نام پژوهشگر: بهناز بیرون راه
بهناز بیرون راه منصور فهیم
هدف اصلی تحقیق حاضر روشن کردن تأثیر عامل اجتماعی جنسیت بر واژگان خطاب بهکاررفته در گفتار زبان فارسی تهرانی است. واژگان خطاب پنجره ای به تفاوت های اجتماعی و فرهنگی جامعه هستند. تحقیق حاضر مبتنی بر این فرضیه است که میان عامل اجتماعی جنسیت و کاربرد گون ههای مختلف واژگان خطاب در زبان فارسی تهرانی از لحاظ میزان ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی رابطه ای وجود ندارد. این پژوهش براساس داده های آماری بهدستآمده از پرسشنامه های توزیع شده میان افرادی از هر دو جنس انجام گرفتهاست. نتیجۀ این پژوهش تأثیر جنسیت بر واژگان خطاب به کاررفته در گونۀ گفتاری زبان فارسی از لحاظ میزان ادب، رسمیت، قدرت و همبستگی را در تمامی موارد به جز ارتباط با زنان متعلق به طبقۀ بالای اجتماعی، افراد مؤنث خانواده در موقعیت خانوادگی غیررسمی، همسر در موقعیت خانوادگی غیررسمی، برادرکوچکتر در موقعیت خانوادگی غیررسمی، بچه های زیر 12 سال و بالای 12 سال در موقعیت خانوادگی غیررسمی، دوستان صمیمی در موقعیت های رسمی و غیر رسمی و افراد غریبه تأییدمی کند. درنتیجه تأثیر جنسیت بیش از هر چیز در واژگان استفاده شده به منظور خطاب مردان و در موقعیت های رسمی مشهود است. مواردی که تأثیر جنسیت بر انتخاب واژگا نخطاب در آنها تأییدشده است عبارتند از: ارتباط با مردان متعلق به طبقۀ بالای اجتماعی، زنان و مردان غریبه با سن بالای 45 سال، افراد مذکر خانواده (به جز برادر کوچکتر) در موقعیت غیررسمی، تمامی افراد خانواده در موقعیت رسمی، افراد مافوق و افراد زیردست.