چکیده بزرک ( linum usitatissimum l.) یکی از گیاهان دانه روغنی است که دانه آن دارای 40-45 درصد روغن می باشد و بسته به ژنوتیپ، روغن آن در صنایع مختلف و یا به صورت خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد. تنوع ژنتیکی و تعیین روابط موجود بین صفات زراعی در بزرک می تواند در برنامه های به نژادی و انتخاب ژنوتیپ هایی که دارای صفات زراعی و عملکرد مطلوب هستند مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش، صفات زراعی و روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در برخی از لاین های اصلاحی بزرک مورد مطالعه قرار گرفت و 19 لاین اصلاحی بزرک در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در بهار سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان (لورک) کشت و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه در بوته، وزن دانه و همچنین عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد سطح تفاوت معنی داری وجود داشت. ضریب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی نسبتا بالایی برای صفات روز تا رسیدگی، تعداد انشعاب در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه در بوته و عملکرد دانه در واحد سطح بدست آمد. همچنین وراثت پذیری عمومی بالایی (9/53 %برای صفت تعداد کپسول در بوته تا 9/98 % برای صفت عملکرد دانه در واحد سطح) برای کلیه صفات به جز تعداد دانه در کپسول(1/16 %) مشاهده شد. تعداد انشعاب در بوته، تعداد کپسول در بوته و وزن صددانه همبستگی بالایی با عملکرد دانه در بوته نشان دادند و نیز عملکرد دانه در بوته و تعداد انشعاب در بوته همبستگی بالایی با عملکرد دانه در واحد سطح دارا بودند. نتایج تجزیه رگرسیون مرحله ای نیز نشان داد که تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته و وزن صد دانه به ترتیب اهمیت وارد مدل شدند و جمعا 91 درصد تغییرات مشاهده شده برای عملکرد دانه در بوته را توجیه کردند. همچنین نتایج تجزیه مسیر برای عملکرد دانه در بوته نشان داد که صفت تعداد دانه در کپسول بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه در بوته داشت. در مورد عملکرد دانه در واحد سطح تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول اثر مستقیم و مثبتی را بر این صفت دارا بودند. تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ ها را به 5 گروه ژنوتیپی تقسیم نمود که گروه یک و دو از نظر عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح دارای بیشترین میزان بودند. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که تنوع ژنتیکی برای اکثر صفات زراعی جهت بهبود ژنتیکی آنها وجود دارد و اجزای عملکرد شامل تعداد دانه در کپسول و تعداد کپسول در بوته با توجه به اهمیت وتاثیر مستقیم آنها بر عملکرد دانه می تواند به عنوان شاخص های انتخاب جهت بهبود عملکرد دانه مورد استفاده قرار گیرند. کلمات کلیدی: بزرک، تنوع فنوتیپی، تنوع ژنتیکی، اجزای عملکرد