در این پایان نامه رابطه شهادت شهود ، تحقیق محلی و نهاد فقهی استفاضه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است ؛ تا تفاوت ها و تشابهات آنها مورد تحلیل قرار گیرد.از جمله ادله های اثبات دعوا شهادت شهود میباشد که به نوعی با تحقیق محلی و استفاضه ارتباط نزدیک دارد.اما از لحاظ ماهیت ، اعتبار و تشریفات ارائه و رسیدگی در عین شباهت ، تفاوت های زیادی دارند.شهادت شهود قالب و شرایط خود را در فقه و قانون حفظ کرده و تحقیق محلی در قوانین موضعه امروزی باالصراحه پیش بینی شده است؛ابنکه استفاضه در غالب کدام یک از موارد مذکور قرار قابل تامل است .بدیهی است اگر استفاضه ، نوع خاصی از تحقیق محلی تلقی گردد از قواعد و مختصات آن بهره مند خواهد شد؛ یا اگر آن را در قالب شهادت شهود ارزیابی کنیم تابع آیین شهادت خواهد بود.اما استفاضه صرفنظر از برخی موارد که تابع شهادت شهود و تحقیق محلی می باشد، قواعد و مختصات خاص خود را دارد. واژگان کلیدی : شهادت شهود، تحقیق محلی ، استفاضه ، ادله ی اثبات دعوا.