نام پژوهشگر: ناهید محمودی مه پاش
ناهید محمودی مه پاش بابک سوری
پدیده گرد و غبار یکی از آلاینده های زیست محیطی است که در چند دهه اخیر توجه دانشمندان زیادی را به خود جلب کرده است. بطوری که هم اکنون به عنوان معضل زیست محیطی در سطح جهان شناخته می شود. ایران به دلیل قرار گرفتن در کمربند بیابانی و نیمه بیابانی کم و بیش با این پدیده درگیر می باشد اما در چند سال اخیر هجوم گرد و غبارها از کشورهای همجوار عربی به ایران خصوصا نیمه غربی کشور خسارت های فراوانی را بر زوایای مختلف جوامع انسانی تحمیل کرده است. از اینرو شناخت خصوصیات گرد و غبار برای بکارگیری اقدامات مدیریتی موثر، لازم و ضروری بشمار می رود. بدین منظور بررسی خصوصیات ذرات گرد و غبار در نیمه غربی ایران در شهرهای سنندج، خرم آباد و اندیمشک از تیر ماه 1391 تا خرداد 1392 صورت گرفت. نمونه-برداری در سه ایستگاه بطور همزمان از ذرات گرد و غبار باریده در طول هر ماه و به روش غیرفعال (passive) انجام گرفت و نمونه ها برای تعیین کاتیون ها و آنیون های محلول آنالیز شدند. علاوه بر این کانی های غالب تشکیل دهنده این ذرات نیز با استفاده از تفرق اشعه ایکس تعیین شدند. نتایج این بررسی نشان داد کلسیم در هر سه ایستگاه از فراوانی قاطع بالاتری نسبت به سایر کاتیون ها برخوردار بود؛ ضمناً فراوانی کانی کلسیت در هر سه ایستگاه آهکی بودن خاک های منشأ این ذرات گرد و غبار را تأیید می کند. آنیون سولفات نیز غلظت بالایی در هر سه ایستگاه از خود نشان داد که همبودی رسوبات تبخیری با خاک های سر منشأ غبارهای باریده بر سه ایستگاه را تایید می کند. محاسبه ضریب واگرائی و مقایسه میانگین آنیون ها و کاتیون های اندازه گیری شده نیز نشان داد ذرات گرد و غبار باریده در هر سه ایستگاه از خاک هایی با خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی مشابه سرچشمه گرفته اند.