مهم ترین مشخّصه ی حافظ را رندی شمرده اند امّا در این که رند چه ویژگی هایی دارد و کیفیّت رند چگونه است اختلاف نظرها بسیار است، یک راه و شیوه ی مناسب برای کم کردن این اختلاف نظرها، تکیه بر دانش معانی است. در پژوهش حاضر، با توجّه به دانش معانی به تحلیل رندی حافظ پرداخته ایم و سعی کرده ایم مشخّص کنیم که حافظ تا چه اندازه از دانش معانی بهره برده است. برای تبیین بهتر اندیشه ی حافظ، غزل ها را در ذیل شش عنوان مدحی، قلندرانه، رندانه، عاشقانه، عارفانه و مرثیه طبقه بندی کرده ایم و به بیان ویژگی های هر یک از این عناوین پرداخته ایم. سپس، با توجّه به دستاورد خود به حلّ اختلاف هایی که در هر زمینه وجود دارد پرداخته ایم و تلاش کرده ایم تفسیر روشن تری از رندی حافظ ارائه دهیم تا باعث شناخت بهتر شعر و شخصیت حافظ گردد.

منظومه های حماسی و پهلوانی کُردی که اغلب زیر نام شاهنامه ی کُردی شناخته شده اند، منظومه هایی هستند که ریشه در اسطوره داشته و دربردارند ه ی باورها و پنداشته های جمعی ملّت کُرد از بن تاریخ تاکنون می باشند. پایان نامه ی حاضر سعی در مقایسه ی شاهنامه ی فردوسی و شاهنامه ی کُردی (تولّد جهانگیر و جنگ نامه ی ایران و تورانیان) از نظر محتوا دارد و گاه در حد مجال و توان به مقایسه ی جنبه های زبانی و ادبی نیز پرداخته است. روش تحقیق در این پایان نامه کتابخانه ای بوده و مطالب آن با تهیه ی فیش از منابع معتبر جمع آوری شده است؛ ابزار تجزیه و تحلیل نیز، نقد و بررسی و تحلیل داده ها می باشد. جامعه ی آماری و حجم نمونه، یکی از نسخ خطّی شاهنامه ی کُردی (تولّد جهانگیر و جنگ نامه ی ایران و تورانیان) و شاهنامه ی فردوسی است. بسیاری از کلمات و ترکیبات و افکار در شاهنامه ی فردوسی و شاهنامه های کُردی شبیه یکدیگر بوده و شاید بتوان گفت برخی از پدیدآورندگان شاهنامه های کُردی گوشه ی چشمی نیز به شاهنامه ی فردوسی داشته و به عبارت دیگر یکی از منابع و مآخذ آنها، شاهنامه ی فردوسی بوده است. امّا قبول این که پدیدآورندگان شاهنامه های کُردی، شاهنامه ی فردوسی را به طور مستقیم اساس کار خود قرار داده باشند، دور از مطالعه و تحقیق است؛ زیرا با آنکه شباهت و قرابت فراوانی میان آنها وجود دارد، مغایرت هایی کوچک و بزرگ نیز در بعضی از موارد مشاهده می شود و این اختلافات، خود خلاف این عقیده را تأیید می نماید. در پایان به این نتیجه رسیده ایم که شاهنامه ی کُردی متنی اصیل و متعلّق به حوزه ی فرهنگ کُردستان است که بر اثر روایات مختلف و متعدّد، دچار دگرگونی های فراوان شده است. این منظومه ها اشتراکات بسیاری با شاهنامه ی فردوسی دارند و علی رغم تأثیرپذیری برخی روایات کُردی از آن، شاهنامه ی فردوسی نیز در مواردی از روایات شفاهی کُردی تأثیر پذیرفته است. اختلافات بسیار نیز نشان از این دارد که شاهنامه ی کُردی متنی مستقل است و اشتراکات موجود بیشتر دلیل بهره گیری از منابع مشترک کهن تر و شفاهی می باشد. منظومه ی «تولّد جهانگیر و جنگ نامه ی ایران و تورانیان» نیز با وجود بر خی اشتراکات با شاهنامه ی فردوسی، داستانی است متعلق به ملّت کُرد که در شاهنامه ی فردوسی نیامده است و خود منبع منظومه های فارسی همچون «جهانگیرنامه» می باشد.

پژوهش حاضر به بررسی سبک شناختی اشعار همام تبریزی – شاعر قرن هفتم هجری - پرداخته است ؛ با توجّه به بسامد بالای خصابص زبانی، ادبی و فکری اشعار سبک عراقی در دیوان وی، باید گفت : همام از جمله شاعران خوش قریحه ی سبک عراقی است که متأسفانه جامعه ی ادبی کمتر با اشعار وی آشناست، علاوه بر این، اشعار همام، حائز خصوصیّات منحصر به فردی است که به شعر وی « تشخّص سبکی» بخشیده است به خصوص رویکرد عرفانی و بهره گیری از مضامین عارفانه لطف خاصّی به اشعارش داده است. در این اثر تلاش بر این بوده است، که اشعار همام تبریزی چه از لحاظ تعلق شعری او به سبک عراقی (سبک دوره ای) و چه از لحاظ ویژگی های خاصّ شعری شاعر (سبک شخصی) بررسی شود.