هدف از این مطالعه بررسی ارتباط شاخص¬های استرس و التهاب با سطح tg کبد و پارامترهای لیپیدی سرم در گاومیش¬های محروم از غذا می¬باشد . محرومیت طولانی مدت از دریافت غذا وضعیتی مشابه روز¬های اول بعد از زایمان ایجاد می¬کند و می¬تواند به عنوان یک مدل تجربی ایجاد استرس جهت بررسی مکانیسم¬های احتمالی درگیر در ایجاد هپاتو¬استئا توز مفید باشد. ¬در این تحقیق 5 راس گاومیش نر با میانگین وزنی 210 کیلوگرم به مدت 8 هفته با جیره حاوی مخلوطی از یونجه، کاه و کنستانتره حاوی جو، ذرت، سویا، تخم پنبه ومینرال¬ها پروار شدند. دردوره 8 روزه محرومیت غذایی¬گاومیش¬ها فقط با آب وکاه تغذیه شدند. ¬نمونه خون در سه نوبت (با فاصله زمانی هر 18 روز) و روزانه به مدت 8 روز بترتیب در زمان پروار مرحله اول یا قبل محرومیت¬غذایی 8 روزه و در دوره محرومیت¬غذایی 8 روزه اخذ گردید.¬بعد از محرومیت¬غذایی، گاومیش¬ها مجددا 8 هفته پروار شدند، در این مرحله نیز نمونه خون به فاصله زمانی هر 18 روز اخذ شد. در طول مراحل اخذ نمونه¬خون ، معاینه¬بالینی روزانه وثبت علایم حیاتی از قبیل درجه حرارت، تعداد ضربان قلب و تنفس وحرکات¬شکمبه واخذ خون وریدی (20 سی¬سی) انجام گردید. پارامترهای بیوشیمیایی خون شامل کلسترول تام،nefa,bhba,glucose,tg,hdl,vldl, ldl و شاخصهای¬استرس شاملmda,thiol protein, total antioxidant activity, carbonyl protein, و بیلی روبین مستقیم و تام اندازه¬گیری شدند. بیوپسی کبد،¬در روز¬های اول و آخر محرومیت غذایی و پایان دوره پروار مرحله دوم، جهت استخراجtg از نمونه¬های کبدی انجام شد. در این تحقیق برای اخذ نمونه¬های¬کبدی از اولتراسونوگرافی استفاده شد که به طور موفقیت آمیزی، تهیه نمونه ها امکان¬پذیر بود. نمونه¬های کبدی بیوپسی شده در آزمایشگاه پاتولوژی ازنظر تغییرات احتمالی برروی هپاتوسیت¬ها بررسی شدند.آنالیز نتایج توسط آزمون آنالیز واریانس با اندازه¬گیری تکراری انجام شد.نتایج درقسمت معاینات بالینی نشان داد تغییرات معنی¬داری در میانگین تعداد ضربان قلب، درجه حرارت بدن مشاهده نشد (5 0/0p>) اما در تعداد حرکات تنفسی و شکمبه، در مراحل مختلف مطالعه تغییرات معنی¬داری مشاهده گردید (5 0/0p?)، از طرف دیگر درقسمت فاکتورهای لیپوپروتئینی، تغییرات معنی¬داری در میانگین غلظت سرمی vldl، tg و کلسترول تام مشاهده نشد (05/0p>)، اما در میانگین غلظت سرمی ldlو hdl در مراحل مختلف مطالعه تغییرات معنی¬داری مشاهده گردید (05/0p?)،در قسمت شاخص¬های انرژی، تغییرات میانگین غلظت سرمی nefa وbhba در مراحل مختلف برخلاف میانگین غلظت سرمی گلوکز، معنی¬دار نبود (5 0/0p>)، همچنین میانگین تغییرات غلظت سرمی بیلی¬روبین تام و مستقیم در مراحل مختلف نیز معنی دار نبود(5 0/0p>)، در قسمت شاخص¬های استرس نیز بجز در مورد carbonyl protein ، تغییرات میانگین غلظت سرمی سایر شاخص¬ها¬ی اندازه-گیری شده شامل thiol protein،total antioxidant activity و mdaمعنی¬دار نبود(5 0/0p>).در مورد میانگین غلظت tg کبدی نیز تغییرات معنی¬داری در مراحل مختلف مطالعه وجود نداشت (5 0/0p>).نتایج پاتولوژی نیز نشان داد که پس از اتمام دوره 8 روزه محرومیت غذایی و بازگشت مجدد حیوان به تغذیه با جیره غذایی بالانس شده و وزن¬گیری مجدد، تغییرات پاتولوژیک دیده شده در دوره محرومیت غذایی شامل تورم سلولی، تغییرات چربی ، نکروز انعقادی، واکوئل¬های چربی و تغییرات پاتولوژیک در سیتوپلاسم و هسته به حالت نرمال بازگشت. روند تغییرات وزنی گاومیش¬ها نیز در مراحل مختلف مطالعه نیز معنی¬دار بود (5 0/0p?). به نظر میرسد گاومیش در شرایط نوسانات شدید دریافت مواد غذایی، دارای توانایی ذاتی خاص و ساز و کار طبیعی برای کنترل لیپولیز و گلوکونئوژنز با هدف جلوگیری از بروز بیماریهای متابولیکی و عدم تغییرات عمده در علائم حیاتی، پارامترهای لیپیدی و شاخص¬های انرژی و استرس درسرم خون وtg کبد است،که دلالت بر مقاومت ذاتی آن به شرایط استرس در مقایسه با گاو با توجه به خصوصیات بارز این حیوان نظیر، قدرت جسمانی زیاد برای کار در اقلیم گرمسیری و توانایی حیاتی بیشتر برای استفاده از مواد خشبی کم ارزش نسبت به سایر گونه¬ها وتولید شیر پر چرب-،دارد.