نام پژوهشگر: مرسا غلامزاده
مرسا غلامزاده حجت اله جوانی
هندوئیسم از منظر تاریخ ادیان و نیز پیروان آن همواره به مثابهی یک دین قابل انعطاف و اصلاحپذیر جلوه نموده است. در دوران معاصر نیز به سبب تسلط اروپاییان بر هند، رواج عقلگرایی، ورود اندیشههای غربی و مواجه شدن با جریانهای اندیشهی دینی اسلام و مسیحیت، زمینههای پیدایش اصلاح دینی در هندوئیسم تقویت شد. همچنین وجود مولفههایی نظیر اختلاف طبقاتی، پدیدهی پرستش بتها در عقاید معاصر هندویی و رواج خرافه در میان تودههای هندویی، مایهی عطف توجه متفکران هندو به مذهب و احساس ضرورت اصلاح اندیشه دینی در بین آنان شد. کوششهای متفکران هندو منجر به بروز نهضتهای اصلاحی دینی و اجتماعی مختلفی با دو رویکرد اصلاح طلبانه و احیاگرانه در هند معاصر شد که از مهمترین و تأثیرگذارترین این جنبشها میتوان از دو نهضت برهموسمج به رهبری راجا رامموهانروی و آریاسمج به رهبری سوامی دیننده سرسوتی نام برد. این دو جنبش با جنبههای خرافی مختلف آداب و رسومی مانند سیستم طبقاتی، بتپرستی، پرستش تصاویر و سنتهای متداول در جامعهی آن روز هند مبارزه میکردند. درحالیکه رامموهانروی بیشتر بر توحید، پرستش یک موجود متعالی و رواج آموزش به سبک غربی تأکید میورزید و همواره در اندیشهی تأسیس یک کلیسای جهانی توحیدی بود، دیننده بر بازگشت به وداها که آن را تنها کتاب حاوی دانش حقیقی می دانست و بازگشت به گذشتهی پر افتخار هند تأکید میکرد. بهدلیل اقدامات اصلاحی این دو مصلح بزرگ در جنبه های مختلف مذهبی و اجتماعی رسم ساتی کنار گذاشته شد و موسسات آموزشی به منظور گسترش آموزش و پرورش و با هدف آموزش به تمام اقشار جامعه اعم از زنان و مردان سراسر هند در سراسر هند دایر شد.