نام پژوهشگر: علی اصغر سلیمانیان
علی اصغر سلیمانیان مهدی منتظرقائم
این تحقیق برآنست با رویکرد مطالعات فرهنگی، روند «بازنماییِ» مفهوم «سبک زندگی» در سریال های خانوادگی-اجتماعی پربیننده ی سیمای ج.ا.ا در دهه های پس از انقلاب، را مطالعه کند. به این منظور با نمونه گیری هدفمند برای هر دهه یک سریال انتخاب شد: «پاییز صحرا»، «پدرسالار»، «خط قرمز» و «مرگ تدریجی یک رویا». در بخش ادبیات نظری؛ مدرنیته و مدرنیته ی ایرانی، روند گفتمان های سیاسی-اجتماعی دولت های بعد از انقلاب و نظریه های سبک زندگی بررسی شده است و نظریه ی بازنمایی برساختگرا به عنوان چهارچوب نظری استفاده شده است. در بحث روش، از دو روش نشانه شناسی(الگوی نشانه شناسیِ کیت سلبی و ران کاودوری، تحلیل سه گانه ی فیسک و هارتلی) و تحلیل روایت (الگوی رواییِ بارت) بهره گیری شده است. نتایج نشان می دهد که روند بازنماییِ سبک زندگی در سریال های مورد مطالعه خطی و یکسویه نیست و در هر سریال نحوه ی بازنمایی سبک زندگی تفاوت های محسوسی دارد. در سریال «پاییز صحرا» بازنمایی سبک زندگی حول محور تضاد طبقاتی صورت گرفته است و روایت سریال از خلال تقابل دوگانه ی «سبک زندگی طبقه ی بالا» و «سبک زندگی طبقه ی پایین» پیش می رود. در سریال «پدرسالار» بازنمایی سبک زندگی حول محور تضاد نسلی و در قالب تقابل دوگانه ی «سبک زندگی سنّتی نسل قدیم» و «سبک زندگی نوگرای نسل جدید» صورت گرفته است. در سریال «خط قرمز» سبک زندگی نسل جوانان اوایل دهه ی هشتاد به عنوان «سبک زندگی ساختارشکنانه و ناهمنوایانه» معرفی می شود. در سریال «مرگ تدریجی یک رویا» سبک زندگی حول دو محور تضاد سنّت و مدرنیته و تضاد مذهبی، در قالب تقابل دوگانه ی «سبک زندگی سنّتی مذهبی» و «سبک زندگی مدرن ضدمذهب» بازنمایی شده است. مهمترین تغییرات مشاهده شده در سیاست های بازنمایی در قبال سبک زندگی عبارت اند از: افزایش طرد در بازنمایی سبک زندگی، افزایش نسبت دادن سبک زندگی مطرود(دیگری) به تأثیر یا توطئه ی غرب، افزایش دخالت دادن مسائل سیاسی و تضادهای مذهبی در بازنمایی سبک زندگی. کلیدواژه ها: بازنمایی، سبک زندگی، نشانه شناسی، تحلیل روایت، سریال های خانوادگی-اجتماعی.