خلیج فارس با توجه به موقعیت ممتازخود از دیرباز مورد توجه ملت های دریانورد و تجارت پیشه ی شرق و غرب دنیا بوده است. با مسدود شدن راه تجاری غرب با شرق توسط ترکان عثمانی و کشف راه دریایی هند توسط پرتغالی ها کشورهای اروپایی به ظاهر برای تجارت و کسب منافع اقتصادی روانه ی خلیج فارس شدند اما از همان ابتدا با استفاده از نیروهای نظامی پیشرفته خود برای برقراری سلطه ی سیاسی کوشیدند. ابتدا پرتغالی ها و سپس کشورهای انگلستان، هلند، فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی یکی پس از دیگری برای به دست آوردن منافع سیاسی و اقتصادی وارد خلیج فارس شده و عامل تحولات مهم سیاسی و اقتصادی در این ناحیه از بدو ورود تا عصر حاضر گردیده اند.پرتغالی ها به عنوان سردمداران استعمار غرب با ورود به خلیج فارس، جزیره ی هرموز را به عنوان اولین و مهمترین مقر اصلی خود انتخاب نمودند چرا که این جزیره از موقعیت استراتژیکی بالایی از نظر تسلط بر خلیج فارس و جزایر و بنادر آن برخوردار بود. هدف پرتغالی ها از تصرف جزیره ی هرموز کنترل راه های دریایی و تجاری بین آسیا و اروپا و کنترل خلیج فارس و اقیانوس هند بود.اعمال روش های نادرست سیاسی و اقتصادی توسط پرتغالی ها در طول مدت اقامتشان در جزیره ی هرموز باعث شد که اقتصاد این جزیره و نواحی مرتبط با آن دچار رکود شود و اعتبار گذشته ی خود را از دست دهد. پرتغالی ها مدتها جزیره ی هرموز را زیر سلطه ی خود داشتند اما سرانجام شاه عباس توانست با کمک ناوگان انگلیسی به حاکمیت آن ها پس از 118 سال بر این جزیره و خلیج فارس خاتمه دهد. در این پژوهش سعی بر آن است که تأثیرحضور پرتغالی ها بر اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خلیج فارس و جزیره ی هرموز از بدو ورود تا خروجشان، مورد بررسی قرار گیرد