سلسله ساسانی یکی از مقتدرترین حکومت های شاهنشاهی دوره ی پیش از اسلام است که تفکر سیاسی (تمرکز قدرت و یک پادشاهی) و تفکر دینی (دین دولتی) بنیان گذار آن، اردشیر بابکان و جانشینان وی، همواره مورد توجه پژوهشگران تاریخ قرار داشته است. اردشیریکم و همچنین شاپور یکم، پسر، جانشین و شریک پادشاهی او، در جهت تحکیم و تثبت این سلسله، قدم های ارزنده ای برداشتند. شخصیت فردی و حکومتی آن دو، به گونه ای بود که علاوه بر کتاب های تاریخ، در کتاب های ادبی و هنری نیز به آن ها پرداخته شده است. بررسی متون مختلف نشان می دهد که اردشیر و شاپور، هر دو، به تمرکز قدرت و داشتن دین دولتی معتقد بودند ولی اردشیر دارای تعصب دینی و شاپور دارای تساهل مذهبی بود. نمونه ی دیگری که می توان افزود، سیاست های خارجی مشابه آنها ست که برای باز پس گیری سرزمین هایی که در دوره هخامنشی متعلق به ایران بوده است، تلاش کردند و در راه رسیدن به آن، شکست ها و پیروزی هایی داشتند. همچنین در این زمینه به توانایی و علاقه مندی هر دو شاهنشاه، در ایجاد سپاه منظم، طبقات اجتماعی، شهرسازی، معماری و غیره می توان اشاره کرد. واژه گان کلیدی: اردشیر یکم، شاپور یکم، دین، ...