نام پژوهشگر: رضا ذوقی پور

مدلسازی نحوه تأثیر پساب های خروجی تأسیسات شیرین سازی آب بر منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی- جزیره قشم)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور) - دانشکده عمران و محیط زیست 1392
  رضا ذوقی پور   مجتبی فاضلی

افزایش بهره برداری از آبخوان ها و ورود آلودگی ها به آب های زیرزمینی، این منابع را با چالش های بسیاری روبرو کرده است. بیش از دو میلیارد نفر از مردم زمین بطور مستقیم برای تأمین آب آشامیدنی خود به منابع آب زیرزمینی وابسته اند و درصد زیادی از غذای بشر با مصرف آب زیرزمینی تولید می گردد. در سال های اخیر کمبود آب شیرین و سالم در سراسر دنیا موجب برنامه ریزی های بلند مدت برای افزایش استفاده از نمک زدایی آب های شور و لب شور شده که بررسی آثار زیست محیطی تخلیه پساب آن را بیش از پیش مهم کرده است. در جزیره قشم به علت افزایش جمعیت، کمبود منابع آب شیرین و خشکسالی های طولانی، تصفیه آب شور دریا و آب های لب شور زیرزمینی تنها راهکار زندگی می-باشد. در دشت مرکزی جزیره (توریان)، به علت دوری از دریا، پساب شور واحد شیرین سازی کاروان در برکه ای در نزدیکی این واحد تخلیه می گردد که به نظر می رسید شوری آب زیرزمینی ناشی از این پساب باشد. بنابراین نمونه هایی از چاه اطراف آب شیرین کن تهیه و میزان ec در آن ها تعیین گردید. سپس برای مقایسه از آمار ec در سال های پیش از راه اندازی این واحد استفاده شد که به علت نبود آمار چاه های مورد نظر، برای تعیین میزان ec آن ها، از میانیابی به روش غیر وزن دهی عکس فاصله و روش زمین آماری کریجینگ معمولی بعنوان پرکاربردترین روش های میانیابی استفاده گردید. پس از ارزیابی های مختلف و کالیبراسیون داده ها با دقیق ترین روش، پهنه بندی شوری در دشت انجام شد و مقادیر مجهول ec بدست آمد. نتایج نشان داد که برخلاف بیشتر بودن بارش سالانه در سال های اخیر تقریباً در کلیه نمونه ها مقدار ec بسیار بالاتر از نقاط متناظر با آن ها در سال های پیش از تأسیس واحد می باشد. با همان روند طی شده در پهنه بندی ec، نقشه تغییرات سطح آب زیرزمینی نیز تهیه شد که نشان داد جهت جریان آب زیرزمینی از اطراف به سمت آب شیرین کن و چاه های اطراف آن است. سپس با بررسی میزان بارش و تبخیر سالانه در جزیره مشخص شد که پساب شور تنها عامل شوری آب زیرزمینی نبوده و میزان بارش سالانه نیز تأثیر داشته است. اما پساب شور در سال بیش از 2500 میکروزیمنس بر میزان ec افزوده که شوری حاصل از آن به علت جهت جریان آب، تنها در ناحیه جنوب و جنوب غرب برکه موثر بوده است.