لحاظ موضوع، بیان، نوع کارکرد فیلم ها و پوستر ها و حتی پردازش به ساختار پوستر در جایگاه خوبی قرار داشته اما از نیمه دوم دهه 80 با افت چشمگیر فیلم های خوب و همچنین پوسترهای هنری رو به رو هستیم. همین دلایل ما را بر آن داشته است تا در زمینه ی پوستر و فیلم های سینمایی دهه 80 به بررسی بپردازیم ونگاهی اجمالی به جایگاه، نقش و تأثیر گذاری جامعه و سیاست گذاری حاکم برآن دوره داشته باشیم. دلیل انتخاب این دهه نیز جهت گیری فیلم ها است که تفاوت چشمگیری در نیمه اول با نیمه دوم داشته که این جهت گیری باعث شده تا مجوز لازم را بعضی از فیلم ها بعد از چند سال تعویق بدست آورند. حال این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ هایی مناسب و مستند برای این سوالات می باشد که طی دو ده? اخیر، تعامل دو نظام سیاسی و فرهنگی کشور، به ویژه در عرصه ی سینما، چگونه بوده است؟ در این بررسی با تلفیق دو نوع جامعه شناسی سیاسی و جامعه شناسی سینما سعی می شود تا رابطه ی قدرت دولتی(نظام حاکم) و قدرت اجتماعی (مردم) در زمین? سینما تبیین شود؛ و در ادامه نیز به فضاسازی پوسترهای تبلیغاتی فیلم ها و باید و نبایدهای آنان توجه می شود.

نگارگری متاثر از ادبیات و فرهنگ ایرانی، به تصویر نگاری متونی پرداخته است که بخش ویژه ای از آنها شامل داستان های جانوران و روایت پند و اندرزهایی از زندگی آنهاست و به نگارگری کتاب هایی علمی همچون منافع الحیوان پرداخته است که فواید حیوانات مختلف را بازگو می کند. که در بسیاری از تصاویری که برای کتاب های فوق الذکر طراحی شده است، در چهره حیوانات، مشابهت هایی با چهره انسان دیده می شود. این پژوهش بر مبنای ماهیت، از نوع پژوهش های بنیادین است و با روش توصیفی و تجزیه و تحلیل تصاویر انجام شده است. در این پژوهش با توجه به نگاره های کتاب منافع الحیوان و کلیله و دمنه و با تکیه بر چهره حیوانات، ابتدا دلایل اینکه چرا در بسیاری از موارد چهره حیوانات همانند انسان ها به تصویر کشیده شده است پرداخته ایم. احتمال می رود این تشابهات ریشه در افکار توتمی و یا حکمت ارسطویی داشته باشد. از سوی دیگر ممکن است به دلیل عدم آشنایی تصویرگران با برخی حیوانات در تجربه زیسته، حیوانات(نا آشنا) با تغییرات نسبی به صورت تخیلی ترسیم شده و یا با تغییر و دگردیسی انواع شناخته شده تر تصویر شده باشند. در چهره آنها تشابهاتی با چهره انسان دیده می شود که در طول پژوهش، نسبت آن را با زمینه های یاد شده بررسی کرده ایم.

بیان مفاهیم و مصادیق به صورت های نمادین و نشانه از زمانهای تشکیل تمدنهای اولیه امری رایج بوده است به طوریکه اولین شیوه های ارتباطی در زمینه کلامیـ نوشتاری در تمدنهای اولیه به صورت اشکال و نمادهای گوناگون شکل گرفته، که بعدها نیز به صور مختلف تکمیل و قابل فهمتر در همان الگوی تمدنی شده است. این شیوه بیان رمزگونه در زمینه های مختلف زندگی بشری به صورت گسترده کاربرد یافت تا جایی که در زمینه های مختلف هنری - که بیانگر متعالی ترین مراتب هر امری بوده است- قالبا زبان بیان به گونه نمادین و به صورت مضامین و مفاهیم مستتر در قالب فرم ها و ترکیب های مختلف ظهور و بروز پیدا کرد. این مساله متناسب با موضوع و کاربرد تِم اصلی، دارای زبان منحصر به فرد خویش بوده است، زبانی که ریشه در اندیشه ها و مبانی فکری متفکران و طراحان آن داشت تا نماینده گردانندگان و طراحان و متفکران