نام پژوهشگر: مرضیه صالحی شهرکی

تخمین اطمینان خروجی ترجمه ماشینی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده فنی 1392
  مرضیه صالحی شهرکی   نوشین ریاحی

به دلیل ابهام ذاتی موجود در زبان طبیعی، تقریبا همه فناوری های پردازش زبان طبیعی ناکاملند. با این حال با تخمینی از کیفیت خروجی، کاربران می توانند به طور مناسبی با ناکامل بودن آنها برخورد کنند. زمینه تحقیقاتی که به این مسئله می پردازد تخمین اطمینان نامیده می شود. هدف اصلی تخمین اطمینان کاربردی تر کردن فناوری های ناکامل است. در حوزه ترجمه ماشینی نیز با وجود پیشرفت های به دست آمده در سال های اخیر، این فناوری هنوز قادر به ترجمه دقیق متون نیست به طوری که گاهی ممکن است ترجمه متنی توسط ماشین و ویرایش خروجی توسط انسان، زمان بیشتری نسبت به ترجمه مستقیم توسط انسان بگیرد. در چنین حالتی، داشتن تخمینی از درستی خروجی ترجمه ماشینی برای ویرایشگران مفید است تا تلاش خود را به جملات نادرستی معطوف کنند که نیاز به تغییرات پرهزینه ندارند. علاوه بر پس ویرایش، تخمین اطمینان خروجی ترجمه ماشینی برای کاربردهایی که هدف آنها ارتقا کیفیت ترجمه ماشینی است، از قبیل ترکیب چند سامانه ترجمه گر، بازتولید خروجی و مرتب سازی دوباره لیست چند ترجمه برتر، مفید می باشد. تخمین اطمینان یا سنجش کیفیت خروجی ترجمه ماشینی یکی از موضوعات چالشی در زمینه ترجمه ماشینی محسوب می شود. همچنین برای جفت زبان انگلیسی-فارسی پژوهش های چندانی در زمینه تخمین اطمینان صورت نگرفته است. در این پژوهش مجموعه ای از ویژگی های مبتنی بر ساختار و مبتنی بر محتوای مستقل از سامانه ترجمه گر ارائه شده و کارایی چند روش یادگیری برای ترکیب این ویژگی ها بررسی شده است. مزیت ویژگی های ساختاری ارائه شده این است که برخلاف اکثر ویژگی های ارائه شده در گذشته، برای بررسی صحت ساختاری کلمه مقصد از جمله مبدا استفاده می کنند. همچنین برای نخستین بار از بردار زمینه برای تخمین اطمینان استفاده شده است و چالش متفاوت بودن فضای بردارهای مبدا و مقصد، با استفاده از روشی آماری حل شده است. نتایج به دست آمده از آزمون ویژگی های پیشنهادی در قالب جداولی ارائه گردیده است. کلمات کلیدی: تخمین اطمینان، ترجمه ماشینی، بردار زمینه، اطلاعات متقابل، ویژگی های مبتنی بر ساختار، ویژگی های مبتنی بر محتوا.